Kendiyle uyuşmaz Aprikoz (Şalak) ve Şekerpare kayısı çeşitleri için uygun tozlayıcıların belirlenmesi
Ülkemiz açısından büyük öneme sahip kayısı yetiştiriciliğinde, önemli kurutmalık çeşitlerimizin yanı sıra Aprikoz (Şalak) ve Şekerpare gibi önemli sofralık çeşitlerimizin de, yapılan çalışmalarla kendiyle uyuşmaz olduklarının belirlenmesi, bu çeşitlerle kurulacak yeni bahçe tesislerinde uygun tozlayıcı çeşitlerin kullanılması zorunluluğunu ortaya çıkarmıştır. Yürütülen bu çalışma ile 1978 yılında kurulmuş Malatya Meyvecilik Araştırma Enstitüsü Ulusal Kayısı Genetik Kaynakları Parseli’nde yer alan ve ülkemizin önemli sofralık kayısı çeşitleri olan Aprikoz (Şalak) ve Şekerpare kayısıları için serbest tozlama, kontrollü melezlemeler ve resiprokal melezlemeler yoluyla uygun tozlayıcı genotipler belirlenmeye çalışılmıştır. Çalışma sonunda Aprikoz için Ordubat, Şekerpare, Şekerpare Iğdır ve Hasanbey kayısıları, Şekerpare için ise Tokaloğlu Konya, Aprikoz ve Hasanbey kayısıları uygun tozlayıcı genotipler olarak belirlenmiştir. Bundan sonraki dönemlerde bu çeşitlerimizle kurulacak olan bahçelerde uygun tozlayıcıların kullanılması kesinlikle önerilmektedir.
Anahtar Kelimeler:
kültür çeşitleri, pomolojik özellikler, melezleme ıslahı, kayısı, Prunus armeniaca, meyve tutumu, tozlayıcılar, kendine uyuşmazlık
Determination of suitable pollinators for Self-incompatible Aprikoz (Shalak) and Sekerpare apricot cultivars
In the apricot production that has important role for Turkey, in addition to dried cultivars important table cultivars such as Aprikoz (Shalak) and Sekerpare also determined as self-incompatible which using pollinator for new orchard established with these cultivars. In this study carried out at Malatya Fruit Research Institute National Apricot Genetics Resources Plot established in 1978 and suitable pollinator cultivars were determined for Aprikoz (Shalak) and Sekerpare using open pollination, controlled and reciprocal crossing. At the end of the study, Ordubat, Sekerpare, Sekerpare Igdir ve Hasanbey were found as the best pollinators for Aprikoz whereas Tokaloglu Konya, Aprikoz and Hasanbey were suitable for the Sekerpare. It is exactly suggested that using suitable pollinators for new orchards established these cultivars.
Keywords:
cultivars, pomological characteristics, crossbreeding, apricots, Prunus armeniaca, fruit set, pollinators, self incompatibility,
___
- Anonim, 2009. Malatya Ticaret Borsası Verileri.
- Asma, B.M., Oztürk, K., 2005. Analysis of morphological, pomological and yield characteristics of some apricot germplasm in Turkey. Genetic Resources and Crop Evolution, 52: 305-313.
- FAO, 2009. FAO web page, http://faostat.fao.org
- Gülcan, R., Mısırlı, A., Demir, T., 1994. Hacıhaliloğlu Kayısı Çeşidinin Melezleme Yoluyla Monilya (Sclerotinia (Monilinia) laxa Aderh et., Ruhl) Hastalığına Dayanıklılık Islahı Üzerinde Bir Araştırma. TÜBİTAK Proje No. TOAG-806.
- Gulcan, R., Misirli, A., Saglam, H., Yorgancioglu, U., Erkan, S., Gumus, M., Olmez, H. A., Derin K., Paydas, S., Eti, S., Demir, T., 2006. Properties of Turkish Aprıcot Land Races. Acta Hort. 701, Volume 1, pp: 191-198.
- Halasz, J., Pedryc, A., Ercisli, S., Yilmaz, K.U., Hegedüs, A., 2010. S-genotyping Supports the Genetic Relationships between Turkish and Hungarian Apricot Germplasm. J. Amer. Soc. Hort. Sci. 135(5): 410-417.
- Kostina, K.F., 1969. The use of varietal resources of apricots for breeding. Trudy Nikitskiy Botanicheskiy Sad 40:45-63 (in Russian).
- Misirli, A., Saglam, H., Gulcan, R., Olmez, H.A., Sahin, M., 2006. Investigation on Fertilization Biology of Important Dried Apricot Cultivars. Acta Hort. 701, Volume 1, pp:159-162.
- Paydas, S., Eti, S., Gulcan, R., Derin, K., Yilmaz, K.U., 2006. In Vıtro Investigations on Polen Quality, Production and Self Incompatibility of Some Apricot Varieties in Malatya- Turkey. Acta Hort. 701, Volume 1, pp:75-80.
- Yalcinkaya, E., Uslu, S., Pektekin, T., 1993. Apricot Adaptation in Malatya. Acta Hort, 384:111-115.
- Yılmaz, K.U., 2008. Bazı Yerli Kayısı Genotiplerinin Fenolojik, Morfolojik ve Pomolojik Özellikleri ile Genetik İlişkilerinin ve Kendine Uyuşmazlık Durumlarının Moleküler Yöntemlerle Belirlenmesi. Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, Doktora Tezi, Adana.
- ISSN: 1304-2653
- Başlangıç: 2015
- Yayıncı: Alata Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsü
Sayıdaki Diğer Makaleler
Kadir Uğurtan YILMAZ, Oktay TANER, Mustafa ŞAHİN, Nesrin Sağlam OKUR, Bülent ÖZTÜRK, Belgin ÇELİK
Topraksız kültürde çilek yetiştirme olanakları
Pleurotus ostreatus yetiştiriciliğinde tarımsal artıkların verim üzerine etkisi
Şebnem KURT, Saadet BÜYÜKALACA
Ferhan K. SABIR, B. Selahattin ŞENEL, İ. Tayfun AĞAR
Uçucu yağ sektörünün ulusal ekonomimizdeki yeri, sorunları ve çözüm önerileri