Hz. Muhammed’in Yetişmesinde Etkili Olan Bazı Kişiler

Bu çalışmada, çocukluk döneminden itibaren Hz. Muhammed’in yetişmesine önemli katkıları olan bazı şahsiyetler ile onun ilişkisi ele alınmıştır. Bu anlamda çalışmada öne çıkan şahsiyetlerden Hz. Muhammed’in annesi Âmine, dadısı Ümmü Eymen, sütannesi Halime, dedesi Abdulmuttalip, amcası Ebû Talib ve onun eşi Fatıma üzerinde durulmuştur. Bu kişiler Hz. Muhammed’in doğumundan evlilik dönemine kadar onun en yakınında bulunmuşlar ve onun yetişmesine büyük bir destek sağlamışlardır. Hz. Muhammed bu kişilerin yanında hayata başlamış, ilk eğitimini onların yanında almıştır. Bebekliğinden itibaren evleninceye kadar hayatını onların gözetiminde sürdürmüştür. Dolayısıyla Hz. Muhammed’in üstün ahlakının temelleri bu kişiler yanında oluşmuştur. Allahu Teâlâ Hz. Muhammed’in sahip olduğu yüce ahlakı ona bu kişiler eliyle kazandırmıştır. Makalede Peygamberimizin yetişmesinde önemli katkıları olan yakınlarının ahlaki ve insanî özellikleri ortaya konmaya çalışılmıştır. Böylece Hz. Muhammed’in ahlakının beslendiği temellerin anlaşılmasına katkı sağlanması hedeflenmektedir.

Some People Who Were Active in The Prophet Muhammad’s Upbringing

In this study, some personalities who contributed significantly to the upbringing of the Prophet Muhammad (pbuh) from childhood and his relationship were discussed. More specifically, the Prophet Muhammad's mother, Amina Khatun, his nanny Umm Ayman, his nurse Halime, his grandfather Abdulmuttalip, his uncle Abu Talib and his wife Fatima bt. Asad are focused on. These people provided great support to his upbringing and they were closest to the Prophet Muhammad from his birth until his marriage. Prophet Muhammed (pbuh) started his life with these people and received his first education with them. From his infancy until his marriage, he stayed with them and continued his life under their supervision. Therefore, the foundations of Prophet Muhammad's superior morality were formed by these people. Allahu Ta'ala has given him the supreme morality through these people. The article attempts to reveal the moral and humanitarian characteristics of his relatives, who contributed significantly to the upbringing of the Prophet. Thus, contribution will be made to understanding the foundations on which Prophet Muhammad's morality is nourished.

Keywords:

