Örgütsel Erdemlilik ile Örgütsel Sağlık Arasındaki İlişkinin Öğretmen Algılarına göre İncelenmesi

Bu araştırmada örgütsel erdemlilik ile örgütsel sağlık arasındaki ilişkinin ilkokul, ortaokul ve imam hatip ortaokullarında görev yapmakta olan öğretmenlerin algılarına göre incelenmesi amaçlanmıştır. İlişkisel tarama modellerinden biri olan korelasyonel araştırmayla planlan bu çalışmanın evreni 2017-2018 eğitim öğretim yılında Trabzon il merkezi ve ilçelerinde bulunan resmi ilkokul, ortaokul ve imam hatip ortaokullarında görev yapan öğretmenlerden oluşmaktadır. Çalışmanın örneklemi belirlenirken basit seçkisiz (tesadüfi) örnekleme yöntemi kullanılmıştır ve araştırma 500 öğretmenle gerçekleştirilmiştir. Araştırmada veri toplama aracı olarak Kişisel Bilgi Formu, Örgütsel Erdemlilik Ölçeği ve Örgütsel Sağlık Ölçeği kullanılmıştır. Araştırma kapsamında elde edilen veriler, SPSS paket programı ile analiz edilmiştir. Verilerin analizinde frekans, yüzde, MannWhitney U testi, t-Testi, Tek Yönlü Varyans Analizi, Kruskal-Wallis H testi, Korelasyon Analizi ve Regresyon Analizi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda öğretmenlerin örgütsel erdemlilik algılarının yüksek, örgütsel sağlık algılarının ise orta düzeyde olduğu tespit edilmiştir. Öğretmenlerin örgütsel erdemlilik ile örgütsel sağlık algıları cinsiyet, yaş, medeni durum ve hizmet yılı değişkenleri bakımından anlamlı farklılığa sahiptir. Araştırmanın genel amacı doğrultusunda yapılan korelasyon ve regresyon analizleri sonucunda örgütsel erdemlilik ile örgütsel sağlık arasında pozitif yönde yüksek düzeyde anlamlı bir ilişki olduğu görülmüştür. Bununla beraber örgütsel erdemliliğin boyutları ile örgütsel sağlığın boyutları arasındaki ilişkiler incelendiğinde tüm boyutlar arasında pozitif yönde anlamlı ilişkiler olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca örgütsel erdemliliğin örgütsel sağlığa dair anlamlı bir yordayıcı olduğu belirlenmiştir.

Investigation of the Relationship between Organizational Virtue and Organizational Health Based on Teacher’s Perceptions

This study aimed to investigate the relationship between organizational virtue and organizational health based on the perceptions of teachers who were employed at primary schools, secondary schools and Islamic education schools. The population of this study, which was planned for correlational research which is one of the models of relational surveying, consisted of teachers who were employed at primary schools, secondary schools and Islamic education schools in the city center of the province of Trabzon in Turkey in the academic year of 2017-2018. The sample was determined randomly, and the study was carried out with 500 teachers. As data collection instruments, the study used a Personal Information Form, the Organizational Virtuousness Scale and the Organizational Health Scale. The data that were obtained within the scope of the study were analyzed by using the SPSS package software. Frequencies, percentages, Mann-Whitney U test, oneway ANOVA, Kruskal-Wallis H test, correlation analysis and regression analysis were used in the analysis of the data. As a result of the study, it was found that the teachers’ perceptions on organizational virtue were high, while their perceptions on organizational health were moderate. The perceptions of the teachers related to organizational virtue and organizational health significantly differed based on their gender, age, marital status and years of employment. As a result of the correlation and regression analyses that were carried out for the general objective of the study, it was observed that there was a strong and significant positive relationship between organizational virtue and organizational health. In addition to this, when the relationships between the dimensions of organizational virtue and the dimensions of organizational health were investigated, positive and significant relationships were found between all dimensions. Moreover, it was determined that organizational virtue was a significant predictor of organizational health.

