NESLİHAN ÜLTAY, ESER ÜLTAY, SALİH KÜRŞAT ÇİLİNGİR

Okul Öncesi Öğretmen Adaylarının Çevreye Karşı Tutumlarının ve Çevre Bilgi Seviyelerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi

Çevre sorunlarının önlenmesinde ve giderilmesinde verilecek olan çevre eğitiminin önemi yadsınamaz. Öte yandan ülkelerin gelişmişlik düzeyleri ile verilen çevre eğitiminin paralel olduğu konusunda da görüşler vardır. Çevre eğitimi kadar bu eğitimi verebilecek öğretmen adaylarının yetiştirilmesi de önemli bir noktadır. Çevre sorunlarına yönelik duyarlı insanlar yetiştirecek olan öğretmenlerin, öğrencilerine örnek olması bakımından çevre sorunlarına yönelik tutumları oldukça önem arz etmektedir. Buradan yola çıkarak bu çalışmanın amacı okul öncesi öğretmen adaylarının çevre bilgi düzeylerinin belirlenmesi ve çevreye karşı tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesidir. Çalışma Karadeniz Bölgesindeki bir devlet üniversitesinde öğrenim görmekte olan tüm sınıf seviyelerindeki okul öncesi öğretmen adaylarıyla yürütülmüştür. Çalışmaya gönüllü olan öğretmen adayları katılmış olup, birinci sınıf öğretmen adaylarından 87, ikinci sınıf öğretmen adaylarından 88, üçüncü sınıf öğretmen adaylarından 89 ve dördüncü sınıf öğretmen adaylarından 86 kişi olmak üzere toplam 350 kişi katılmıştır. Araştırmanın yöntemi betimsel yaklaşıma uygun tarama yöntemidir. Çalışmada veri toplama aracı olarak Koçak’ın (2008) çalışmasında kullandığı 16 maddelik beşli Likert tipi anket kullanılmıştır. Anketten elde edilen sonuçlar IBM SPSS v22 programı ile analiz edilmiştir. Çalışmanın sonucunda okul öncesi öğretmen adaylarının çevre tutumları arasında sınıf seviyelerine, cinsiyetlerine, ailelerinin gelir düzeylerine ve ebeveynlerin öğrenim düzeyine göre anlamlı farklılık bulunmamıştır. Bununla birlikte öğretmen adaylarının çevre bilgi düzeyleri ile çevreye karşı tutumları arasındaki korelasyon da sıfıra yakın bulunmuştur.

Investigation of Environmental Knowledge Levels and Attitudes of Preservice Pre-School Teachers in terms of Various Variables

The importance of environmental education to prevent and eliminate environmental problems cannot be ignored. On the other hand, there are also opinions about the level of development of countries and environmental education given in parallel. The training of teacher candidates who can give this education as much as environmental education is an important point. The attitudes towards environmental problems are of great importance for the teachers who will be sensitive towards environmental problems. The aim of this study is to examine preservice pre-school teachers’ environmental knowledge levels and their attitudes towards the environment in terms of various variables. The study was conducted with preservice pre-school teachers at all grade levels in a university in the Black Sea Region, Turkey. A total of 350 participants, 87 from the first grade, 88 from the second grade, 89 from the and 86 from the fourth grade preservice pre-school teachers participated in the study. The method of research is a survey method appropriate for the descriptive approach. In the study, 16-item Likert-type questionnaire used by Koçak (2008) was used as a data collection tool. The results of the questionnaire were analyzed with IBM SPSS v22. As a result of the study, no significant difference was found between the environmental attitudes of pre-school teacher candidates according to their grade levels, gender, income level of parents and the level of education of parents. In addition, the correlation between preservice teachers' level of environmental knowledge and attitudes towards environment was found to be close to zero.

