Türkiye'de Çevre Kavramı Bağlamında Yapılan Metafor Çalışmalarının İçerik Analizleri

Bu araştırmada Türkiye’de çevre kavramı bağlamında yapılan metafor çalışmalarının içerik analizlerinin yapılarak bu çalışmaların genel eğilimleri belirlenmeye çalışılmıştır. Araştırma 2010-2017 yılları arasında yayınlanmış çalışmaları (Makale, tez ve bildiri) kapsamaktadır. Nitel araştırmaya dayalı olarak yapılmış bu çalışmada doküman incelemesi yapılmıştır. Çalışmaları değerlendirmede yayın sınıflama formları kullanılmıştır. Verilerin analizinde doküman analizi yapılmıştır. Araştırmada, çalışmaların yayınlandığı yıl, tür, yayınlanma dili, konu alanları, örneklem, metafor sayısı, metafor kategorileri (temaları) vb. şeklinde yapılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre çalışmaların 2016-2017 yılına doğru yoğunluk kazandığı, en çok makale türünde ve Türkçe olarak yayınlandığı, en fazla çevre kavramı metaforu olarak konunun çalışıldığı, çalışmaların ağırlıklı olarak üniversite öğrencileri ile yapıldığı ve örneklemlerde 30-615 aralığında kişinin olduğu, en fazla üretilen metaforların 75’den az ve genellikle 6-10 kategoride temalandırıldıkları görülmüştür. Bu bulgulardan hareketle bazı önerilerde bulunulmuştur.

Content Analyses of Metaphor Studies Performed in Terms of Environment Concept in Turkey

In this study, after the content analyses of metaphorical studies carried out in Turkey in terms of environment conceptwere performed, the general tendencies of these studies were tried to be studied. The study consists of studies (manuscripts, thesis published between 2010 and 2017). In this study which was carried out relying on qualitative research, document investigation was conducted. Publication classification forms were used in assessment of the studies. In data analyses, document analysis was performed. In the survey, the research was conducted as categorization of the studies such as publication year, genre, publication language, subject fields, sampling, number of metaphor, metaphor categories etc. According to the results obtained, it was seen that the studies gained intensity, and that the works were published in article and in Turkish, and that environment concept metaphor was mostly used as the subject, and that great majority of the surveys were mainly carried out with university students, and that within the sampling interval, there were 30-615 individuals, and that the metaphors mostly produced were fewer than 75, and that they were generally themed in categories of 6-10. Setting out from these findings, some suggestions were made.

PDF

___

Abazoğlu, İ., Yıldırım, O ve Yıldızhan, Y. (2016). Geçmişten günümüze Türk eğitim sisteminde öğretmen yetiştirme. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6,143-160.
Akengin, H ve İbrahimoğlu, Z. (2015). 2005 ilköğretim programında çevre eğitimi. Marmara Coğrafya Dergisi, 32, 106-119.
Akgün, A., Duruk, Ü., ve Güngörmez, H. G. (2016). Ortaokul öğrencilerinin çevre eğitimi kavramına yönelik metaforları. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 215-224.
Altuntaş, E. Ç ve Turan, S. L. (2016). Çevre eğitiminde 2010-2015 yılları arasında yapılan araştırmalar ve eğilimler. Eğitim ve Toplum Araştırmaları Dergisi, 3(2), 1-14.
Anılan, B. (2017). Fen bilimleri öğretmen adaylarının kimya kavramına ilişkinin metaforik algıları. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 5(2), 7-27.
Arık, S ve Özdemir, E. B. (2015). Fen ve teknoloji öğretmen adaylarının fen laboratuvarına yönelik metaforik algıları. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(2), 673-688.
Arık, S ve Yılmaz, M. (2017). Fen bilimleri öğretmen adaylarının çevre sorunlarına yönelik tutumları ve çevre kirliliğine yönelik metaforik algıları. Kastamonu Eğitim Dergisi, 25(3), 1147-1164
Arslan, A ve Zengin , R. (2016). Fen bilgisi öğretmen adaylarının küresel ısınma kavramına ilişkin algılarının metafor analizi yoluyla incelenmesi, TheJournal Of AcademicSocialScience Studies,44, 453-466.
Ateş, M ve Karatepe, A. (2013). Üniversite öğrencilerinin “çevre” kavramına ilişkin algılarının metaforlar yardımıyla analizi. TheJournal of AcademicSocialScienceStudies, 6(2), 1327-1348.
