Çizgi Kaynaklı Yağmurlama Sistemiyle Uygulanan Tuzlu Su Düzeylerinin Toprakta Bazı Fiziksel Özelliklere ve Tuz Dağılımına Etkisi

Çalışmada çizgi kaynaklı yağmurlama sistemiyle uygulanan farklı tuzlu su uygulamalarının (TA: daha çok su ve bağlı olarak fazla tuz alan laterale yakın konu, TB: aynı oranda tuz ve su alan konu, TC: daha az su ve tuz alan lateralden uzak konu) toprak tuzluluğu ile hacim ağırlığı, tarla kapasitesi ve solma noktası üzerine etkileri incelenmiştir. Araştırma Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölüm’ü deneme arazisinde yağmur korunağı serasında yetiştirilen kışlık buğday bitkisinde 2009 ve 2010 yıllarında yürütülmüştür. Uygulanan tuzlu suyun toprakta tuz birikimine neden olduğu ve yüksek derişimdeki tuzun toprağın fiziksel özelliklerini etkilediği belirlenmiştir. Toprak profilinin ilk katmanında hacim ağırlığının %16 dolaylarında arttığı; benzer şekilde tarla kapasitesi değerlerinin, tüm katmanlarda farklı düzeylerde olmakla birlikte (en yüksek %88 ile son katman), ortalama %49; solma noktası değerlerinin ise %52 dolayında arttığı anlaşılmıştır. Bu durumda, elverişli su kapasitesinin, yaklaşık %41 düzeyinde arttığı belirlenmiştir. Toprak profillerinde zamansal ve yersel boyutlarda tuz birikimleri meydana gelmiştir. Kış yağışlarının yetersiz olduğu veya yıkama gereksiniminin karşılanmadığı durumda, sulama suyu ile profile giren tuzun zamanla birikeceği, sulama suyu tuzluluğunun artması ile de toprak tuzluluğunun artacağı sonucuna ulaşılmıştır.

Effect of Different Saline Water Levels Applied with Line Source Sprinkle Systems on Certain Physical Characteristics and Salt Distribution

In this study, the effects of different saline water applications made with line source sprinkle system (TA: mostly the case close to lateral with more water and hence more salt; TB: the case where salt and water levels are same; TC: case far to lateral due to less water and salt) on soil salinity and bulk density as well as field capacity and wilting point have been examined. The study was carried out in 2009 and 2010 on winter wheat, which were grown at rain shelter greenhouse on the control field at the Department of Agricultural Structures and Irrigation of the Agricultural Faculty at Çukurova University. It was determined that the saline water applied led to salt accumulation in soil and that the high concentrations of salt affected the physical characteristics of the soil. It was understood that the bulk density at the first layer of the soil profile increased at a rate of 16%; and similarly field capacity values increased at a rate of 49% in average being different at every level (the highest at the last layer, namely 88%); and the wilting point increased at a rate of 52%. It was reported that available water capacity increased at a rate of 41% in such a case. Salt accumulations occurred at the soil profiles at temporal and terrestrial dimensions. It was concluded that soil salinity would increase due to accumulation of salt entering into profile with the irrigation water and the increase in the salinity of the irrigation water in case winter precipitation or leaching is insufficient.