Sirah, Amina, Umm Ayman Abdulmuttalib, Abu Talib,

PDF

___

Ağırman, Mustafa. “Debâ”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 9/61. İstanbul: TDV Yay., 1994.
Ağırman, Mustafa. “Hz. Peygamber’in Anneleri”. EKEV Akademi Dergisi, 11/32 (Yaz 2007), 105-124.
Ahmed b. Hanbel. Müsned. y.y.: b.y., ts.
Akbaş, Mehmet. “Hz. Resulullah Döneminde Evlilik ve Düğün”. Derin Tarih Dergisi. Özel Sayı: 5 (2016). 115-119. İstanbul: Turkuvaz Yay., 2016.
Alkan, Seval. Saadet Asrının Nurdan Anneleri Hanım Sahabeler. İstanbul: Zafer Yay., 2012.
Apak, Âdem. Ana Hatlarıyla İslâm Tarihi (1), Hz. Muhammed Dönemi. İstanbul: Ensar Neşriyat, 2014.
Apak, Âdem. Kur’an’ın Geliş Ortamında Arap Toplumu. İstanbul: Kuramer Yay., 2017.
Arı, Mehmet Salih. “Üsâme b. Zeyd”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 42/361-363. İstanbul: TDV Yay., 2012.
Avcı, Casim. “Peygamberliğinden Önce Hz. Muhammed (sav)”. Vahyin Nüzulünün 1400 Yılında Hz. Muhammed 15-17 Ekim 2010 Milletler Arası Toplantı. ed. Ahmet Kavas, 3/127-138. İstanbul: İslami İlimler Araştırma Vakfı Yay., 2011.
Avcı, Casim. Muhammedü’l-Emin Hz. Muhammed’in Peygamberlik Öncesi Hayatı. İstanbul: Hayy Kitap, 2008.
Ayar, Kenan. "Hz. Muhammed’in Çocuklarıyla İlişkileri". Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi 7/1 (Şubat 2007), 81-124.
Aycan, İrfan. “Sa’d b. Bekir”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 35/372. İstanbul: TDV Yay., 2008.
Aykaç, Mehmet. “Fatıma bt. Esed”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 12/225. İstanbul: TDV Yay., 1995.
Azimli, Mehmet. Siyeri Farklı Okumak. Ankara: Ankara Okulu Yay., 2015.
Belâzurî, Ahmed b. Yahyâ b. Câbir. Kitâbu Cümel min ensâbi’l-eşrâf. thk. Süheyl Zekkâr vd. Beyrut: Dâru’l-Fikr, 1996.
Belâzûrî, Ahmed b. Yahya b. Câbir. Fütûhu’l-büldân. thk. Abdulkadir Muhammed Ali. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2014.
Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmâil b. İbrahim el-Cu‘fî . Sahîh-i Buhari. thk. Kâsım eş-Şemmâî er-Rifâî. Beyrut: Dâru’l-Kalem, 1407/1987.
Cevâd Ali. el-Mufassal fî târîhi’l-Arab kable’l-İslâm. 10 Cilt. Beyrut: Dâru’s-Sâkî, 1422/2001.
Çelikkol, Yaşar. İslam Öncesi Mekke. Ankara: Ankara Okulu Yay., 2014.
Çubukçu, Asri. “Hâlime”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 15/338. İstanbul: TDV Yay., 1997.
Dadan, Ayşegül. Ümmü Eymen Hayatı ve Şahsiyeti. Konya: Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2009.
Demil, Emine. Hz. Peygamber’in Risâlet Öncesi Hayatına Dair Rivayetler. Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2016.
Dimaşkî, Muhammed b. Salih. Peygamber Külliyatı. İstanbul: Ocak Yayıncılık, 2006.
Doğan, Yusuf. “Hz. Peygamber ve Mizah”. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 8/2 (Aralık-2004), 191-203.
Emre, Mehmet. Büyük İslam Kadınları. İstanbul: Vatan Kitapçılık, 1982.
Ertürk, Hatice Nur. “Hz. Peygamberin (s) Sütanneleri ve Sütanneye Verilmesi”. Siyer Araştırmaları Dergisi 4 (Temmuz-Aralık 2018), 61-68.
Erul, Bünyamin. “Ümmü Eymen”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 42/317. İstanbul: TDV Yay., 2012.