Aydın, F. (2011). Üniversite öğrencilerinin çevre kavramına ilişkin metaforik algıları. EasternGeographicalReview, 16 (26), 25-44.
Aydın, F ve Coşkun, M. (2011). Themetaphoricperceptions of giftedstudentstowardsenvironmentconcept (Ankara sample-Turkey), Arch. Appl. Sci. Res, 3(2), 577-585.
Aydın, S ve Yalmancı, S. G. (2013). Öğretmen adaylarının biyoloji kavramına yönelik metaforik algıları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(21), 209-223.
Ayyıldız, T. (2016). Üniversite öğrencilerinin dans kavramına yönelik metaforik algılarının analizi. Gaziantep Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 1(2), 13-25.
Alger, C. L. (2009). Secondaryteachers' conceptualmetaphors of teachingandlearning: Changesoverthecareerspan. TeachingandTeacherEducation, 25(5), 743-751.
Bahar, M ve Kiras, B. (2017). Türkiye’de yayımlanan çevre eğitimi konulu makale ve tezlerin genel analizi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17 (4), 1702-1720.
Balcı, A. (2015). Sosyal bilimlerde araştırma yöntem, teknik ve ilkeler, Ankara: Pegem Akademi.
Baylan, E. (2009). Doğaya ilişkin inançlar, kültür ve çevre sorunları arasındaki ilişkilerin kuramsal bağlamda irdelenmesi. Ankara Üniversitesi Çevrebilimleri Dergisi, 1(2), 64-74.
Candaş, Z ve Karataş, A. (2017).Türkiye’de 1996–2016 Yılları Arasında Çevre Eğitimi Alanında Yapılan Çalışmaların İçerik Analizi. Fen Bilimleri Öğretimi Dergisi, 5(2), 143 – 159.
Cansaran, A ve Yıldırım, C. (2014).Çevre Eğitimi, (Ed.) Orçun Bozkurt. Çevre Bilimi İle İlgili Başlıca Terimler Ve Kavramlar. Ankara: pegem akademi
Cerit, Y. (2008). Öğretmen kavrami ile ilgili metaforlara ilişkin öğrenci, öğretmen ve yöneticilerin Görüşleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(4), 693-712.
Çiltaş, A., Güler, G. &Sözbilir, M. (2012). Türkiye’de matematik eğitimi araştırmaları: Bir içerik analizi çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(1), 565-580.
Çakmak, M. (2015). Öğretmen adaylarının çevre kavramı metaforik algılarının incelenmesi (Artuklu Üniversitesi örneği). XII. Ulusal Ekoloji Ve Çevre Kongresi özet kitapçığında yer alan bildiri, Muğla, Türkiye, 14-17 Eylül.
Çalışkan, K, N. (2018). 5. sınıf ortaokul öğrencilerinin hava, su ve toprak kirliliği ile ilgili kavram yanılgılarında anne-babanın rolü. Yüksek lisans tezi. Erciyes Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Kayseri.
Çelik, I. (2012). Sınıf öğretmeni adaylarının ekolojik ayak izi algılarının metaforlar aracılığı ile analizi. 11. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu’nda sunulan bildiri. ,Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, Rize, Türkiye, 24-26 Mayıs.
Çeliker, H. D ve Akar, A. (2015). Ortaokul öğrencilerinin doğaya ilişkin metaforları. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(2), 101-119.
Çelikkaya, T ve Seyhan, O. (2017). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin ve öğretmen adaylarının evrensel değerlere ilişkin metafor algıları, E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 8(3), 65-87.
Demir, Ö.( 2017), İDKAB öğretmen adaylarının metaforik çevre algıları. International Journal of SocialSciencesandEducation Research,3(5), 1700-1714.
Derman, M., Çakmak, M., Yaşar, M. D ve Gürbüz, H. (2013). Sera etkisinin iklim değişikliği üzerindeki etkisi: öğretmen adaylarının görüşlerine göre. Uluslararası Hakemli Beşeri ve Akademik Bilimler Dergisi, 2(3), 12-25.
Doğan, Y. (2017). Ortaokul öğrencilerinin çevre kavramına ilişkin sezgisel algıları: bir metafor analizi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 18(1), 721-740.
