Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarında Sanat Kavramının ve Sanat İçerikli Konuların Yeri

Ders kitapları, eğitim-öğretim ortamlarının şüphesiz en önemli ders araçlarından biridir. Bu çalışmanın amacıSosyal Bilgiler dersi öğretim programıdikkate alınarak hazırlanan 4-5-6 ve 7. sınıf SosyalBilgiler ders kitaplarında sanat kavramı ve sanat içerikli konularınyer verilme biçimleriniortaya koymaktır.Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi yöntemi kullanılmıştır. Çalışma 2019-2020 eğitim öğretim yılında MEB tarafından devlet okullarında okutulan 4-5-6 ve 7. sınıf Sosyal Bilgiler ders kitapları üzerinden yürütülmüştür. Araştırmada “sanat” kavramının kavram olarak en çok 7.sınıf düzeyinde tekrar edildiği görülmüştür. Sanat konusu ile ilgili en çok Ebru sanatı, Halı Sanatı, Çini sanatı konularına yer verilmiştir. Anlatılan sanat içerikli konuların dil ve anlatım açısından açık, sade ve öğrencilerin seviyelerine uygun bir düzeyde olduğu görülmüştür. Sosyal Bilgiler ders kitapları (4-5-6-7) genel olarak değerlendirildiğinde ise, kitaplarda sanat içerikli konulara çok fazla yer verilmediği, anlatılan sanat içerikli konuların ise yüzeysel bir şekilde anlatıldığı görülmüştür. Gelecekte daha duyarlı, bilinçli ve yetenekli genç nesillerin yetişebilmesi için bazı önerilerde bulunulmuştur.

Place of the Concept of Art and Art Themed Subjects Within the Social Studies Textbooks

Textbooks are undoubtedly one of the most important teaching tools of the educational environments. The aim of this study is to reveal the concept of art and the ways in which themes with art content is included in the 4-5-6 and 7thgrade Social Studies textbooks prepared by taking into consideration the social studies curriculum. The document analysis method which is one of the qualitative research methods was used in the study. The study was conducted on the Social Studies textbooks used in the 4-5-6 and 7thgrades in public schools of the Ministry of Education in the 2019 and 2020 academic year. In the study, it was seen that the concept of “art” was recurrent at the 7thgrade level. The art of water marbling (the art of Ebru), Carpet Art and Tile Art were the most common themes of art. It was observed that the themes with art content were clear, simple and appropriate to the level of the students in terms of language and discourse. When the social studies textbooks (4-5-6-7thgrades), on the other hand, were evaluated in general, it was seen that the themes with art content were not given much attention in the schoolbooks and the subjects with art content were explicated in a superficial way. Some recommendations were offered in order to educate generations of more sensitive, conscious and talented young people in the future.

