Lisansüstü Eğitimin Mesleki Yaşam ile İş ve Yaşam Doyumuna Etkisi
Bilgi toplumunda, birçok meslekte bilgi temelli becerilerin önemi ve gereği her geçen gün arttırmaktadır. 21. yüzyıl yaşam ve meslek becerileri için lisans eğitimi yetersiz kalmakta, lisansüstü eğitim bir ihtiyaç hatta zorunluluk halini almaktadır. Yeterli olmamakla birlikte, Milli Eğitim Bakanlığı tarafından da çeşitli uygulamalar ile lisansüstü eğitimi özendirilen, öğretmenlik kariyer basamaklarında yükselme vb. uygulamalar bulunmaktadır. Lisansüstü eğitimlerde kazanılan yeterliliklerin iş yaşamına aktarılması, somut etkinin gözlenmesi, iş doyumu kadar yaşam doyumunu sağlamada da önemli düzeyde etkileyecektir. Çalışmanın amacı, lisansüstü eğitimi alan bireylerin aldıkları eğitimle kazandıkları yeterlikleri mesleki çalışmalarına ve uygulamalarına yansıtma düzeyleri ile iş ve yaşam doyumuna etkisini saptamaktır. İlişkisel tarama modelinde ele alınan çalışma, ÇOMÜ Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eğitim Yönetimi ve Denetimi dalında lisansüstü eğitim alan ve öğretmenlik vd. görevlerde bulunan 583 (2010-2017) mezun çalışma evrenini oluşturmuştur. Bunlardan iletişim bilgileri aktif olan 285 mezundan ulaşılabilen 108 lisansüstü eğitim mezunu örneklem grubunu oluşturmuştur. Lisansüstü eğitim kazanımlarının mesleki uygulamalara yansıtılması; iş doyumu ve yaşam doyumuna etkileri, mezunların yaş, meslekler ve cinsiyetleri açısından anlamlı bir farklılaşma çıkarmamıştır. Kurumların, lisansüstü eğitim alan çalışanlarına yönelik özlük hakları ve yükselme olanaklarına yönelik düzenlemeleri; üniversitelerin, lisansüstü eğitim programlarını bilim dalları olarak yaygınlaştırmaları, nitelik ve nicelik olarak geliştirmeleri önerileri sunulmuştur.
Effects of postgraduate education on individuals' professional life and job and life satisfaction
The importance and necessity of knowledge-based skills in many professions in information society have increased. Undergraduate education fails to develop the 21st century life and occupational skills; graduate education has become a must, rather than a necessity. In addition to the personal development efforts by teachers in Turkey, such as pursuing a master’s degree, there are some practices initiated by the Ministry of Education that encourage teachers to receive graduate education, one of them being promotion opportunities in teaching. The transfer of the qualifications that one gained in his/her graduate education to his/her professional life would significantly affect his/her efforts to achieve job satisfaction as well as life satisfaction. The aim of this study is to determine to which extent the individuals with a graduate degree reflect the qualifications gained in their graduate education in their professional life and practices as well as to analyze its effect on their job and life satisfaction. This study employed a relational scanning model and the population of the study consisted of 583 individuals with a graduate degree in the Department of Educational Administration and Supervision, Institute of Educational Sciences, at Canakkale Onsekiz Mart University and working as a teacher, so on (2010-2017). Among them, 108 individuals out of 285 individuals, who had valid contact details, were reached and these individuals formed the sample group for this study. Further, no significant difference was found in the use of the qualifications in graduate education in professional practices, in the effects on job satisfaction and life satisfaction in terms of age, occupation and gender. The study suggests that institutions reorganize the personal rights of and promotion opportunities provided to their employees with a graduate level and that universities offer graduate-level programs in different departments and improve their quality and quantity.
___
- Acar Arasan, B. (2010). Akademisyenlerde yaşam doyumu iş doyumu ve mesleki tükenmişlik düzeylerinin
belirlenmesine yönelik bir araştırma. (Yayınlanmamış Yüksek lisans tezi). Uşak: Uşak Üniversitesi.
Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Alabaş, R.. Kamer. T., ve Polat Ü. (2012). Öğretmenlerin kariyer gelişiminde lisansüstü eğitimi tercih
sebepleri ve süreçte karşılaştıkları sorunlar. e-İnternational Journal of Educational Research
Volume: 3, Issue: 4- Autmn-2012 pp. 89-107.
- Akçadağ, P. (2018). Evli bireylerde evlilik uyumu ile yaşam doyumu arasındaki ilişki (Yayınlanmamış
Yüksek lisans tezi). İstanbul: Üsküdar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Klinik Psikoloji
Anabilim Dalı.
- Aslan, H ve Yılmaz, H. (2013). Öğretmenlerin iş yerindeki yalnızlıkları ve yaşam doyumları arasındaki
ilişkinin incelenmesi. Pegem Eğitim Öğretim Dergisi. 3(3). 59-69
- Avşaroğlu. S., Deniz, M. E. & Kahraman. A. (2005). Teknik öğretmenlerde yaşam doyumu iş doyumu ve
mesleki tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi.
14. 115–130.
- Baş, G. (2013). Öğretmenlerin lisansüstü eğitim beklentileri nitel bir araştırma (Niğde örneği).
Yükseköğretim Dergisi 2013;3(2):61-69 doi: 10.2399/yod.13.009.
- Çokluk, Dikmen, A. A. (1995). Kamu çalışanlarında iş doyumu ve yaşam doyumu (Yayınlanmamış Yüksek
lisans tezi). Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Yönetimi ve Siyaset
Bilimi (Yönetim Bilimi) Anabilim Dalı.
- Dağdelen, M. (2008). Üretim ve hizmet sektöründe çalışan işçilerde ruhsal sağlık düzeyi, ruhsal belirti
dağılımı, algılanan sağlık, iş doyumu. yaşam doyumu ve sosyal demografik özelliklerin
karşılaştırılması (Yayınlanmamış Yüksek lisans tezi). Malatya: İnönü Üniversitesi, Tıp Fakültesi,
Psikiyatri Anabilim Dalı.
- Dağdeviren, N., Musaoğlu, Z, Kurt Ömürlü, İ. ve Öztora, S. (2011). Akademisyenlerde iş doyumunu
etkileyen faktörler. Balkan Med J. Sayı: 28: (69-74)
- Delice. M. (2014). İş doyumunu etkileyen faktörlerin hiyerarşik regresyon yöntemiyle ve nitel olarak
incelenmesi. Türk İdare Dergisi. 479(4).69-90.
- Güven, P. (2015). Üniversite öğrencilerinde yaşamın amacı ve anlamı ile yaşam doyumu ve yakın ilişkiler
(Yayınlanmamış Yüksek lisans tezi). İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
- Gök. A., Erdem. R. ve Yıldız, F. (2016). Dış kaynaktan yararlanma yoluyla çalıştırılan personelin iş ve
yaşam doyumu düzeyleri arasındaki ilişki. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Dergisi. 3(23). 43-55.
- Kahraman, G., Engin, E., Dülgerler, Ş. ve Öztürk, E. (2011). Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksek
Okulu Eğitim Dergisi. 4(1). 12-18.
- Kale, E. (2015). Lider desteği ve iş arkadaşları desteğinin iş performansı üzerine etkileri: iş tatmini ve
yaşam tatmini aracı rolü. Uluslararası Ekonomi ve İdari Araştırmalar Dergisi 7(14). 103-117.