Doğru, M ve Sarac, E. (2013). Metaphors of primaryschoolstudentsrelatingtotheconcept of global warming. EducationalResearchandReviews, 8(21), 2071-2082.
Harman, G ve Çökelez, A. (2017). Okul öncesi öğretmen adaylarının kimya, fizik ve biyoloji kavramlarına yönelik metaforik algıları.Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi,46, 75-95.
Ekici, G. (2016). Biyoloji Öğretmeni Adaylarının Mikroskop Kavramına İlişkin Algılarının Belirlenmesi: Bir Metafor Analizi Çalışması. Journal of KirsehirEducationFaculty, 17(1).615-636
Eraslan, L. (2011). Sosyolojik metaforlar. Akademik Bakış Dergisi, 27, 1-22.
Erdoğan, M., Uşak, M ve Bahar, M. (2013). A review of research on environmentaleducation in nontraditionalsettings in Turkey, 2000 and 2011. International Journal of Environmental&ScienceEducation, 8(1), 37-57.
Erol, G, H.(2005). Sınıf öğretmenligi ikinci sınıf öğrencilerinin çevre ve çevre sorunlarına yönelik tutumları. Pamukkale üniversitesi fen bilimleri enstitüsü yüksek lisans tezi
Erol, G. H ve Gezer, K. (2006). Prospective of elementaryschoolteachers’ attitudestowardenvironmentandenvironmentalproblems. International Journal of EnvironmentalandScienceEducation, 1(1), 65-77.
Erten, S. (2004): Çevre eğitimi ve çevre bilinci nedir, çevre eğitimi nasıl olmalıdır?, Çevre ve İnsan Dergisi, Çevre ve Orman Bakanlıgı Yayın Organı. Sayı 65/66. 2006/25 Ankara.
Esentaş, M., Güzel, P., Özbey, S., Kılınç, Z ve Çelebi, M. (2016). Kız öğrencilerin “doğa kampı” kavramına ilişkin metaforik algıları. International Journal Of SocialScienceResearch, 5(1), 1-16
Geçit, Y ve Gençer, K. (2011). Sınıf öğretmenliği 1. sınıf öğrencilerinin coğrafya algılarının metafor yoluyla belirlenmesi (Rize Üniversitesi örneği). Marmara Coğrafya Dergisi Sayı: 23, 1-19.
Gül, F. (2013). İnsan-doğa ilişkisi bağlamında çevre sorunları ve felsefe. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (14), 17-21.
Gündüz, M. (2015). İlkokulda Kullanılan Strateji Yöntem Ve Teknikler, Gizem Saygılı (Ed.) İlkokul Derslerinde Kullanılan Öğretim Stratejileri. Ankara: Pegem akademi.
Güven, E. (2014). Fen ve teknoloji öğretmen ve öğretmen adaylarının çevre eğitimine ilişkin metaforik algıları. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 3(3), 26-37.
Güven, E., Kaplan, Z., Varinlioğlu, S., Sungur, K., Hamalosmanoğlu, M ve Bozkurt, O. (2014). Çevre eğitimi alanındaki çalışmaların incelenmesi: Türkiye’de mevcut durum. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi (EFMED)8(2), 1-18.
Göktaş, Y., Hasançebi, F., Varışoğlu, B., Akçay, A., Bayrak, N., Baran, M. &Sözbilir, M. (2012). Türkiye’deki eğitim araştırmalarında eğilimler: Bir içerik analizi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 12, 177-199.
Haftacı, V ve Soylu, K. (2007). Çevre kirlenmesi ve çevre koruma bağlamında çevre muhasebesinin önemi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 33, 102-120.
Kahyaoğlu, M. (2015). İlköğretim öğrencilerinin doğa kavramına ilişkin algılarının metaforlar yoluyla incelenmesi. TurkishStudiesInternational PeriodicalfortheLanguages, LiteratureandHistory of TurkishorTurkic, 10(11) , 831-846.
Kahyaoğlu, M. (2016a). Türkiye’de doğa eğitimi üzerine yapılan çalışmalarının analizi: bir meta sentez çalışması. Academia Eğitim Araştırmaları Dergisi,1 (1), 1- 14.
Kahyaoğlu, M. (2016b).Türkiye’de çevre eğitimi üzerine yapılan araştırmalar: bir içerik analizi çalışması. Marmara Coğrafya Dergisi, 34, 50-60.