PDF

___

Aksu, Y. ve Erduran Avcı, D. (2009). Fen ve teknoloji ile sınıf öğretmenlerinin çevre sorunlarına yönelik tutum ve görüşlerinin belirlenmesi. Burdur ili örneği. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17, 59-80. Erişim adresi: http://akademikpersonel.kocaeli.edu.tr/sinan.aydin/diger/sinan.aydin01.12.2012_15.53.48diger.pdf# page=67
Altın, M. (2001). Biyoloji öğretmen adaylarında çevre eğitimi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Atasoy, E. ve Ertürk, H. (2008). A field study about environmental knowledge and attidudes of elementary scool students. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(1), 105-122. Erişim adresi: http://dergipark.org.tr/erziefd/issue/6003/80053
Barraza, L. ve Walford, R. A. (2002) Environmental education: A comparison between English and Mexican school children. Environmental Education Research, 8(2), 171-186. doi:10.1080/13504620220128239
Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., ve Demirel, F. (2017). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
Çepni, S. (2014). Araştırma ve proje çalışmalarına giriş (7. baskı). Trabzon: Celepler Matbaacılık.
Daştan, H. (1999). Çevre koruma bilinci ve duyarlılığının oluşmasında eğitimin yeri ve önemi (Türkiye örneği) (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Dönmez Usta, N. ve Ültay, N. (2017). Okul öncesi öğretmenlerinin fen ve doğa etkinliklerini uygulamadaki yeterliliklerinin belirlenmesi. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 4(9), 19-30. Erişim adresi: https://www.researchgate.net/publication/320076993_OKUL_ONCESI_OGRETMENLERININ_FE N_VE_DOGA_ETKINLIKLERINI_UYGULAMADAKI_YETERLILIKLERININ_BELIRLENME SI_DETERMINATION_OF_PRESCHOOL_TEACHERS'_ABILITIES_ON_PRACTICING_SCIE NCE_AND_NATURE_ACTIVITIES
Erol, G. H. ve Gezer, K. (2006). Prospective of elementary school teachers’ attitudes toward environment and environmental problems. International Journal of Environmental and Science Education, 1(1), 65-77. Erişim adresi: http://www.ijese.net/makale/1261
Gökçe N., Kaya, E., Aktay S. ve Özden, M. (2007). İlköğretim öğrencilerinin çevreye yönelik tutumları. İlköğretim Online, 6(3), 452-468. Erişim adresi: http://ilkogretimonline.org.tr/index.php/io/article/view/1907/1742
Hungerford, H. R. ve Volk, T. L. (1990). Changing learner behavior through environmental education. The Journal of Environmental Education, 21(3), 8-21. Erişim tarihi: http://www.elkhornsloughctp.org/uploads/files/1374624954Changing%20learner%20behavior%20- %20H%20and%20V.pdf
İşyar, N. (1999). İlköğretim (3., 4., 5. sınıf) öğrencilerinin olumlu çevresel tutumların yaş ve sosyoekonomik düzeye göre değerlendirilmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
Kaptan, S. (1998). Bilimsel araştırma teknikleri ve istatistik yöntemleri. Ankara: Tekışık Matbaası.
Karasar, N. (2008). Bilimsel araştırma yöntemi (18. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Kesicioğlu, O. S. ve Alisinanoğlu, F. (2009). 60-72 aylık çocukların çevreye karşı tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(3), 37-48. Erişim adresi: http://kefad.ahievran.edu.tr/Kefad/ArchiveIssues/PDF/e868dead-dd54-e711-80ef00224d68272d
Koçak, İ. (2008). Proje tabanlı öğrenme modelinin kimya eğitimi öğrencilerinin alkanlar konusunu anlamaları ile kimya ve çevreye karşı tutumlarına olan etkisinin değerlendirilmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Sterling, S. (1995). Towards a sustainable Europe. Environmental Education, 48, 6-7.
Straughan, R. D. ve Roberts, J. A. (1999). Environmental segmentation alternatives: A look at green consumer behavior in the new millennium. Journal of Consumer Marketing, 16(6), 558-575. doi:10.1108/07363769910297506
Şama, E. (2003). Öğretmen adaylarının çevre sorunlarına yönelik tutumları. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(2), 99-110. Erişim adresi: http://gefad.gazi.edu.tr/article/view/5000078843/5000073060
Şenyurt, A., Temel, A. B. ve Özkahraman, Ş. (2011). Üniversite öğrencilerinin çevresel konulara duyarlılıklarının incelenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 2(1), 8-15. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/download/article-file/195932
Şimşekli, Y, (2004). Çevre bilincinin geliştirilmesine yönelik çevre eğitimi etkinliklerine ilköğretim okullarının duyarlılığı. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 83-92. Erişim adresi: http://dergipark.org.tr/uefad/issue/16679/173312
Tilbury, D. (1994). The critical learning years for environmental education. R. A. Wilson (Ed.), Environmental education at the early childhood level. Washington, DC: North American Association for Environmental Education.
Timur, S. (2011). Fen bilgisi öğretmen adaylarının çevre okuryazarlık düzeylerinin belirlenmesi (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Ültay, N. ve Ültay, E. (2015). Okul öncesi öğretmenlerinin adaylarının bazı fen konularındaki uygulamalarının incelenmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(41), 1046-1051. Erişim adresi:http://www.sosyalarastirmalar.com/cilt8/sayi41_pdf/5egitim/ultay_neslihan_eserultay.pdf
Ültay, N., Ültay, E. ve Çilingir, S. K. (2018). Okul öncesi öğretmenlerinin fen konularındaki uygulamalarının incelenmesi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22(Özel Sayı), 773-792. Erişim adresi: http://dergipark.org.tr/ataunisosbil/issue/36559/382873
Wagler, R. (2010). The association between pre-service elementary teacher animal attitude and likelihood of animal incorporation in future science curriculum. International Journal of Environmental & Science Education, 5(3), 353-375. Erişim adresi: https://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ895743.pdf
Wilson, R. A. (1993). Fostering a sense of wonder during the early childhood years. Columbus, OH: Greyden Press.
Wilson, R. A. (1994). Environmental education at the early childhood level. Washington, DC: North American Association for Environmental Education.
Wilson, R. A. (1996). Environmental education programs for pre-school children. Journal of Environmental Education, 27(4), 28-34. doi:10.1080/00958964.1996.9941473
Yavetz, B., Goldman, D. ve Pe'er, S. (2009). Environmental literacy of pre-service teachers in Israel: A comparison between students at the onset and end of their studies'. Environmental Education Research, 15(4), 393-415. doi:10.1080/13504620902928422