PDF

___

Açıkalın, A. (2016). Çağdaş örgütlerde insan kaynağının yönetimi. Pegem Akademi, Ankara.
Adler, P. S., & Borys, B. (1996). Two types of bureaucracy: Enabling and coercive. Administrative Science Quarterly, 17(4), 61-89.
Akbaba. S. (1997). Ortaöğretim okullarının örgüt sağlığı. Doktora tezi. Ankara Üniversitesi, Ankara.
Akbolat, M., Durmuş, A. ve Özgün, Ü. (2017). Örgütsel erdemliliğin personel güçlendirmeye etkisi ve otantik liderliğin aracı rolü. İşletme Bilimi Dergisi, 5(2), 71-88.
Aktan, C. C. (1999). Toplam ahlak felsefesi ve toplam ahlak yönetimi. Toplam Ahlâk, 8(1), 11-23.
Aktaş, H. G. (2008). Öğretmenlerde denetim odağı ve örgütsel vatandaşlık. Yüksek lisans tezi. Afyon Kocatepe Üniversitesi, Afyon.
Aşık, N. A. (2010). Çalışanların iş doyumunu etkileyen bireysel ve örgütsel faktörler ile sonuçlarına ilişkin kavramsal bir değerlendirme. Türk İdare Dergisi, 3(467), 31-51.
Aydın, M. (1994). Eğitim yönetimi (1. Baskı). Hatipoğlu Yayınevi, Ankara.
Ayduğ, D. (2014). İlkokulların örgüt sağlığı ile öğretmenlerin örgütsel güven düzeyleri arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Yüksek lisans tezi. Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
Baş G. ve Şentürk, C. (2011). İlköğretim okulu öğretmenlerinin örgütsel adalet, örgütsel vatandaşlık ve örgütsel güven algıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 17(1), 29-62.
Başar, İ. (2011). Örgütsel sağlık, İzmir’de bir belediyede araştırma. Yüksek lisans tezi. Celal Bayar Üniversitesi, Manisa.
Buluç, B. (2008). Ortaöğretim okullarında örgütsel sağlık ile örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişki. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(4), 571-602.
Büyüköztürk, Ş. (2014). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (20. Baskı). Pegem Akademi, Ankara.
Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2011). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi, Ankara.
Cameron, K. (2011). Responsible leadership as virtuous leadership. Journal of Business Ethics, 98(1), 25- 35.
Cameron, K. S. (1986). A study of organizational effectiveness and its predictors. Management Science, 32, 87-112.
Cameron, K. S., Bright, D., & Caza, A. (2004). Exploring the relationships between organizational virtuousness and performance. American Behavioral Scientist, 47(6), 766-790.
Cicchelli, J. J. (1975). Assessing the organizational health of school systems. Annual Convention of The American Association of School Administrators, 28(3) 1-12.
Collins, J. C. (2001). Good to great: Why some companies make the leap... and others don't. Random House.
Çakır, L. (2002). İlköğretim okullarının organizasyon sağlığı (Organizasyonel liderlik, bütünlük, kimlik, ürün) açısından incelenmesi. Yüksek lisans tezi. Selçuk Üniversitesi, Konya
Çetin, F., ve Fıkırkoca, A. (2010). Rol ötesi olumlu davranışlar kişisel ve tutumsal faktörlerle öngörülebilir mi?. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 65(4), 41-66.
Daft, R. (2006). Organization theory and design. Cengage learning.
Donaldson, S. I., & Ko, I. (2010). Positive organizational psychology, behavior, and scholarship: A review of the emerging literature and evidence base. The Journal of Positive Psychology, 5(3), 177-191.
Ebcim Özkan, P. (2012). Resmi ilköğretim okullarında çalışan öğretmenlerin motivasyonu ile örgüt sağlığı algıları arasındaki ilişki. Yüksek lisans tezi. Maltepe Üniversitesi, İstanbul.
Edwards, C. B. (2010) An invastigation of the relationship between transformational leadership and organizational health. Doctoral Dissertation. Capella University, Minneapolis.
Emhan. A. (2005). Organizasyon sağlığı ve iş örgütlerinde bir uygulama. Doktora tezi. Selçuk Üniversitesi, Konya.
Erdaş, Y. (2009). Denizli il merkezinde çalışan ilköğretim öğretmenlerinin örgütsel bağlılık düzeyleri. Yüksek lisans tezi. Pamukkale Üniversitesi, Denizli.
Erkmen, T., ve Esen, E. (2012). Örgütsel Erdemlilik Ölçeginin uyarlanmasi: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Business and Economics Research Journal, 3(4), 107.
Fernando, M., & Almeida, S. (2012). The organizational virtuousness of strategic corporate social responsibility: A case study of the Sri Lankan family-owned enterprise MAS Holdings. European Management Journal, 30(6), 564-576.
Gürkan, F. B. (2006). İlköğretim okullarının örgütsel sağlık düzeyi: Polatlı ilçesi örneği. Yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara.
Hosley, N. S. (2005) Collective efficacy, organizational health and student performance: Implications for school reform initiatives. Doctoral Dissertation. The Pennsylvania State University, Pennsylvania.
Hoy, W. K. & Hannum, J. W. (1997). Middle School Climate: An empirical assessment of organizational health and student achievement. Educational Administration Quarterly, 33(3), 290-311.
Hoy, W. K. & Feldman, J. A. (1987). Organizational health: The concept and ıts measure. Journal of Research and Development in Education, 20(4), 30-37.