Kahyaoğlu, M ve Kaya, M. F. (2012a). Çevre eğitimi alanında yapılan çalışmaların içerik analizi (özet). 21. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi’nde sunulmuş özet bildiri. Marmara Üniversitesi,İstanbul, 12- 14 Eylül.
Kahyaoğlu, M., & Kaya, M. F. (2012b). Öğretmen adaylarının çevre kirliliğine ve çevreyle ilgili sivil toplum örgütlerine yönelik görüşleri. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 2(1), 91-107.
Kahyaoğlu, M ve Kırıktaş, H. (2016). Ortaöğretim ve üniversite öğrencilerinin “doğa” kavramına ilişkin algılarının metafor analizi yoluyla incelenmesi. Marmara Coğrafya Dergisi, 33, 58-76
Kaptan, S, Y. ve Yarar, İ. (2012). Öğretmen adaylarının güncel çevre kavramlarına yönelik metaforlarının karşılaştırılması: Rize Üniversitesi Eğitim Fakültesi Örneği.11. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu’nda sunulan bildiri. ,Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, Rize, Türkiye, 24-26 Mayıs.
Karakuş, N., Selim, S., Ardahanlıoğlu, Z. R., Özer, Ö ve Çınar, İ. (2016). Önlisans öğrencilerinin çevre ve doğa korumaya yönelik görüşlerinin değerlendirilmesi. International Journal of Human Sciences, 13(3), 4058-4071.
Karapınar, B, Ç ve Arıbaş, K. (2017). sosyal bilgiler öğretmen adaylarının doğa eğitimi hakkında metaforik algıları, Journal of AnatolianCultural Research,1(2), 40-66.
Kaya, H., Coşkun, M. ve Aydın, F. (2010).Theanalysis of highschoolstudents’ perceptionstowards “environment” concept,AfricanJournal of AgriculturalResearchVol. 5(13), 1591-1597.
Kaya, M. F. (2013). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının “küresel ısınma” kavramına yönelik metafor algıları. Doğu Coğrafya Dergisi, 18(29), 117-134.
Kaya, M. F. (2014). Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Çevre Sorunlarına İlişkin Algıları: Metafor Analizi. TurkishStudies-International PeriodicalForTheLanguages, LiteratureandHistory of TurkishorTurkic, 9(2),917-931.
Kışoğlu, M., Gürbüz, H., Sülün, A., Alaş, A ve Erkol, M. (2010). Environmentalliteracyandevaluation of studiesconducted on environmentalliteracy in Turkey. International Online Journal of EducationalSciences, 2(3), 772-791.
Korkmaz, F ve Bağçeci, B. (2013). Lise Öğrencilerinin ‘‘Üniversite’’Kavramına İlişkin Metaforik Algıların İncelemesi. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 187-204.
Köseoğlu, P ve Mercan, G. (2017).Üniversite öğrencilerinin hava ve hava kirliliği kavramlarına ilişkin metaforik algıları. (Ed. Özcan Demirel-Serkan Dinçer), Eğitim Bilimlerinde Yenilikler Ve Nitelik Arayışı, Ankara: Pegem Akademi.(259-268).
Kalraa, M, B ve Bavejab, B. (2012) International conference on newhorizons in education inte2012. Procedia - SocialandBehavioralSciences, 55, 317 – 326.
Meral, E., Küçük, B ve Gedik, F. (2016). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının çevre kavramına ilişkin metaforik algıları. Kastamonu EducationJournal, 24(1), 65-78.
Michael, K ve Malamitsa, K. (2009). Exploringgreekteachers' beliefsusingmetaphors. AustralianJournal of TeacherEducation, 34(2), 64-83.
Mouraz, A., Pereira, A. V ve Monteiro, R. (2013). Theuse of metaphors in theprocesses of teachingandlearning in highereducation.International Online Journal of EducationalSciences, 5 (1), 99-110.
Levine, P. M. (2005). Metaphorsandimages of classrooms. Kappa Delta Pi Record, 41(4), 172- 175.
Lin, W. C., Shein, P. P ve Yang, S. C. (2012). Exploringpersonaleflteachingmetaphors in pre-service teachereducation. English Teaching: PracticeandCritique, 11(1), 183-199.
Parın, K. (2017). Metaforlar: hayat, anlam ve dil. söylem Filoloji Dergisi, 2(1), 149-151.