___

  • Açıl, Ö., Güvenç, H., Hayta, A., Kılıç, S. (2019). Ortaokul ve İmam Hatip Ortaokulu 7. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabı.İzmir:
  • Çağlayan Matbaası. Akhan, N. E. (2013).Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Sanat Algıları ve Sanat Konularının Öğretimine Yönelik Görüşleri. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi,Özel Sayı, s.139-162.
  • Aral, N. (1999).Sanat Eğitimi-Yaratıcılık Etkileşimi. Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 15, s.11-17.
  • Aristoteles (1993). Poetika. ( Çev. İ.Tunalı). İstanbul: Remzi Kitabevi.Aziz, A. (2011). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri ve Teknikleri. Ankara: Nobel Yayıncılık
  • Baysal, J. (1994).Çağdaş Eğitimde Sanat. İstanbul: Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği Yayınları (9).
  • Bilirdönmez, K., Karabulut, N. (2016). Sanat Eğitimi Süreç ve Kuramları. Ekev Akademi Dergisi.65, s.343-355.
  • Brommer, G. S ve G. S. Horn (1985). Art in Your World. Davis Publications. Inc. Worcester, Massachusetts U.S.A. Second Edition.
  • Castells, M. (2001). Museums in the Information Era. Icom News (Newsletter Of The International Council Of Museums). Volume 54, No:3. 19 General Conference,Barcelona.
  • Colley, B. M. (2012). Teaching Social Studies Through the Performing Arts. Educational Forum, 76, (1), p. 4-12.
  • Costa, A. (2005). Arts Integration in the Social Studies Classroom. Masters of Arts in Teaching. Social Studies Education. Wayne State University. Detroit. m http://ted.coe.wayne.edu///finding/costa.doc.Erişim tarihi: 21 Kasım 2019.
  • Creswell, J. W. (2013). Nitel Araştırma Yöntemleri, Çev. Ed. Mesut Bütün, Selçuk Beşir Demir, 3. BaskıdanÇeviri, Ankara: Siyasal Kitabevi.
  • Çakır, İlhan, A. (2003). Sınıf Öğretmeni Yetiştirme Programları ve Sanat Eğitimi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 36 (1-2), s. 13-24
  • Diğler, M. (2018). Sınıf Öğretmenliği Lisans Öğrencilerinin “Sanat Eğitimi” Dersi Alan ve Almayan Öğrencilerin Popüler Kültüre Yönelik Görüşlerinin Değerlendirilmesi. Socıal Scıences Studıes Journal, 4 (14), p.635-663.
  • Erbay, M. (1997). Sanat Eğitiminin Önemi. Anadolu Sanat Dergisi, 7, s.50-56.
  • Erbay, M. (2000). Plastik Sanatlar Eğitiminin Gelişimi. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Matbacılık.
  • Ercan, M. (2007). Cumhuriyet Döneminde İlköğretim Sosyal Bilgiler Programlarındaki Sanat Konularının Yeterliliği. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Elazığ.
  • Erkan, A. (2010). Sosyal Bilgiler Disiplininde Sanat ve Sanat Eğitimi. Sosyal Bilgilerin Temelleri. R. Turan, K. Ulusoy (Editörler). Ankara: Maya Akademi.
  • Ersoy, A. (1990). Sanat Eğitiminin Eğitime Katkısı. Birinci Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi, Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
  • Erzen, J. (1991). Prometus’un Ateşi” Ülke Kalkınmasında Sanatın Yeri. 3. Ulusal Sanat Sempozyumu, İstanbul:
  • İslimyeli, N. (1976).Sanat Terimleri Ansiklopedisi. Ankara: Sanat Yayınları.Kale, N. (1994). Eğitim ve Yaratıcılık. Yaşadıkça Eğitim Dergisi, 37, s.4-6.
  • Lindström, L. (2006). Creativity: what is it? Can you assess it? Can it be taught? The International Journal of Art Design Education, 25(1), p.53-66.
  • Luehrman, M. (2002). Art Experiences and Attitudes Towards Art Education. Studies in Art Education, 43(3), p.197-218.
  • Manifold, M. C. (1995). Art Education in the Social Studies. ERIC Identifier: ED393787. http://www.ericdigests.org/1996–4/art.htm Erişim tarihi: 21 Kasım 2019
  • Mercin, L., Alakuş, A. İ. (2007). Birey ve Toplum İçin Sanat Eğitiminin Gerekliliği. Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 9, s.14-20.
  • Morris, R.V. ,Obenchain, K.M. (2001).Three Methods for Teaching Social Studies to Students through the Arts.Canadian Social Studies, 35(4).http://www.quasar.ualberta.ca/css/Css_35_4/index35_4.htm. Erişim tarihi: 21 Kasım 2019, 10:52.
  • Read, H. (1960). Sanatın Anlamı(Güner İnal, Nuşin Asgari, Çev.). Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
  • San, İ (1984). “Çağdaş Sanat Eğitimi”, Öğretmen Dünyası Dergisi,49, s.6-9.
  • Sarıgöz, O., Sağ, M., Cam, F. (2015). Öğrencilerin Sanat Eğitimi ve Sanatın Gerekliliğine İlişkin Görüşlerinin Değerlendirilmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt: 8, Sayı: 40, s.572-579.
  • Şahin, E. (2019). Ortaokul ve İmam Hatip Ortaokulu 5. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabı. Ankara: Anadol Yayıncılık.
  • TDK, (1992). Türkçe Sözlük, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları
  • Türe, N. (2007). Eğitimde ve Öğretimde bir Araç Olarak Görsel Sanatlar Eğitiminin Öğrencilere Sağladığı Katkılar.Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
  • Tüysüz, S. (2019). İlkokul 4. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabı. Ankara: Tuna Maatbacılık.
  • Walker, J. (1998). Process Portfolios as a Means for Formative and Summative Evaluation of Student Work in the Visual Arts. Chicago: Paper Presented at the Annual Meeting of the Mid Western Educational Research Association.
  • Yaşar, M. C., Aral, N. (2011). Altı Yaş Çocuklarının Yaratıcı Düşünme Becerilerine Sosyo-Ekonomik Düzey ve Anne Baba Öğrenim Düzeyinin Etkisinin İncelenmesi. Kuramsal EğitimBilim, 4 (1), s.137-145.
  • Yazar, T., Aslan, T., Şener, S. (2014). Sanat Eğitimi Sorunu Olarak Ülkemizde İlk ve Orta Öğretim Kurumlarında Sanat Eğitimine Olan İlgisizlik Sebepleri. OMÜ Eğitim Fakültesi Dergisi,33(2), p.593-605.
  • Yetkin, S. K. (1968).Güzel Sanatların Eğitimdeki Yeri. Ankara ÜniversitesiEğitim Fakültesi Dergisi. (1), s.125-129.
  • Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Seçkin Yayınları.
  • Yıldırım, C., Kaplan, F., Kuru, H., Yılmaz, M. (2019). Ortaokul ve İmam Hatip Ortaokulu 6. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabı. İzmir: Çağlayan Matbaas
Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi-Cover
  • ISSN: 1309-0682
  • Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
  • Başlangıç: 2008
  • Yayıncı: Tayfun Taşbilek
Sayıdaki Diğer Makaleler

