Bazı nohut çeşitlerinin Siirt ili ekolojik koşullarındaki adaptasyonunun belirlenmesi
Amaç: Türkiye dünyanın önemli nohut üreticisi ülkelerinden olmakla birlikte, üretim ve ticaret istatistikleri nohut üretim alanlarının artırılması gerektiğini göstermektedir. Nohut tarımı yapılacak bölgelerde, çevresel faktörlere uygun çeşitlerin belirlenmesi büyük önem taşımaktadır. Siirt ili ülkemizde nohut üretiminin yaygınlaştırılabileceği iller arasında yer almaktadır. Standart tescilli çeşitlerin ildeki adaptasyonunun belirlenmesi doğru çeşit seçiminde faydalı olacaktır. Bu çalışmada tescilli 14 farklı nohut çeşidinin Siirt ili ekolojik koşullarındaki adaptasyonunun belirlenerek, yöreye uygun çeşit tavsiyesinin yapılması amaçlanmıştır.Materyal ve Yöntem: Çalışma Siirt ili Aydınlar ilçesinde yürütülmüştür. Çalışmanın materyalini; Aziziye 94, Aksu, Çağatay, İnci, Güney Sarısı (ILC 482), Diyar 95, Işık 05, Yaşar 05, Canıtez 87, Hisar, Uzunlu 99, Akçin 91, Küsmen 99 ve Gökçe nohut çeşitleri oluşturmuştur. Çalışma tesadüf parselleri deneme desenine göre yürütülmüştür. Çalışmada bitkilerin fenolojik ve morfolojik gelişimleri ile verim değerleri belirlenmiştir. Elde edilen veriler Duncan çoklu karşılaştırma testi ile varyans analizine tabi tutulmuştur. Araştırma Bulguları: Çeşitlerin ortalama çıkış süreleri 20.3-22.7 gün, yetişme süreleri ise 111.0 - 115.0 gün arasında değişmiştir. Bitki boyu değerleri 38.1-52.8 cm, bitkide bakla sayısı 8.0-19.3 adet, bitkide tane verimi 3.60-6.83 g, tane verimi 85.7-200.5 kg/da, yüz tane ağırlığı 27.93- 40.70 g, hasat indeksi değerleri ise %37.40-44.53 arasında değişmiştir.Sonuç: Çalışma sonunda bitkide tane verimi, yüz tane ağırlığı ve hasat indeksi değerleri bakımından en yüksek değerlerin elde edildiği Işık-05 çeşidinin bölge için tavsiye edilebilir olduğu belirlenmiştir.
Determination of adaptation of some chickpea cultivars in Siirt province ecological conditions
Objective: Although Turkey is one of the important chickpea producer countries in the world, production and trade statistics show that chickpea production areas should be increased. In the regions where chickpea will be cultivated, it is of great importance to determine the suitable varieties for environmental factors. Siirt province is among the provinces where chickpea production can be expanded in our country. Determining the adaptation of standard recorded varieties in the province will be useful in choosing the right variety. In this study, it was aimed to determine the adaptation of 14 different recorded chickpea varieties in the ecological conditions of Siirt province and to make a variety recommendation suitable for the region.
Keywords:
Cicer arietinum L, varieties, seed yield, yield components,
___
- Aldemir, B., Karaman, R., & Kaya, M. (2019). Effects of rose residue, manure and ınoculation on yield and some yield components in chickpea (Cicer arietinum L.) cultivation. Turkish Journal of Agriculture-Food Science and Technology, 7(sp2), 121-127.
- Anonim, (2012). Meteoroloji Genel Müdürlüğü resmi internet sitesi, http://www.mgm.gov.tr/veri degerlendirme /il-ve-ilceler-istatistik. aspx?m= SIIRT, (Erişim Tarihi: 25.07.2013).
- Babagil, G.E. (2010). Muş ekolojik koşullarında bazı nohut (Cicer arietinum L.) çeşitlerinin verim ve verim unsurlarının değerlendirilmesi. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 7(3): 181-186.