PDF

___

Aydın, O.,Ünaldı, Ü.E.,Duman, N., Çiçek, İ., Türkoğlu, N., 2017. Türkiye’de Su Kıtlığının Mekansal Ölçekte Değerlendirilmesi. Türk Coğrafya Dergisi 68 (2017): 11-18.
Ayers, R.S.,Westcot, D.W., 1989. Water Quality for Agriculture. FAO Irrigation of the Drainage Paper No: 29. 163 s., Rome.
Bahçeci, İ., 1995. Tarla Fasulyesinde Tuz-Su ve Verim İlişkilerinin İrdelenmesi. Ç.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Tar. Yap. ve Sul. Anabilim Dalı Doktora Tezi, Adana, 109 s.
Bahçeci, İ. 2005. Drene Edilebilir Gözenek Hacmi ile Toprak Bünyesi İlişkileri. Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 9 (1) 63-73.
Blake, G.R., Hartge, K.H., 1986. BulkDensity. In: Methods of Soil Analysis. Part I, Physical and Mineralogical Methods, 363-375. ASA and SSSA. Agronomy Monograph No:9. Madison, Wisconsin USA.
Doorenbos, J., Kassam, A. H., 1986. Yield Response to Water. Irrigation and Drainage Paper No: 33 FAO, Rome, 1- 193 s.
Frenkel, H., Mantell, A., Vinten, A., Meiri, A., 1990. Double Line Sprinkler System for Determining the Separate and Interactive Effects of Water and Salinity on Forage Corn. Irrigation Science. 11: 227-231.
Hanks, J.R., Sisson, D.V., Hurst, R.L., Hubbard, K.G., 1980. Statistical Analysis of Results from Irrigation Experiment Using the Line-Source Sprinkler System. Soil Science Society of America Journal. 44:886-888.
James, D.W., Hanks, R.J., Jurinak, J.J., 1982. Modern Irrigated Soils. John Wiley and Sons, N.Y. 235 S.
James, L.G., 1988. Principlesof Farm IrrigationSystem Design, Wiley, New York, p. 543.
Johnson, D.E., Chaudhuri, U.N., Kanemasu, E.T., 1983. Statistical Analysis of Line, Source Sprinkler Experiments and other Non-randomized Experiments Using Multivariate Methods. Soil Science Society of America Journal. 47:309- 312.
Kanber, R., 1997. Sulama, Ç.Ü. Ziraat Fakültesi Genel Yayın No: 174, Ders Kitapları Yayın No: 52, Adana
Kanber, R., Ünlü, M., 2010. Tarımda Su ve Toprak Tuzluluğu. Ç.Ü. Ziraat Fak. Gen. Yay. No:281. Ders Kitapları Yay. No:A- 87 Adana. 307 S.
Katerji, N., Van Hoorn, J.W., Fares, C., Hamdy, A., Mastrorilli, A.,Oweis, T., 2005. Salinity Effect on Grain Quality of two Durum Wheat Varieties Differing in Salt Tolerance. Agricultural Water Management, 75 (2005): 85-91.
Konukcu, F. 1997. Upward Transport of Water and Salt from Shallow Saline Watertables. PhD thesis. University of Newcastle upon Tyne, UK.
Kuşcu, A., 2006. Yazlık Ekmeklik Buğday (TriticumAestivum L.) Veriminde Son Çeyrek Yüzyılda Gerçekleşen İlerlemenin Morfolojik ve Fizyolojik Esasları. Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Doktora Tezi, Adana.
Levy, Y., Columbus, D., Sadan, D., 1999. Trickle Linear Gradient for Assessment of the Salt Tolerance of Citrus Rootstocks in the Orchard. Irrigation Science. 18: 181- 184.
Meiri, A., Plaut, Z., 1985. Crop Production and Management Under Saline Conditions. Plant and Soil. 89:253-271.
Noble, C.L., Hunter, C.C., Wildes, R.A., 1987.Irrigation of Lucerne with Saline Groundwater on a Slowly Permeable, Duplex Soil. Irrigation Science. 8(1): 35- 48.
Özkan, H., 2009. Kişisel Görüşme. Çukurova Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarla Bitkileri Bölümü, Adana.
Puntamker, S.S., Kant, K., Mathur, S.K., 1988. The Effect of Saline Water on Soil Properties. Transaction of India Society of Desert Technology. Ktishi Bhawan, Bikaner, Rajasthan, India, No. 2. pp. 69- 72.
Salazar-García, S.,Larqué-Saavedra, A., 1985. Effectof Progressive Soil Salinity on the Leaf Water Potential and Stomatal Conductanc in Avocado (Persea Americana Mill.). California Avocado Society 1985 Yearbook 69: 101-104.
Shalhevet, J., 1994. Using Water of Marginal Quality for Crop Production: Major Issues. Agricultural Water Management. 25:233-269.
Singh, R.B., Chauhan, C.P.S., Minhas, P.S., 2009. Water Production Functions of Wheat (TriticumAestivum L.) Irrigated with Saline and Alkali Waters Using Double-Line Source SprinklerSystem. Agricultural Water Management. 96 (2009): 736-744.
Smedema, K., Rycroft, D., 1984. Land Drainage. Garnell University Press, Newyork. Süzer, S., 2007. Buğday Tarımı ve Önemi. Hasad Bitkisel Üretim Dergisi, 23(270): 64-68.
Tan, K.H., 2005. Soil Sampling.Preparation and Analysis. Florida, USA.623 p.
Türkeş, M., 2017. Türkiye’nin İklimsel Değişkenlik ve Sosyo-Ekolojik Göstergeler Açısından Kuraklıktan Etkilenebilirlik ve Risk Çözümlemesi. Ege Coğrafya Dergisi 26 (2): 47-70.
USSL, 1954. Diagnosis and Improvement of Saline and Alkali Soil. Agriculture Handbook, No:60, 160s., USA.
Üzen, N., 2009. Güneydoğu Anadolu Bölgesi Koşullarında Yetiştirilen Kimi Pamuk Çeşitlerinin Farklı Seviyelerdeki Tuz Stresine Gösterdikleri Tepkilerin İncelenmesi Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarımsal Yapılar ve Sulama Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Adana.
Yeter, T., Yurtseven, E., 2015. Sulama Suyu Tuzluluğu ve Yıkama Gereksinimi Oranlarının Yoncada Çimlenme ve Gelişmeye Etkisi. Toprak Su Dergisi, 4 (1): 36-42.
Yurtsever, E., 1989. Değişik Kalitedeki Sulama Sularının Soya Fasulyesi Verimine Etkisi. Doktora Tezi, Ankara Üniv. Fen Bil. Enst. Tarımsal Yapılar ve Sulama Anabilim Dalı, Ankara, 120 s.
Van Genuchten, M. Th., 1980. A Closed Form Equation for Predicting the Hydraulic Conductivity of Unsaturated Soils. Soil Science Society of America Journal, 44: 892-898.
WWF, 2014. Türkiye’nin Su Riskleri Raporu, İstanbul.