Erul, Bünyamin. “Zeyd b. Hârise”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 44/319-320. İstanbul: TDV Yay., 2013.
Es’ad, Mahmud. Tarih-i Din-i İslâm. haz. A.L. Kazancı - O. Kazancı. İstanbul: Marifet Yay., 1983.
Ezrakî, Ebu’l-Velid Muhammed. Ahbâru Mekke. çev. Yunus Vehbi Yavuz. İstanbul: Feyiz Yay., 1974.
Fayda, Mustafa. “Ebvâ”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 10/378-379. İstanbul: TDV Yay., 1994.
Fayda, Mustafa. “Fil Vak’ası”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 13/70-71. İstanbul: TDV Yay., 1996.
Fayda, Mustafa. “Hz. Muhammed (sav)”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 30/479-481. İstanbul: TDV Yay., 2005.
Fığlalı, Ruhi Ethem. “Ebû Talib”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 10/237-238. İstanbul: TDV Yay., 1994.
Günaltay, M. Şemsettin. İslam Öncesi Arap Tarihi. Ankara: Ankara Okulu Yay., 2. Basım, 2013.
Halebî, Ali b. Burhaneddin. İnsanu’l-uyûn fî sîreti’l-emîn ve’l-me’mûn el-ma’rifetu bi’s-sîreti’l-Halebiyye. Mısır: Matbaatu’l-Ezheriyye, 1932.
Hamidullah, Muhammed. “Hilfü’l-Fudûl”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 18/31. İstanbul: TDV Yay., 1998.
Hami̇dullah, Muhammed. “Hz. Peygamber'in İslam Öncesi Seyahatleri”. çev. Abdullah Aydınlı. Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 4 (Haziran 1980), 327-345.
Hamidullah, Muhammed. İslâm Peygamberi. çev. Mehmet Yazgan. İstanbul: Beyan Yay., 2014.
Heykel, Muhammed Hüseyin. Hz. Muhammed’in Hayatı. çev. Vahdettin İnce. İstanbul: Kitabevi Yay., 2011.
Heysemî, Nureddin. Mecmûatu’z-zevâid ve menbai’l-fevâid. thk. Hüsameddin el-Kudusî. Beyrut: Dâru’l-Kitâbi’l-Arabî, ts.
İbn Hibbân, Ebû Hâtim Muhammed, es-Sîretü’n-nebeviyye ve ahbâru’l-hulefâ, thk. Sa’d Kerîm el-Fakâ. İskenderiyye: Dâru İbn Haldun, 2018.
İbn Hişâm, Ebû Muhammed Abdulmelik. es-Sîretu’n-nebeviye. thk. Mustafa es-Sekâ vd. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1971.
İbn İshâk, Muhamed b. Yesâr. Sîretu İbn İshâk. thk. Muhammed Hamidullah. Konya: Hayra Hizmet Vakfı Yay., 1981.
İbn Abdi’l-Berr, Yusuf b. Abdillah b. Muhammed. el-İstîâb fî ma’rifeti’l-ashâb. thk. Ali Muhammed el-Becâvî. Beyrut: Dâru’l-Ceyl, 1992.
İbn Kayyim el-Cevziyye. Zâdu’l-meâd fî hedyi hayri’l-ibâd. thk. Şuayb el-Arnaût vd. Kuveyt: Mektebetu’l-Menâri’l-İslamiyye, 1994.
İbn Sa’d, Muhammed b. Sa‘d b. Menî‘ ez-Zührî. Kitâbü’t-Tabakâti’l-kebir. thk. Ali Muhammed Ömer. Kahire: Mektebetu’l-Hancî, 2001.
İbn Seyyidi’n-Nâs, Muhammed b. Muhammed. Uyûnu’l-eser fî funûni’l-megâzî ve’ş-şemâil ve’s-siyer. thk. Muhammed el-Îd el-Hadrâvî vd. Beyrut: Dâru İbn Kesîr, ty.
Kandemir, M. Yaşar. “Hatice”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 16/465-466. İstanbul: TDV Yay., 1997.
Kara, Cahid. “İslâm Öncesi Arap Yarımadasında Bir Kültür Merkezi Cüreş”. Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergis, 14/24 (2015/1), 23-49.
Keylanî, Mustafa Seyyid. Hz. Muhammed Hayatı ve Ahlakı. İstanbul: Kitap Dünyası Yayınevi, 2015.
