Okulöncesi Dönem Çocuklarında Hayal Gücü ve Yaratıcılık İlişkisi

Yaratıcı davranışın en önemli bileşenlerinden biri, hiç kuşkusuz hayal edebilme ve soyut düşünebilmedir. Ancak hayal etmenin ya da soyut düşünebilmenin önündeki önemli engellerden biri de gerçekliğin katı ve değişmezliği yönündeki tutumlardır. Okulöncesi dönem çocuklarının bu konuda daha bağımsız davranabildikleri, gerçeklikler karşısında yetişkinlerden daha esnek davranabildikleri gözlemlenebilmektedir. Bu gözlemlerden hareketle bu çalışmanın temel amacı, erken çocukluk dönemi (0-6 yaş) çocuklarının hayal güçleri ile yaratıcılıkları arasındaki ilişkiyi, alanyazındaki kaynaklar ışığında ortaya koymaktır. Bu temel amaç doğrultusunda bazı soruların cevapları aranmıştır: Okulöncesi dönem çocuklarında sağ beyin yarıküresinin etkin olmasının altındaki neden ya da nedenler nedir? Okulöncesi dönem çocuklarında beyin yarıkürelerinden herhangi biri daha etkili ve işlevsel midir? Eğer herhangi bir yarıkürenin etkisi ve işlevselliği fazla ise bu durum ileriki yaşlarda değişmekte midir? Bilmeye dayalı etkinliklerimiz arttıkça sol beynimizin etkisi de bu paralelde artıyor denebilir mi? Sol beyin yarıküremiz dış dünyadan verilere (bilgilere) ihtiyaç duyarken, sağ beyin yarıküremiz öğrenmeye (veriye) pek ihtiyaç duymamakta mıdır? Alanyazından elde edilen bilgiler ve bu bilgilerden yapılan çıkarımlardan şu sonuçlara ulaşılmıştır: 1) 0-6 yaş çocuklarında sağ beyin yarıküreleri daha baskın olarak çalışmaktadır ve ergenlik döneminde ise bu baskınlık sol yarım küreye geçmektedir. 2) Sağ ve sol beyin yarıkürelerinin özelleşme ve gelişme süreçleri 14 yaşında sabitlenmektedir. 3) Bilgi dağarcığı arttıkça sol beyin yarıküresinin etkisi de o ölücüde artmaktadır. 4) Sol beyin yarıkürenin aksine sağ beyin yarıküresi öğrenmeye (verilere) pek de ihtiyaç duymamaktadır. 5) Çocukların yaratıcılıklarını geliştirmek için hayal güçlerini geliştirecek etkinliklere daha fazla yer verilmeli, çocukların hayallerini fiziksel gerçekliklerle kıyaslamadan daha özgür ve özgün davranmalarına fırsat verilmelidir.

The Relationship between Imagination and Creativity in Preschool Children

One of the most important components of the creative behavior is undoubtedly imagination and abstract thinking. However, one of the important obstacles to the imagination or abstract thinking is the attitudes towards rigidity of reality. In this context, it can be observed that pre-school children can behave more independently and act more flexible than adults. Based on these observations, the main aim of this study is to reveal the relationship between the imagination and creativity of early childhood (0-6 years) children in line with the literature. For this purpose, we came up with some questions: What are the reasons to right brain hemisphere more effective in preschool children? Are any of the brain hemispheres more effective and functional in preschool children? If the effects and functionality of any hemisphere is more than other, does this change in the future? As our knowledge-based activities increase, can we say that the effect of our left brain increases in the same parallel? Doesn't our right brain hemisphere need less data for learning while our left brain hemisphere requires data from the outside world? According to the information and inferences obtained from the literature, the following conclusions were reached: 1)Right brain hemisphere works more predominantly in 0-6 year-old children and this dominance passes to the left hemisphere in adolescence.2) The process of specialization and development of right and left brain hemispheres are fixed at 14 years old. 3) As the information increases, the effect of the left brain hemisphere increases. 4) Unlike the left brain hemisphere, the right brain hemisphere does not need learning. 5) In order to improve the creativity of children, there should be more activities that will develop their imagination, and children should be given more opportunities to act freely without comparing their dreams with physical realities.

