KÜLTÜR AKTARIMINDA TOPLUMSAL CİNSİYETİN ROLÜ
Her toplum belli
bir kültür etrafında varlığını sürdürmektedir. Kültür ise bir toplumun tarihsel
süreci içerisinde elde ettiği bütün birikimleri içerisinde barındırmaktadır.
Buna göre tüm toplumlar kolektif olarak ortaya koydukları kültürel unsurların
devam etmesi eğilimindedirler. Kültürel unsurların devamını sağlayan bir çok
faktör bulunmaktadır. Bu faktörler içerisindeki en önemli unsurlardan birisi
toplumsal cinsiyet rolleridir. Bu makalenin amacı da kültür aktarımında
toplumsal cinsiyetin rolü nedir? Sorusuna cevap aramaktır. Türkiye’de kültür
araştırmaları içerisinde kültür ve toplumsal cinsiyet ile ilgili araştırmalar
bulunmasına rağmen, kültür ile toplumsal cinsiyet arasındaki ilişkiyi ortaya
koyan araştırmalar bulunmamaktadır. Bu alandaki boşluğu doldurmayı amaçlayan bu
araştırmada kültür ile toplumsal cinsiyet rolü arasındaki ilişki
değerlendirilmiştir. Sembolik etkileşim kuramının toplumsal etkileşim yaklaşımı
ile Feminist Kuramlardan kurumsal yaklaşımın sosyo-kültürel açından kadının
statüsü ve erkek ile olan ilişkisinden hareketle kültür ve toplumsal cinsiyet
arasındaki ilişki ortaya konulmaya çalışılmıştır. Ayrıca sosyal-davranışçı bir
yaklaşım olan sosyal öğrenme kuramıyla bireyin sahip olduğu roller ve bu
rollere ilişkin davranışların nasıl oluştuğu da açıklanmaya çalışılmıştır. Bir
literatür değerlendirmesi şeklinde ele alınan bu araştırma nitel bir çalışma
olup, kültür ve toplumsal cinsiyete ilişkin literatür taranarak kültür
aktarımında toplumsal cinsiyetin rolü belirlenmeye çalışılmıştır.
THE ROLE OF GENDER IN CULTURAL TRANSMISSION
Societies exist around a certain culture, which
contains all the accumulations acquired in the historical course of a society. Thus,
all societies are disposed to continue the cultural elements they present
corporately. There are many factors providing the continuance of these cultural
elements. The most important one of them is gender roles. The purpose of this study
is to seek an answer to the question of “What is the role of gender in cultural
transmission?” Although there are some studies about culture and gender in
cultural research in Turkey, the studies revealing the relationship between
culture and gender are limited. Therefore, qualitative in nature, this study evaluates
the relationship between culture and gender roles, with reference to social
interaction approach of the theory of symbolic interaction and women’s status
and their relationships with men in terms of a sociocultural view according to
institutive approach – one of the feminist theories. In addition, social
learning theory, which is a social-behavioral approach, has been employed to
explain how the individual has roles and behaviors related to these roles.
___
- Bandura, A. (1971). Psychological Modeling: Conflicting Theories. Chicago: AldineAtherton
Inc.
- Bandura, A. (1977). Social learning theory. Englewood Cliffs. New Jersey: Prentice Hall.
- Cantekin, Ö. F. (2013). “İngilizce Okutmanlarının Örgüte Uyum Sorunları.” Gazi
Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(1-9).
- Cantekin, Ö. F. (2015). “Küreselleşme ve Eğitim: “Homo Economicus” Eğitim Anlayışının
Dönüşümü.” Akademik Hassasiyetler, 4(43-72).
- Cuche, D. (2009). Evrenselden Özele. Yayına Hazırlayan: Nicolas Journet, Çeviren:
Yümni Sezen. İstanbul: İz Yayıncılık.
- Edles, L. D. (2005). Uygulamalı Kültürel Sosyoloji, Çeviren: Cumhur Atay. İstanbul: Babil
Yayınları.
- Engin, İ. (2014). http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/26/1242/14157.pdf.
- Ersoy, E. (2009). Cinsiyet Kültürü İçerisinde Kadın ve Erkek Kimliği. Fırat Üniversitesi,
Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:19, Sayı: 2, Sayfa: 209 – 230.
- Fulcher, J. & Scott, J. (2003). Sociology. New York: Oxford University Press.
- Giddens, A. (2005). Sosyoloji. Hazırlayan: Cemal Güzel, Ankara: Ayraç Yayınları.
- Güngör, E. (1998). Değerler Psikolojisi Üzerinde Araştırmalar, İstanbul: Ötüken
Yayınları.
- Malone, Y. (2002). Social Cognitive Theory and Choice Theory: A Compatibility
Analysis. International Journal of Reality Therapy, 22 (1), 10-13.
- Neuman, W. L. (2008). Toplumsal Araştırma Yöntemleri 1, Çeviren: Sedef Özge, Ankara:
Yayınodası Yayıncılık.
- Poloma, M. M. (2012). Çağdaş Sosyoloji Kuramları, Ankara: Palme Yayıncılık.
- Richter, R. (2012). Sosyolojik Paradigmalar, Çeviren: Necmeddin Doğan, İstanbul: Küre
Yayıncılık.
- Ritzer, G. (2012). Modern Sosyoloji Kuramları, Çeviren: Himmet Hülür, Ankara: Deki
Yayınları.
- Sankır, H. (2010). Sembolik Etkileşimci Yaklaşım Çerçevesinde Plastik Sanatlarda Kadın
Sanatçı Kimliği, Ankara: Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü,
Sosyoloji Anabilim Dalı, Yayımlanmamış Doktora Tezi.
- Seymenoğlu, N. (1998). Gelişim Öğrenme ve Öğretim. Ankara: Özsen Matbaası.
- Smith, P. (2007). Kültürel Kuram, Çeviren: Selime Güzelsarı & İbrahim Gündoğdu,
İstanbul: Babil Yayınları.
- Turhan, M. (1997). Kültür Değişmeleri, İstanbul: Marmara Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi
Yayınları.
- Zijderveld, A. C. (2009). Kültür Sosyolojisi, Çeviren: Kadir Canatan, İstanbul: Açılımkitap
Pınar Yayınları.