- Babagil, G.E. (2011). Erzurum ekolojik koşullarında bazı nohut (Cicer arietinum L.) Çeşitlerinin verim ve verim özelliklerinin incelenmesi. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 26 (2): 122-127.
- Bakoğlu, A., & Ayçiçek M. (2005). Bingöl ekolojik koşullarında bazı nohut (Cicer arietinum L.) çeşitlerinin verim ve verim öğeleri üzerine bir araştırma. Fırat Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 17 (1) : 107-113.
- Bakoğlu, A. (2009). Elazığ ekolojik koşullarında bazı nohut (Cicer arietinum L.) çeşitlerinin verim ve verim öğeleri üzerine bir araştırma. Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 13 (1): 1-6.
- Biçer, B.T., & Anlarsal, A.E. (2005). Diyarbakır yöresi nohut (Cicer arietinum L.) köy popülasyonlarının tarımsal, morfolojik ve fenolojik özellikler için değerlendirilmesi. Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 9(3):1-8.
- Demirci, Ö., & Bildirici, N. (2020). Şanlıurfa ekolojik koşullarında yetiştirilen bazı nohut (Cicer arietinum L.) çeşitlerinin verim ve verim unsurlarının belirlenmesi. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, (20): 656-662.
- Doğan, Y., & Çiftçi, V. (2019). Van ekolojik koşullarında farklı bitki sıklıkları ve ekim şekillerinin bazı nohut (Cicer arietinum L.) çeşitlerinde verim ve bazı verim öğelerine etkisi. Bahri Dağdaş Bitkisel Araştırma Dergisi, 8(1), 91-105.
- Doğan, Y., Çiftçi, V., & Ekinci, B. (2015). Mardin Kızıltepe ekolojik koşullarında farklı bitki sıklıklarının nohutta (Cicer arietinum L.) verim ve bazı verim öğelerine etkisi. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 5(1): 73-81.
- Düzdemir, O., & Akdağ, C., (2007). Bazı nohut (Cicer arietinum L.) çeşitlerinin genotip x çevre interaksiyonlarının belirlenmesi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 24 (1): 27-34.
- Elkoca, E. (2003). Yüksek Rakımlardan İzole Edilen Rhizobium leguminosarum ssp. ciceri Suşlarının İki Nohut Çeşidindeki (Cicer arietinum L. cv. Aziziye-94 ve Akçin-91) Performanslarının Belirlenmesi. Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
- Ercan, M.Y.İ., Uzun, S., & Özaktan, H. (2019). Kayseri ekolojik koşullarında farklı ekim zamanlarının nohut (Cicer arietinum L.) bitkisinde verim, verim unsurları ve kalite üzerine etkileri. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, (16): 434-440.
- FAO, (2021). BM Gıda ve Tarım Örgütü, http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC (Erişim tarihi: 05.04.2021).
- Güldüren, Ş., & Elkoca, E. (2012). Kuzey Doğu Anadolu Bölgesi ve Çoruh Vadisi’nden toplanan bazı fasulye (Phaseolus vulgaris L.) genotiplerinin çimlenme döneminde tuza toleransları, Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Derg., 43 (1): 29-41.
- Güngör, H., & Dumlupınar, Z. (2018). Bazı nohut çeşit ve hatlarının verim ve verim unsurları bakımından değerlendirilmesi. Derim, 35 (2): 194-200.
- Kaçar, O., Göksu, E., & Azkan, N. (2005). Bursa'da kışlık olarak yetiştirilebilecek nohut (Cicer arietinum L.) hatlarının belirlenmesi. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 19 (2): 33-45.
- Karaköy, T. (2011). Kışlık yetiştirilen bazı nohut (Cicer arietinum L.) hat ve çeşitlerinin Çukurova ekolojik koşullarında verim ve verim komponentleri açısından değerlendirilmesi. IX. Türkiye Tarla Bitkileri Kongresi. 12-15 Eylül 2011, Bursa. Tahıllar ve Yemeklik Tane Baklagiller, Cilt: I, s. 619-624.
- MEGEP, (2016). Milli Eğitim Bakanlığı, Yemeklik Tane Baklagil Bitkileri, 60 s. Ankara.