PDF

___

And, M. (2003). Oyun ve bügü, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Anderson, J. V. (1994). Creativity and play: A systematic approach to managing innovation. Business Horizons, 37, 80-85.
Aral, N., Kandır, A., Can-Yaşar, M. (2002). Okul öncesi eğitim ve okul öncesi eğitim programı. İstanbul: YA-PA Yayınları.
Aslan, A. E. (2001). Kavram boyutunda yaratıcılık. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi. C. II, S. 16, 15-21.
Cappacchione, L. (2012). Sanat terapisiyle iyileşmek. Çev: Duygu Özen. İstanbul: Kaknüs Yayınevi.
Coren, S. (1992). The left-hander syndrome, the causes and consequences of left-hendedness, New York: The Free Press.
Craft, A. (2003). Creative thinking in the early years of education. Early Years: An International Journal of Research and Development, 23(2), 143– 154. doi: 10.1080/09575140303105.
Davaslıgil, Ü. (1989). Yaratıcılık ve oyun. Eğitim ve Bilim 13(71). 24-32.
Diedrich, J., Benedek, M., Jauk, E., & Neubauer, A. C. (2015). Are creative ideas novel and useful? Psychology of Creativity, Aesthetics, and the Arts, 9(1), 35-40. doi:10.1037/a0038688
Durukafa, G. (1992), Cluster metodu yaratıcı yazma, Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(3), 83-114.
Erez, S. ve Erez, Y. (2017). Yaratıcılık: Aklımızın sınırlarını aşmak. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Freedman, K. (2007). Artmaking/troublemaking: Creativity, policy, and leadership in art education. Studies in Art Education, 48(2), 204-217.
Güngör, M. (2013). Risk altındaki çocukların aile yapıları ve suça yönelimleri (Mersin ili örneği). Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(2), 421-434.
Kharkhurin, A. V. (2014). Creativity.4in1: Four-Criterion Construct of Creativity. Creativity Research Journal, 26(3), 338–352. doi: 10.1080/10400419.2014.929424.
Kırışoğlu, O. (1991). Sanatta eğitim: Görmek, anlamak, yaratmak, Ankara: Eğitim Kitabevi.
Lenroot, K. R, Giedd, J. N. (2006). Brain development in children and adolescents: Insights from anatomical magnetic resonance imaging. Neuroscience and Biobehavioral Reviews 30(6), S. 718– 729.
Magno, C. (2009). Explaining the creative mind. International Journal of Research & Review, 3, 10-19.
Malchiodi, C. A. (2005). Çocukların resimlerini anlamak. Çev: Tülin Yurtbay, İstanbul: Epsilon Yayıncılık.
Oktay, A. (1999). Okul öncesi eğitim ve temel ilkeleri. İstanbul: YA-PA Yayınları.
Onan, B. (2010). Beynin bilişssel işlevleri üzerine yapılan araştırmalar ve ana dili eğitimine yansımaları. Türklük Bilimi Araştırmaları Dergisi (27). 521-561.
Orhon, G. (2011). Yaratıcılık: Nörofizyolojik, felsefi ve eğitsel temelleri. Ankara: Pegem Akademi.
Öncü, T. (1992). Yaratıcılığın betimlenmesi ve yaratıcılık üzerine çevresel etkiler. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Felsefe Bölümü Dergisi. C. 14, 255-264.
Razon, N. (1985). Okulöncesi eğitimde oyunun, oyunda yetişkinin işlevi, Okulöncesi Eğitimi ve Yaygınlaştırılması Semineri Dergisi. II-III, 57-64.
Reiss, A. L., Abrams, M. T., Singer, H. S., Ross, J. L. and Denckla, M. B. (1996). Brain development, gender and IQ in children a volumetric imaging study. Brain (119), 1763-1774.
Rouquette, M. L. (1994). Yaratıcılık, 2. Baskı, Çev: Işın Gürbüz, İstanbul: İletişim Yayınları.
Sawyer, R. K. (2011). Explaining creativity: The science of human innovation. New York, NY: Oxford University Press.
Sayar, K. (2011, 16 Mart). Çocuklarda beyin gelişimi. (Erişim: 18.07.2018), http://www.pudra.com/annecocuk/cocuk-gelisimi/cocuklarda-beyin-gelisimi-273.htm
Singer, D. G. ve Singer, J. L. (1998). Çocuklarda yaratıcılığın gelişimi. İstanbul: Gendaş Yayınları.
Somer, E., Lehrfeld, J., Cayne B., Jopp, D. S. (2016). Development and validation of the Maladaptive Daydreaming Scale (MDS). Consciousness and Cognition 39, 77–91.
Sternberg, R. J. (2001). What is the common thread of creativity?: Its dialectical relation to intelligence and wisdom. American Psychologist, 56(4), 360-362. doi: 10.1037/0003-066X.56.4.360
Terreffinger, D. J., Young, G. C., Selby, E., C.& Shepardson, C. (2002). Assessing creativity: A guide for educators. Center for Creative Learning Sarasota, Florida (RM02170). [http://www.creativelearning.com/images/freePDFs/AssessCreatReport.pdf]
Topuz, B. (2015). Yaratıcılık eğitimi ve kimlik oluşumunda oyuncak: Çocukta yaratıcı performans ve inşacı-eklemeci oyun yöntemi. (Yüksek Lisans Tezi), Samsun: Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Tsai, K. C. (2012). Play, Imagination, and creativity: A brief literature review. Journal of Education and Learning 1(2), 15-20. doi:10.5539/jel.v1n2p15
Üstündağ, T. (2005). Yaratıcılığa yolculuk, 3. Baskı, Ankara: Pegem A Yayınları.
Üstünel, İ. (1996). Yaratıcı düşünce üzerine çeşitlemeler, Bilim ve Teknik Dergisi, 348, 52-53.
Vygotsky, L. S. (2004). Imagination and creativity in childhood. Journal of Russian and East European Psychology 42(1), 7–97.
Yavuz (Yavuzer), H. (1996). Yaratıcılık, 3. Baskı. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınları.
Yavuzer, H. (2006). Çocuk eğitimi el kitabı. İstanbul: Remzi Kitabevi.
Yıldız-Bıçakçı, M. (2009). Proje yaklaşımına dayalı eğitimin altı yaş çocuklarının gelişim alanlarına etkisinin incelenmesi. Doktora Tezi (Basılmamış). Ankara: Ankara Üniversitesi Fen Bilimler Enstitüsü.
Yolcu, E. (2001). Solyanlı çocuklarda sanatsal yaratıcılık (12-15 yaş grubu çocuklar üzerinde bir inceleme). Yayımlanmamış doktora tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Yolcu, E. (2009). Sanat eğitimi kuramları ve yöntemleri. 2. Baskı. Ankara: Nobel Yayınevi.
Yolcu, E. (2010). Yaratıcılık ve sanat eğitimi, Kazım Artut (Ed.), Güzel sanatlar eğitiminde özel öğretim yöntemleri içinde (s. 29-90). Ankara: Anı Yayıncılık.