2012-2018 Yılları Arasında Türkiye'de Gerçekleştirilen STEM Eğitimi Konulu Lisanüstü Tezlerin İncelenmesi

AYŞEGÜL ERGÜN

Öğretmen - Veli İletişim Ölçeğinin Geliştirilmesi

Veda YAR YILDIRIM, Emel TÜZEL İŞERİ

Lise Öğrencilerinin Akademik Streslerinin, Matematik Kaygılarının ve Matematiğe YAönelik Tutumlarının İncelenmesi

Hasan Güner BERKANT, Ömer Faruk METİN

Elektronik Görsel Sözlük Kullanımının Ortaokul Öğrencileriniin Sözcük Öğretimi Başarısı Üzerine Etkisi

Aslı MADEN

Türkçe Öğretmeni Adaylarının Kitap Okuma Alışkanlıkları İle Eleştirel Düşünme Eğilimleri Arasındaki İlişki Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Örneği

Zeynep ERGİ UYSAL, Perihan Gülce ÖZKAYA, Mustafa Volkan COŞKUN

Resim- İş Öğretmenliği İstihdam Durumunun Öğretmen Adaylarıın Görüşleri Açısından Değerlendirilmesi

Meral PER, Aylin BEYOĞLU, Tuğba BAYRAKDAR

Web of Science Veri Tabanına Dayalı Bibliyometrik Analizi Bilim Merkezleri (Müzeleri Üzerine Yapılan Eğitim Araştırmaları Makaleleri

AYKUT EMRE BOZDOĞAN

Öğretmenlerin Öğretme-Öğrenme Anlayışlarıı İle Sınıf Yöönetimi Stilleri Arasındaki İlişki

Alper AYTAÇ, NİHAT UYANGÖR

Sınıf Öğretmenlerinin Çevre Eğitimine Yönelik Farkındalıklar

Nuray Kurtdede Fidan, Esra Karakoçan Dev

Öğretmen Adaylarının Akademik Güdüllenme Becerilerinin, Çalışma Alışkanlıklarının, Sınav Kaygılarının ve Başarı Güdülerinin İncelenmesi

ASUMAN SEDA SARACALOĞLU, Nurtaç ÜSTÜNDAĞ KOCAKUŞAK, Muhammed EKEN