Bazı Sofralık kayısı genotiplerinin çiçek tozu canlılık ve çimlenme düzeylerinin belirlenmesi

Kayısılarda meyve tutumu; çeşitlerin kendine uyuşmazlık durumları, iklim şartları, ağacın beslenmesi ve daha pek çok faktöre bağlı olarak değiştiği gibi çiçek tozlarının canlılık düzeyleri ve çimlenme yeteneklerinden de etkilenmektedir. Çiçek tozlarının canlılık düzeyleri ve çimle nme yetenekleri de çeşitlere ve yıllara göre değiştiği gibi iklim şartlarına, ağacın beslenme durumuna, çiçeğin ağaçta bulunduğu yere ve daha pek çok faktöre bağlı olarak değişmektedir. Bu çalışmada 2013 ve 2014 yıllarında Alata Bahçe Kültürleri Araştırma İstasyonu kayısı koleksiyon parselinde bulunan bazı yerli ve yabancı kayısı çeşit ve genotiplerine (2 -89, 7 -89, 33 -89, Alata Yıldızı, Aurora, AY x Pr-3, Bebeco, Beliana, Canino, Castelbrite, Çağataybey, Çağrıbey, Çğr x Col-1, Dr.Kaşka, EBK, Harcot, Ninfa, Palstein, Precoce de Colomer, Precoce de Tyrinthe, Priana, Roxana, Sakıt-2, Sakıt-6 ve Şahinbey ) ait çiçek tozlarının canlılık düzeyleri Triphenyl Tetrazolium Chlorid (TTC) testi ile çimlenme düzeyleri ise petride agar yöntemiyle belirlenmiştir. 2013 yılında 23, 2014 yılında ise 15 kayısı çeşit ve genotipin in canlılık ve çimlenme d üzeyleri belirlenmiştir. Kayısı genotiplerine ait çiçek tozlarının canlılık ve çimlen me düzeyleri arasındaki farklar istatistiksel olarak %5 düzeyinde önemli bulunmuştur. 2013 yılında çiçek tozu canlılık düzeyleri %98.86 (Çağataybey) ile %18.10 (Roxana) arasında, 2014 yılında ise % 100 (Canino) ile % 43.83 (Sakıt-6) arasında olduğu belirlenmiştir. En yüksek çiçek tozu çimlenme düzeyleri 2013 yılında 7 -89 (%95.85), 2014 yılınd a ise Dr. Kaşka (%58.88) çeşitlerinde bulunurken; 2013 yılında 2 -89 ve Roxana, 2014’te ise Sakıt-6çeşitlerinde çimlenme olmamıştır.

Pollen viability a nd germ ination level determination o f some table apr icot genotypes

Fruit set of apricots is affected from self-incompatibility status, whether conditions, nutrition and many other factors. It also affected by pollen viability level and germination abilities. The wheather conditions and nutrition also affect pollen viability and germination abilities and besides these they were affected from variety, year and location of the flower. In this study, pollen viability and germination levels of some local and foreign apricot cultivars (2 -89, 7 -89, 33 -89, Alata Yıldızı, Aurora, AY x Pr -3, Bebeco, Beliana, Canino, Castelbrite, Çağataybey, Çağrıbey, Çğr x Col- 1, Dr.Kaşka, EBK, Harcot, Ninfa, Palstein, Precoce de Colomer, Precoce de Tyrinthe, Priana, Roxana, Sakıt-2, Sakıt-6 ve Şahinbey) w ere determined which is found in Alata Horticultural Research Station’s apricot collection orchard. Pollen viability level was determined with Triphenyl Tetrazolium Chlorid (TTC) test and pollen germination level with agar in petri method. The differences between pollen viability and germination values were statystically significant at 5% level. In 2013, the pollen viability level was between 18.10% (Roxana) and 98.86% (Çağataybey) while it was between 43.83% (Sakıt-6) and 100.00% (Canino) in 2014. While the highest pollen germination level was obtained from 7 -89 (95.85%) in 2013 and Dr. Kaska (58.88%) in 2014; there were not any germination in 2 -89 and Roxana varieties in 2013 and Sakıt-6 in 2014.

___

  • Abacı., Z.T., Asma, B .M., 2014. Melez Kayısı Genotiplerinde Polen Canlılık ve Çimlenme Durumları ile Polen Tüpü Uzunluklarının Araştırılması. Anadolu Bilim Dergisi, 29(1). Say fa:1 2- 19.
  • Anonim, 201 5. http://faostat3.fao.org/download/Q/QC/E, Erişim Tarihi: 28.03.2015.
  • Asma, B.M., 2000. Kayısı Yetiştiriciliği. Evin Ofset, Malatya, 243 sayfa.
  • Asma, B.M., 2008. Determination of polen viability, germination ratios and morphology of eight apricot genotypes.African Journal of Biotechnology Vol.7 (23), pp. 4269- 4273.
  • Bircan, M., 2013 Kendine Uyuşmaz Aurora Kayısı Çeşidine Uygun Tozlayıcıların Belirlenmesi, Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi. 85s. (Yayınlanmamış) .
  • Bolat, İ., Güleryüz, M., 1994. Bazı Kayısı Çeşitlerinde Polen Canlılık ve Çimlenme Düzeyleri İle Bunlar Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. Atatürk. Üni. Zir. Fak. Der. 25(3):344- 353.
  • Engin, H., Akçal, A., 2007. Bazı Kayıs ı Çeşitlerinde Dormex (Hydrogen cyanamide)’ in Çiçektozu Oluşumu, Çiçektozu Üretimi ve Çimlenme Gücüne Etkileri.Türkiye V.Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, 1:324- 328.
  • Kaska, N., 2006. Orchard Management in Apricots. Acta Hort. 717, s.287 – 294.
  • Mahanoglu, G., Eti, S.; Paydas, S., 1993. Effects of artificial pollination on the fruit set level and fruit quality in some early ripening apricot cultivars. Tenth international symposium on apricot culture, Izmir, Turkey, 20 - 24 September 1993 Horticulturae (384), 397- 400.
  • Mahanoğlu, G. , 1994. Adana’da Yetişen Yeni Bazı Kayısı Çeşitlerinin Döllenme Biyolojileri Üzerine Araştırmalar. Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi. 131 s. (Yayınlanmamış) .
  • Mehlenbacher, S.A., Coci u, V., Hough, L.F., 1991. Genetic Resources of Temperate Fruit and Nut Crops. Acta Hort., 290: 63- 109.