Selcen VODİNALI, Yasemin YURDUŞEN ÇANAKÇI, Nilgün SAZAK

1993 – 2010 Yılları Arasında “Kalan Müzik Şirketi”nde Yer Alan Türk Halk Müziği Albüm Kapaklarının Göstergebilimsel Açıdan İncelenmesi

Geçmişten günümüze yaşamımızın her alanına nüfuz eden göstergebilim, iletişim aracı olarak da birçok alan sunmaktadır. Sanatsal açıdan bakıldığında edebiyat, sinema, müzik gibi alanlar iletişim araçları açısından önemli disiplinlerdir. Bu disiplinlerle birlikte kullanılan grafik tasarımında bahsedilen alanlara önemli katkısı bulunmaktadır. Özellikle müzik alanında grafik tasarımın çok önemli bir yere sahip olduğunu söylemek mümkündür. Grafik tasarım, müziğin gücüyle birleştiğinde hafıza oluşturabilecek imgeler yaratabilmektedir. Bu nedenle albüm kapaklarında ve konser afişlerinde kullanılan grafik tasarımın oldukça güçlü bir etkiye sahip olduğunu söylemek mümkündür. Ayrıca tasarımlarda kullanılan sembol ve imgeler, göstergebilim yönünden değerlendirildiğinde görülen manzaranın arkasında yatan anlamları görmemizi sağlamaktadır. Bu tasarımlar müziğin birçok alanında olduğu gibi Türk Halk Müziği alanında da albüm kapaklarının göstergebilim açısından etkin bir yere sahip olduğunu söylemek mümkündür. Özellikle albüm kapakları ile geçmişten günümüze evrensel müziklerin dinleyiciye ulaşmasına vesile olan firmalardan birinin de Kalan Müzik Şirketi olduğu tespiti yanlış olmayacaktır. Bu çalışmada, 1993 ve 2010 yılları arasında Kalan Müzik Şirketi’nde, Türk Halk Müziği alanında yer alan bazı albüm kapakları, Ferdinand de Saussure’ün göstergebilim kuramında sınıflandırmış olduğu gösteren ve gösterilen şeklindeki kavramları kullanılarak, iki grupta tablolaştırılıp incelenmiştir. Bahsedilen tarihler arasında yer alan albüm kapakları incelenip kapak ismi ve grafik tasarımı birbirleriyle uyumlu olup olmadığı değerlendirilip ortaya konulmuştur. Buna göre 2004 öncesindeki kapaklarda, daha çok sanatçıyı öne çıkaran fotoğraflar kullanıldığından bu tarihlerdeki tasarımların göstergebilim açısından uygun olmadığı kanaatine varılmıştır. 2004 ve 2010 yıllarındaki görsellerde ise zengin bir sunum hakimdir ve kapak görsellerinin göstergebilim açısından özdeşleştiği görülmektedir. Türk Halk Müziği kapaklarının geçmiş görsellerinde geleneksel görüntüler hâkimken günümüze yaklaştıkça modern ve geleneksel görselliğin harmanlandığı, albümün ismi ve tasarımı ile özdeşleşen albüm kapaklarının giderek arttığı görülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Kalan Müzik Şirketi, Türk Halk Müziği, Albüm Kapağı, Göstergebilim

Investıgatıon Of Turkısh Folk Musıc Album Covers In Terms Of Semıotıcs Which Took Place in The Musıc Company Between 1993 – 2010

Semiotics, which has permeated in every aspect of our lives from past to present, also offers many areas as a communication tool. From an artistic point of view, fields such as literature, cinema, and music are important disciplines in terms of communication tools. Graphic design, which is used together with these disciplines, has a significant contribution to the metioned fields. It is possible to say that graphic design has a very important place especialliy in the field of music. Because graphic design, combined with the power of music, can create unforgettable images. For the given reason, it is possible to say that the graphic design used in album covers and concert posters has a very strong effect. In addition, when the symbols and images used in the designs are evaluated in terms of semiotics, they enable us to see the reasons behind the view. It is possible to say that album covers have an effective place in terms of semiotics in the field of Turkish Folk Music as well as in many other fields of music. It would be on point to determine that Kalan Music Company is one of the companies that has been instrumantal in bringing the universal music from past to present, especially with albüm covers. In this study, some ablum covers in the field of Turkish Folk Music at Kalan Music Company between the years 1993-2010 were tabulated and analyzed in two groups, based on the concepts of signifier and signified, which were classified in Ferdinand de Saussure’s theory of semiotics. The album covers between the mentioned dates were examined and the compatibility of the cover name and graphic design with each other was evaluated and revealed.