Pishghadam, R., AskarzadehTorghabeh, R ve Navari, S. (2009). Metaphoranalysis of teachers’ beliefsandconceptions of languageteachingandlearning in Iranianhighschoolsandlanguageinstitutes: A qualitativestudy. Iranian EFL Journal, 4.6-40.
Shaw, D., Massengill, B ve Mahlios, M. (2008). preserviceteachers’ metaphors of teaching in relationtoliteracybeliefs. TeachersandTeaching: TheoryandPractice, 14(1), 35-50.
Şahin, Ş ve Baturay, M. H. (2013). Ortaöğretim öğrencilerinin internet kavramına ilişkin algılarının değerlendirilmesi: Bir metafor analizi çalışması. Kastamonu Eğitim Dergisi, 21(1), 177-192.
Şimşek, H. ve Yıldırım, A.(2011). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları.
Stichert, E, G. (2005).Preservıcescıenceteachersperceptıon of professıonwıthmetaphorıcalımagesandreasons of choosıngteachıng as a professıon.Yüksek lisans tezi.Ortadoğu Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Sönmez, D. (2017). Eğitim ve öğretim alanındaki çevre etiği tez çalışmalarının incelenmesi. Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 1(1), 55-66.
Uyanık, B. (2012).ilköğretim ikinci kademe öğrencilerinin küresel çevre sorunlarına yönelik metaforları. Yüksek Lisans Tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü,Tokat.
Uzun, N ve Sağlam, N. (2007). Ortaöğretimde çevre eğitimi ve öğretmenlerin çevre eğitimi programları hakkındaki görüşleri. EurasianJournal of EducationalResearch, 26, 176-187.
Ünlü, İ., Sever, R ve Akpınar, E. (2011). Türkiye’de çevre eğitimi alanında yapılmış küresel ısınma ve sera etkisi konulu akademik araştırmaların sonuçlarının incelenmesi. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi Cilt-Sayı: 13-1, 39-54.
Ogelman, H. G ve Güngör, H. (2015). Türkiye’deki okul öncesi dönem çevre eğitimi çalışmalarının incelenmesi: 2000-2014 yılları arasındaki tezlerin ve makalelerin incelenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(32), 180-194.
Ötün, Y., Artun, H., Temur, A ve Tozlu, İ. (2017). Ortaokul öğrencilerine yönelik çevre eğitimi kavramları farkındalık ölçeği: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 511-528.
Özata Yücel, E ve Özkan, M. (2014). Fen bilimleri öğretmen adaylarının çevre algılarının kelime ilişkilendirme aracılığıyla belirlenmesi. e. International Journal of EducationalResearch, 5(4), 41- 56.
Yalçınkaya, E. (2012). İlköğretim 6. sınıf öğrencilerinin çevre sorunları farkındalık düzeyleri. Marmara Coğrafya Dergisi, (25), 137-151.
Yangın, S Ve İşçen, C. F. (2013). Çevre eğitimi: mevcut durum ve yaşanan sorunlar (Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi ve eskişehirosmangazi üniversitesi örneği). Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 12(46), 131-150.
Yapıcı, Ü. İ. (2015). Lise öğrencilerinin biyoloji kavramına ilişkin metaforik algıları. Electronic Journal Of Social Sciences, 14(55), 139-147.
Yılmaz, Ş., Aydın, F. ve Bahar, M. (2015). 1992-2011 yılları arasında çevre eğitimi ile ilgili yayımlanan yüksek lisans ve doktora tezlerindeki genel yönelimlerin belirlenmesi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19 (9), 383-413.
Yılmaz, O., Bedur, S ve Uysal, R. (2016). Çocukların çevreye ilişkin görüşleri: salda gölü örneği. Hasan Âli Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(2), 59-72.
Yılmaz, F ve Gültekin, M. (2012). Sınıf öğretmeni adaylarının çevre sorunları bağlamında öğrenim gördükleri programa ilişkin görüşleri. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 120-132.
Yazıcı, Ö. (2013). Coğrafya öğretmenlerinin çevre kavramına ilişkin algıları: bir metafor analizi çalışması,The Journal Of Academic Social Science Studies, 6(5), 811-828.
Zhang, X. (2016). Examining english language teachers through metaphorical analysis. Theory and Practice in Language Studies, 6(8), 1659-1664.