Faruk ÖZKUTLU, Özlem ETE, Mehmet AKGÜN, Fatmagül AKDİN, Yusuf TUTUŞ, Bayram ÖZCAN

Çilekte bor gübrelemesinin bozuk şekilli meyve oluşumunun önlenmesi ve yaprak mineral içerikleri üzerine etkisi

Öz Bor (B) bitkilerin büyüme ve gelişmeleri için gerekli mikroelementtir. Borun bitkideki noksanlık ve fazlalık aralıkları birbirine çok yakındır. Bor gübrelemesinde bitkinin isteği dikkate alınmalıdır. Çileklerde bozuk şekilli meyve oluşumları birçok faktörle ilişkilidir. Bozuk şekilli meyve oluşumunun yetersiz tozlanma ve döllenmeden kaynaklandığı ve bu durumun bor beslenmesiyle ilişkili olduğu bilinmektedir. Genellikle çilek üretiminde bitkiler tam beslenemediğinde elde edilen meyvelerin bir bölümünün bozuk şekilli elde edilmesi ekonomik kayıplara neden olmaktadır. Özellikle çilek bitkisinde B gübre uygulamalarıyla meyve kalitesinin artırılması mümkündür. Bu araştırmada sera koşullarında B noksan bir toprak kullanılarak topraktan artan dozlarda (0, 2.5, 5.0, 10.0 mg B kg-1) bor gübrelemesinin Camarosa ve Sweet Charlie çilek çeşitlerinin bozuk şekilli meyve oluşumları, yaprak mineral element konsantrasyonu ve verim üzerine etkileri belirlenmiştir. Hiç B gübrelemesi yapılmayan kontrol bitkilerinde bozuk şekilli meyvelerin oluştuğu ve ekonomik kayıpların olduğu tespit edilmiştir. Düşük doz (2,5 mg B kg-1 toprak) B gübrelemesinin bozuk şekilli meyve oluşumunu azalttığı, yüksek doz (10,0 mg B kg-1 toprak) B gübrelemesinin toksik etki ettiği ve oluşan meyvelerin küçük ve meyve ağırlığının düşük olduğu bulunmuştur. Ayrıca, düşük doz (2,5 mg B kg-1 toprak) B gübrelemesinin çilek yapraklarının toplam Azot (N) ve kalsiyum (Ca) miktarında azalmaya neden olmasına karşın fosfor (P), potasyum (K), mangan (Mn), çinko (Zn) ve bakır (Cu) konsatrasyonunu arttırdığı saptanmıştır. Bu araştırmadan elde edilen sonuçlara göre, B bakımından yetersiz olan topraklarda düşük miktarda B gübrelemesiyle çilek meyvesinde bozuk şekilli oluşumların azaltılarak ekonomik kayıpların minimize edilmesi ve meyve kalitesinin arttırılmasının mümkün olabileceği ortaya konmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Çilek, bozuk şekilli meyve, bor