- Kalfa, S. (2017). Spor bilimleri ve eğitim fakültesi öğrencilerinin yaşam ve serbest zaman doyumunun
incelenmesi (Uşak üniversitesi örneği) (Yayınlanmamış Yüksek lisans tezi). Muğla: Muğla Sıtkı
Koçman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Rekreasyon Anabilim Dalı
- Kaplan, H. (2014). İş doyumu yaşam doyumu arasındaki ilişkisi (Denizli Devlet hastanesi hemşire–ebe
örneği) (Yayınlanmamış Yüksek lisans tezi). İstanbul: Beykent Üniversitesi. Sosyal Bilimler
Enstitüsü. İşletme Yönetimi Anabilim Dalı.
- Kelecek, S., Altıntaş. A., Kara. M. & Aşçı H. (2015). Fitness liderlerinin iş ve yaşam doyumunun
belirlenmesinde tutkunluğun rolü (Ankara ili örneği). Hacettepe Journal Of Sport Sciences. 26(1). 9-
17.
- Koruklu, N., Feyzioğlı B.. Özenoğlu Kiremit H. & Aladağ E. (2013). Öğretmenlerin iş doyumu
düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi
Dergisi. 25. 119-137.
- Köker, S. (1991). Normal ve sorunlu ergenlerin yaşam doyumu düzeylerinin karşılaştırılması
(Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Önder, M. (2013). Spor genel müdürlüğü merkezi çalışanlarının iş-aile ve aile-iş çatışmalarının yaşam
doyumu ilişkisi (Yayınlanmamış Yüksek lisans tezi). Ankara: Gazi Üniversitesi Beden Eğitimi Spor
Anabilim Dalı.
- Recepoğlu, E. (2013). Öğretmen adaylarının yaşam doyumları ile öğretmenlik mesleğine İlişkin tutumları
arasındaki ilişkinin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (H. U. Journal of
Education) Özel Sayı (1). 311-326.
- Şahin, İ. (2013). Öğretmenlerin iş doyumu düzeyleri. YYÜ Eğitim Fakültesi Dergisi. 10(1). 142-167.
- Şahin, H. & Dursun A. (2009). Okulöncesi öğretmenlerinin iş doyumları: Burdur ili örneği. Mehmet Akif
Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 18. 160-174.
- Tanrıverdi, H. ve Paşaoğlu. S. (2014). Dönüşümcü liderlik örgütsel adalet ve iş tatmini arasındaki ilişkileri
belirlemeye yönelik okul öncesi öğretmenleri üzerinde bir araştırma. Elektronik Sosyal Bilimler
Dergisi. 3(50). 274-293
- Turan, M. ve Yaraş, Z. (2013). Lisansüstü programların öğretmen. yönetici ve denetmenlerin mesleki
gelişimine katkısı. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi Electronic Journal of Social Sciences
ISSN:1304-0278 Kış-2013 Cilt:12 Sayı:43 (200-218)
- Tok, T. N. & Bacak. E. (2013). Öğretmenlerin iş doyumu ile yöneticileri için algıladıkları dönüşümcü
liderlik özellikleri arasındaki ilişki. International Journal of Human Sciences.10.1.
- Ünal, A. (2015). İş doyumu. yaşam doyumu ve yaşam anlamı değişkenlerinin ilkokul ve ortaokul
öğretmenlerinin mesleki bağlılıkları üzerine etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Ondokuz
Mayıs Üniversitesi. Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
- Yazıcı. E. (2015). Yönetici ve Çalışma Arkadaşları Desteği ile Yaşam Doyumuna İlişkin Öğretim
Elemanlarının Algıları. (Yayınlanmamış Yüksek lisans tezi). Bolu: Abant İzzet Baysal Üniversitesi
Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı
- Yılmaz, E. ve Aslan, H. (2013). Öğretmenlerin iş yerindeki yalnızlıkları ve yaşam doyumları arasındaki
ilişkinin incelenmesi. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi.(3). 3: 59-69.
- Yiğit, R.. Dilmaç, B. ve Deniz, M. E. (2011). İş ve yaşam doyumu: Konya emniyet müdürlüğü alan
araştırması. Polis Bilimleri Dergisi. 13(3). 1-18.