Koçak, Zeynep Canan. “Arap Yarımadası’ndaki Ekonomik Şartların Hz. Peygamber’in (sav) Hayatına Ve Hadislere Yansıması”. Bartın Üniversitesi İslami İlimler Fakültesi Dergisi 4/8 (Güz 2017), 72-94.
Köksal, M. Asım. İslam Tarihi. İstanbul: Şamil Yayınevi, 1987.
Kutluay, Abdülaziz. Siyer-u Sahabe Hz. Resulullah’ın Yakınları. Şanlıurfa: İpek Yay., 2005.
Küçükaşcı, Mustafa Sabri. “Sâkif”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 36/10-11. İstanbul: TDV Yay., 2009.
Mâğlus, Sami b. Abdillah. Siyer Atlası. çev. Abdullah Karakaş. İstanbul: Siyer Yay., 2014.
Mevdûdî, Seyyid Ebü’l-Âlâ. Tarih Boyunca Tevhid Mücadelesi ve Hz. Peygamber. çev. Ahmet Asrar. İstanbul: Pınar Yay., 1984.
Niyaz, Mevlânâ. Kadın Sahabeler. çev. Ali Genceli. İstanbul: Toker Yay., 1971.
Numânî, Mevlânâ Şibli. Sîretü’n-Nebî Son Peygamber Hz. Muhammed. İstanbul: Milli Gazete Yay., 2005.
Öğüt, Mehmed Cemal. İslam Tarihinin Maruf Simalarından Hz. Muhammed’in Dadısı Ümmü Eymen. İstanbul: Bürhaneddin Matbaası, 1941.
Önkal, Ahmet. “Kays Aylan”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 25/91-92. İstanbul: TDV Yay., 2002.
Öztürk, Emine. Hz. Muhammed’in Tebliğ Mücadelesinde Taif Yolculuğu. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2010.
Öztürk, Levent. “Süveybe”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 38/183. İstanbul: TDV Yay., 2010.
Sarıçam, İbrahim. “Neccar”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 32/480-481. İstanbul: TDV Yay., 2006.
Sarıçam, İbrahim. Hz. Muhammed ve Evrensel Mesajı. Ankara: DİB Yay., 2002.
Sezikli, H. Ahmet. “Abdulmuttalib”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 1/272-273. İstanbul: TDV Yay., 1988.
Şeriati, Ali. Muhammed Kimdir. Ankara: Fecr Yay., 1988.
Şulul, Kasım. “Allah’ın Himayesinde Yetim ve Öksüz Bir Çocuk”. Derin Tarih Dergisi. Özel Sayı: 5 (2016), İstanbul: Turkuaz Yay., 9-17.
Taberî, Ebû Cafer b. Muhammed. Tarihu’t-Taberî -Tarihu’r-rusul ve’l-mulûk-. thk. Muhammed Ebu’l-Fadl İbrahim. Kahire: Dâru’l-Maârif, 1969.
Topaloğlu, Bekir. “Âmine”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 3/63-64. İstanbul: TDV Yay., 1991.
Uyar, Gülgün. Hz. Muhammed’in Risalet Öncesi Hayatına Dair Bazı Rivayet Farklarının Tespiti. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 1993.
Vâkıdî, Muhammed b. Ömer. Kitâbü’l-Meğâzî. thk. Muhammed Abdulkadir Ahmed Atâ. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2013.
Watt, W. Montgomery. Hz. Muhammed Mekke’de. çev. M. Rami Ayas - Azmi Yüksel. Ankara: Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yay., 1986.
Yeniçeri, Celâl. Hz. Muhammed’in Ailesi, Köle-Cariye ve Hizmetçileri. İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yay., 2000.
Zapsu, Abdürrahim. Büyük İslam Tarihi. İstanbul: M. Sıralar Matbaası, 1957.
Zehebî, Şemseddin Muhammed b. Ahmed b. Osman. Tarihü’l-İslam ve vefeyâti’l-meşâhîri ve’l-a’lâm - es-Sîretu’n-Nebeviyye-. thk. Ömer Abdusselam Tedmurî. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-Arabî, 1991.
Zührî, Ebû Bekr Muhammed b. Müslim b. Ubeydillâh İbn Şihâb. el-Meğâzî. çev. Mehmet Nur Akdoğan. Ankara: Ankara Okulu Yay., 2016.