Keywords:

Kalan Music Company, Turkish Folk Music, Album Cover, Semiotics,

PDF

___

Berger, Arthur Asa. Kültür Eleştirisi: Kültürel Kavramlara Giriş. İstanbul: Pinhan Yayınevi, 1. Basım, 2012.
Cerrato, Herman. The Meaning Of Colors: How Colors Impact Our Daily Life. Herman Cerrato Graphic Designer. (2012).
Civelek, Makbule - Türkay, Oğuz. “Göstergebilimin Kuramsal Açıdan İncelenmesine Yönelik Bir Araştırma”. Alanya Akademik Bakış Dergisi. (2020), 771-787.
Çeken, Birsen - Arslan, Asuman Aypek.” İmgelerin Göstergebilimsel Çözümlenmesi "Film Afişi Örneği". Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi. (2016), 507-517.
Çiçek, Mehmet. “Semiyoloji ve Semiyotik Üzerine Düşünceler”. The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication. (2016), 137-147.
Eren, Ozan. (2017). “Türkiye'de 1960'larda Müzik Alanı ve Protest Müziğin İlk Nüveleri: Anadolu Pop Akımı”. Sosyoloji Dergisi. (2017), 131-162.
Kalan Müzik Şirketi. Hakkımızda. Kalan Müzik. (1991). Erişim https://kalan.com/kalan-muzik-hakkinda/
Kırık, Ali Murat. “Sinemada Renk Öğesinin Kullanımı: Renk ve Anlatım İlişkisi”. 21. Yüzyılda Eğitim Ve Toplum Eğitim Bilimleri Ve Sosyal Araştırmalar Dergisi. (2013), 71-83.
Monelle, Raymond - Hatten, Robert. The Sense Of Music: Semiotic Essays. New Jersey: Princeton University Press. 2000.
Oğur, Erkan. Erkan Oğur & Djivan Gasparyan "Fuad" Albümü. (2001). Cafrande Kültür Sanat. Erişim 11 Nisan 2020. http://www.cafrande.org/erkan-ogur-djivan-gasparyan-fuad-albumu/
Oğuz, M.Öcal vd. Türk Halk Edebiyatı. Ankara: Grafiker Yayınları, 8. Basım, 2011.
Oruç, Makbule Civelek - Türkay, Oğuz. “Tükiye Tanıtım Afişlerinin Göstergebilimsel Bir Analizi: Home Of Turkey Afişleri Örneği”. The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication. (2018), 312-328.
Öztürk, Tuğba Aydın. “Albüm Kapakları; Ben Buyum Demenin En Kısa Yolu Bu Mudur?” Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. (2014), 796-803.
Sönmez, Devrim. (2008). Antik Dönemde Anadolu'da Müzik ve Müzik Aletleri.Konya: Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2008. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=CEWSLfweoNgW5eeUzZvg9A&no=HBVsNe1IyTybsOgdIM7Bxg
Vodinalı, Selcen. “Tüketim Kültürü Bağlamında Reklam ve Çocuklar Üzerindeki Etkileri:"Maret Yoook Mu? Reklamı Üzerine Bir Çözümleme”. International Journal Of Social Sciences and Education Reserach. (2016), 162-182.
Yılmaz, Mithat - Özbek , Sümeyye - Özdemir, Gül. “Pink Floyd Albüm Kapaklarının Göstergebilim İlkelerine Göre İncelenmesi”. GSF Sanat Dergisi. (2019), 57-63.