Hoy, W. K., & Miskel, C. G. (1991). Educational administration: Theory, research, and practice (4th ed.). New York: McGraw-Hill.
Hoy, W. K., Tarter, C. J., & Kottkamp, R. B. (1991). Open schools, healthy schools: Measuring organizational climate. Corwin Press, 17(3), 280-301.
Karacan, K. (2017). İlkokul ve ortaokul öğretmenlerinin algılarına göre örgütsel sağlık ile öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişki. Yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara.
Karakuş, H. (2008). İlköğretim Okullarında Görev Yapan Öğretmenlerin Örgüt Sağlığına İlişkin Görüşleri. Yüksek lisans tezi. Fırat Üniversitesi, Elazığ.
Karaman, K., ve Dönder, H. (2008). Öğretmen görüşlerine göre, okullardaki bürokrasi ile örgütsel vatandaşlık arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 53, 49-74.
Karasar, N. (2002). Bilimsel araştırma yöntemi (12. Baskı). Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
Karasar, N. (2009). Bilimsel araştırma yöntemleri (19. Baskı). Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
Kepenek, Ö. (2008). Öğretmenlerin meslek etik ilkelerinin örgütsel vatandaşlık davranışına etkisi: Kocaeli ili örneği. Yüksek lisans tezi. Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
Korkmaz, M. (2011). İlköğretim okullarında örgütsel iklim ve örgüt sağlığının örgütsel bağlılık üzerindeki etkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 17(1). 117-139.
Lyden, J. A. & Klingele, W. E. (2000). Supervising organizational health. Supervision, 61(12), 3-6.
Macıntyre, A. (2001). Erdem peşinde (Çev. M. Özcan). Pegem Akademi, Ankara.
Miles, M. B. (1965). Planned change and organizational health: figure and ground. R. O. Carlson, A. Gallaher, M. B. Miles, R. J. Pellegrin ve E. M. Rogers (der). Change Processes in the Public Schools. The Center of the Advanced Study of Educational Administration. University of Oregon. 11-34.
Oruç, E. (2010). Örgüt içi iletişimin yönetsel fonksiyonlar üzerindeki rolü ve bir alan araştırması. Yüksek lisans tezi. Dumlupınar Üniversitesi, Kütahya.
Özdemir, A. (2006). Öğretmenlerin okullarını örgüt sağlığı açısından değerlendirmeleri: İzmir ili Bornova ilçesi örneği. Yüksek lisans tezi. Pamukkale Üniversitesi, Denizli.
Özkul, O. (2009). Küresel bir ahlak sistemi mümkün mü?. Değerler Eğitimi, 2(14), 26-38.
Peterson, C. (2003). Classification of positive traits in youth. Promoting Positive Child, Adolescent, and Family Development, 4, 227-255.
Pheysey, D. C. 2003. Organizational culture: Types and transformations. London and New York: Routledge.
Ribeiro, N., & Rego, A. (2009). Does perceived organizational virtuousness explain organizational citizenship behaviors. International Journal of Social and Human Sciences, 3, 736-743.
Sabuncuoğlu, Z. (2000). İnsan kaynakları yönetimi (2.Baskı). Ezgi Kitabevi Yayınları, Bursa.
Sergiovanni, T. (1991). Factors which affect satisfaction and dissatisfaction of teachers. Journal of Educational Administration, 5(1) 66-81.
Soylu, İ. (2017). Örgütsel güven ile lider-üye etkileşiminin örgütsel sağlık üzerindeki etkisi: Özel okullar üzerine bir araştırma. Yüksek lisans tezi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Tokat.
Şimşek, M. Ş. ve Öge, H. S. (2011). İnsan kaynakları yönetimi (2. Baskı). Eğitim Kitabevi Yayınları, Konya.
Tan, S. (2017). Öğretmen algılarına göre örgütsel sağlık ve örgütsel bağlılık arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi. Siirt Üniversitesi, Siirt.
Tekin, A. M. (2005). İlköğretim okullarında görevli yöneticilerin okullarının örgüt sağlığını algılama düzeyleri. Yüksek lisans tezi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
Tsui, K. T. & Cheng, Y. C. (1999). School Organizational Health and Teacher Commitment: A Contingency Study with Multi-level Analysis. Educational Research and Evaluation, 5(3), 249-268.
Uludağ, T. (2010). Organizasyonlarda çalışanların motivasyonunun ölçülmesi ve bir uygulama. Yüksek lisans tezi. Fatih Üniversitesi, İstanbul.
Uras, M. (1998). Lise öğretmenlerinin örgüt sağlığının amaçta odaklanma, iletişim yeterliği, optimal güç dengesi, kaynak kullanımı ve bağlılık boyutlarına ilişkin algıları. VII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresinde Sunulmuş Bildiri.
Yancı, F. (2011). Ortaöğretim okulu öğretmenlerinin duygusal zekâ düzeyleri ile örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişki: Şanlıurfa ili örneği. Yüksek lisans tezi. Harran Üniversitesi, Şanlıurfa.
Yaylacı, A. F. (2004). İlköğretim okulları yönetici ve öğretmenlerinin örgütsel yurttaşlık davranışları. Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi, Ankara.
Yıldırım, C. (2006). Okul müdürlerinin liderlik stillerinin örgütsel sağlık üzerindeki etkisi: Ankara ili örneği. Yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara.
Yılmaz, K. & Taşdan, M. (2009). Organizational citizenship and organizational justice in Turkish primary schools. Journal of Educational Administration, 47(1), 108–126.