PDF

___

Allison, L.E., Moodie, C.D. 1965. Carbonate. In: CA Black et al. (eds.) Methods of soil analysis, Part 2, Agronomy Series, Am. Soc. of Agron., USA, 9:1379-1400.
Anonim, 2012. Organik tarım. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı. Ülkemizde organik çilek yetiştiriciliği yapan iller ve üretim miktarları. www.tarım.gov.tr.
Ariza, M. T., C. Soria, J. J. Medina, E. Martinez-Ferri, 2011. Fruit misshapen in strawberry cultivars (fragaria x ananassa) is related to achenes functionality. Annals of Applied Biology.
Bingham, F.T. 1982. Boron. In: Page, A.L.(Ed.), Methods of soil analysis. Part 2, Am. Soc. Argon. Madison, WI. 431-448.
Boss, C. B., Fredeen K. J. 2004. Concept instrumentation and techniques in inductively coupled plasma optical emission spectroscopy, Perkin-Elmer, Bridgeport Avenue Shelton.
Bouyoucous, G.J. 1951. A recalibration of hydrometer method for making mechanical analysis of soils. Agronomy Journal, 43: 434-437.
Bray, R. H., Kurtz, L.T. 1945. Determination of total, organic and available forms of phosphorus in soils. Soil science.59:39-45.
Bremner, J.M. 1965. Total nitrogen methods of soil analysis. part 2. chemical and microbiological properties. Ed. C.A. Black. Amer. Soc. of Agron. Inc. Pub. Agron. Series. No: 9, Madison, Wisconsin, U.S.A., 1149-1178.
Brown, P.H., Bellaloui., N., Wimmer, M.A., Bassil, E.S., Ruiz, J., Hu, H., Pfeffer H, Dannel., F, Römheld, V. 2002. Boron in plant biology. Plant Biol 4, 205-223.
Demirsoy, L., Öztürk, A., ve Serçe, S. 2012. Çileklerde (Fragaria) çiçeklenme ile fotoperiyot arasındaki İlişkiler. Anadolu Tarım Bilim Dergisi, Samsun; 110-119.
Esringü, A., Turan, M., Gunes, A., Eşitken, A., Sambo, P. 2011. Boron application improves on yield and chemical composition of strawberry. Acta Agriculturae Scandinavica, Section B - Soil & Plant Science. 61: 245_252.
FAO, 2013. www.fao.org. Food and Agriculture Statistics.
Gupta, U.C. 1979. Boron nutrition of crops. Adv. Agron. 31, 273–307.
Gupta, U.C., Jame, Y.W., Campbell, C.A., Leyshon, A.J., Nicholaichuk, W.1985. Boron toxicity and deficiency, Can. J. Soil Sci., 65: 381–409.
Jones, J.R., Wolf, B., Mills, H.A. 1991. Plant analysis handbook. Micro Macro Publishing.
Karabıyık, Ş., Sarıdaş, M.A., Eti, S., Kargı, S.P. 2016. Rubygem çilek çeşidinde bor ve kalsiyum uygulamalarının bozuk şekilli meyve oluşumu ve çiçek tozu kalitesine etkisi. Uluslararası tarımda bor sempozyumu bildiriler kitabı. 77-78.
Kaşka, N., Yıldız, A.I., Paydaş, S., Biçici, M., Türemiş, N., Küden, A. 1986. Türkiye için yeni bazı çilek çeşitlerinin Adana’da yaz ve kış dikim sistemleriyle örtü altında yetiştiriciliğinin verim, kalite ve erkencilik üzerine etkileri. Doğa Bilim Dergisi, Seri D2, 10(1): 84-102.
Lieten, F. 1989. Strawberry: albinism, a new physiological disorder. Fruitteelt 2: 39–41.
Lieten, P. 2002. Boron deficiency of strawberries grown in substrate culture. Acta Hortic. 567, 451–454.
Lindsay, W.L., Norvell, W.A. 1978. Development of a DTPA soil test for zinc, iron, manganese and copper. Soil Sci. Amer. Jour., 42(3): 421-428.
Marschner, H. 1995. Mineral Nutrition of Higher Plants. 2nd edn. Academic press. San Diego, pp. 379-396.
Naradisorn, M., Klieber, A., Sedgley, M., Scott, E., Able, A.J., 2006. Effect of preharvest calcium application on grey mould development and post-harvest quality in strawberries. Acta Hort. 708: 147–150.
Pratt P. F. 1965. Methods of Soil Analysis Part 2. Chemical and microbiolojical properties. Ed. C.A. Black. Amer. Soc. Agr. Inc. Publisher Agronomy Series, 9: 999- 1034.
Richards, L.A. .1954. Diagnosis and Improvement Saline and Alkaline Soils. U.S. Dep. Agr. Handbook 60.
Sarıdaş, M.A., Nogay, G., Attar, Ş.H., Kargı, S.P., Kafkas, E. 2016. Çileklerde bor ve kalsiyum uygulamalarının meyve kalitesi ve yaprak mineral içerikleri üzerine etkileri. Uluslararası tarımda bor sempozyumu bildiriler kitabı. pp: 91-92.
Sharma, R.R., Krishna, H., Patel, V.B., Dahuja, A., Singh, R., 2006. Fruit calcium content and lipoxygenase activity in relation to albinism disorder in strawberry. Sci. Hortic. 107: 150–154.
Sharma, R.R., Sharma, V.P., Pandey, S.N., 2004. Mulching influences plant growth and albinism disorder in strawberry under subtropical climate. Acta Hortic. 662: 187–191.
Shorrocks, V. M. 1997. The occurrence and correction of boron deficiency. Plant and Soil, 193: 121_148.
Singh, R., Sharma, R. R., Tyagi, S. K. 2007. Pre-harvest foliar application of calcium and boron influences physiological disorders, fruit yield and quality of strawberry (Fragaria x ananassa Duch.). Scientia horticulturae, 112(2): 215-220.
Stewart, P. J. and Folta, K. M. 2010. A review of photoperiodic flowering research in strawberry (Fragaria spp.). Critical reviews in plant science, 29(1): 1-13.
Türemiş, N. 2003. Yeni bazı çilek çeşitlerinin Kıbrıs koşullarındaki adaptasyonu. Kktc/Tagep 5.2.3.4 Nolu Proje Sonuç Raporu.
Walkey, A., Black, L. A. 1934. An examination of the Degtjareff method for determining soil organic matter and proposed modification of the chromic acit titration method. Soil sci. 37: 29-38.
Wojcik, P., Lewandowski, M. 2003. Effect of spray of calcium and boron on yield and quality of ‘Elsanta’ strawberry. Journal of Plant Nutrition, 3, 671_682.