- Ölmez, M., Erman, M., Erden, Z., & Çöçen, E. (2020). Farklı sıra arası ve bitki sıklığı uygulamalarının ‘Aziziye- 94’ nohut çeşidinde bitki gelişimi ve verime etkisinin belirlenmesi. Bahri Dağdaş Bitkisel Araştırma Dergisi, 9 (2):166-177.
- Öztaş, E., Bucak, B., Al, V., & Kahraman, A. (2007). Farklı nohut (Cicer arietinum L.) çeşitlerinin Harran Ovası koşullarında kışa dayanıklılık, verim ve diğer özelliklerinin belirlenmesi. Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 11 (3/4):81-85.
- Sönmez, V., & Kumlay, A.M. (2021). Adıyaman ekolojik koşullarında farklı ekim zamanlarında bazı nohut (Cicer arietinum L.) çeşitlerinin verim ve kalite özelliklerinin belirlenmesi. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, (23): 656-665.
- Sözen, Ö., & Karadavut, U. (2018). Correlation and path analysis for yield performance and yield components of chickpea (Cicer arietinum L.) genotypes cultivated in Central Anatolia. Pakistan Journal of Botany, 50(2), 625-633.
- Ton, A., Karaköy, T., & Anlarsal, A.E. (2014). Türkiye'de yemeklik tane baklagiller üretiminin sorunları ve çözüm önerileri. Türk Tarım-Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi, 2(4): 175-180.
- TUİK, (2021). Türkiye İstatistik Kurumu, https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=104&locale= tr, (Erişim tarihi: 05.04.2021).
- Türk, Z., & Polat, T. (2019). Diyarbakır ekolojik koşullarında farklı ekim zamanı ve ekim sıklığının nohut (Cicer arietinum L.)’un bazı tarımsal özelliklerine etkisi. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi, 6(1): 20-31.
- Upadhyaya, H.D. (2003). Geographical patterns of variation for morphological and agronomic characteristics in the chickpea germplasm collection. Euphytica, 132 (3). pp. 343-352.
- Upadhyaya, H.D., Dwivedi, S.L., Gowda, C.L.L., & Singh, S. (2007). Identification of diverse germplasm lines for agronomic traits in a chickpea (Cicer arietinum L.) core collection for use in crop improvement. Field Crops Research, 100 (2-3). pp. 320-326.
- Vural, H., & Karasu, A. (2007) Agronomical characteristics of some chickpea ecotypes (Cicer arietunum L.) grown in Turkey. Notulae Botanicae Horti Agrobotanici Cluj-Napoca. 35(2): 33-38.
- Yalçın, F., Mut, Z., & Erbaş Köse, Ö.D. (2018). Afyonkarahisar ve Yozgat koşullarında yüksek verim sağlayacak uygun nohut (Cicer arietinum L.) çeşitlerinin belirlenmesi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 35 (1), 46-59.
- ISSN: 2147-6403
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 2012
- Yayıncı: Ordu Üniversitesi Ziraat Fakültesi
Sayıdaki Diğer Makaleler
Yulafta (Avena sativa L.) çinkolu gübrelemenin bazı kalite özelliklerine etkisi
Toprak tuzluluğunun börülcede bitki gelişimine etkisi
İsmail ALASERHAT, Adnan CANBAY, Serdar TUNCER, Selahattin ALBAYRAK, Özkan BOZBEK, Harun ALICI
Determination of color properties of organic and conventional hazelnut flour
Hasan KARAOSMANOĞLU, Nebahat ÜSTÜN
Sebahat Sinem ÖZYURT ÖKTEN, Gökhan PEHLİVAN
Zeynep DUMANOĞLU, Sam MOKHTARZADEH
Narince üzüm çeşidinde salamuralık yaprak toplamanın yıllık dal kalitesi ve göz verimliliğine etkisi
Ali ÖZGÜR, Rüstem CANGİ, Tuba UZUN
Mehmet ÖZELÇİ, Rafet ASLANTAŞ, Duygu ÖZELÇİ, Erdoğan ÇÖÇEN
Bafa ve Azap göl yüzey alanlarındaki zamansal değişimin belirlenmesi