DİJİTAL ÇAĞDA TÜKETİM VE ALGISAL ESKİTME: SOSYAL MEDYA FENOMENLERİ ÜZERİNDEN BİR İNCELEME

Dijitalleşme ve tüketim günümüz toplumuna hâkim olan iki temel kavramdır. Bireylere tükettikçe mutlu olabilecekleri ve toplum içerisindeki statülerini tükettikleri metalar ile oluşturabilecekleri tüketim kültürü tarafından salık verilmektedir. İnternet teknolojisinin ortaya çıkması ve bireylerin gündelik yaşamlarını ele geçirmeye başlamasıyla birlikte, bireyler tüketim metalarına bir adım daha da yakınlaşmışlardır. Bireyler tüketmek istedikleri metalara internet sayesinde zaman ve mekân sınırı olmaksızın erişebilmektedir. İnternet ile birlikte ortaya çıkan alışveriş siteleri, uygulamaları ve sosyal medya platformları sayesinde bireylerin tüketim güdüleri sürekli olarak körüklenmektedir. Sahip olduğu ürün kullanım özelliğini kaybetmeden yenisine sahip olma çabası içerisinde olan bireylerin zihinlerinde ürünler algısal olarak eskitilmektedir. Kitle iletişim araçları bu noktada çok önemli bir etkiye sahiptir. Sosyal medya ile birlikte ortaya çıkan sosyal medya fenomenleri aralıksız yaptıkları paylaşımlar ile bireyleri sürekli olarak tüketime teşvik etmekte ve kullanım özelliğine sahip, eskimemiş ürünlerin yerine yenilerinin alınması körüklenmektedir. Çalışmanın amacı doğrultusunda, dijital çağda tüketim kavramı literatür taraması ile ele alınarak, sosyal medya platformu olan Instagram fenomenlerinin paylaşımları algısal eskitme çerçevesinde incelenecektir. Çalışmada, sosyal medya fenomenlerinin yaptıkları paylaşımların bireylerde algısal eskitmeyi ortaya çıkararak ihtiyaç dışı tüketim davranışına teşvik edip etmediği tartışılacaktır. 

CONSUMPTION AND PERCEIVED OBSOLESCENCE IN THE DIGITAL AGE: A REVIEW ON SOCIAL MEDIA PHENOMENES

Digitalization and consumption are two basic concepts that dominate today's society. It is imposed by the consumer culture that individuals can be happy as they consume and achieve their status in society with commodities they consume. With the advent of the Internet technology, individuals have become one step closer to consumption commodities. As a result of the Internet, individuals can access the commodities they want to consume without any time and space limits. The products are perceptually obsoleted in the minds of individuals who are trying to have a new one before it loses usage feature. Mass media has a very important effect at this point. The social media phenomena constantly encourage individuals to consume with the posts they make, and to replace the old products that have still usage characteristics with the new ones. As a part of this study, the literature on the concept of consumption in the digital age is reviewed and the posts of Instagram phenomena are examined within the framework of perceived obsolescence. In the study, it will be discussed whether the posts of social media phenomena reveal perceived obsolescence in individuals. 

___

  • Açıkel, Emre & Çelikol, Mehmet. (2014). Dijitoloji Dijital Çağ: Satış ve Pazarlamada Uçmanın Yolları. İstanbul: MediaCat Kitapları.
  • Adorno, T. (2007). Kültür Endüstrisi Kültür Yönetimi, (Çev: Nihat Ülner, Mustafa Tüzel, Elçin Gen). İstanbul: iletişim Yayınları.
  • Aladeojebi, T. (2013). Planned Obsolescence. International Journal of Scientific & Engineering Research. 4. Dizi. 6.Sayı. ss.1504-1508.
  • ARIK, E. (2013). Sıradan İnsanın Yükselişi: Sosyal Medya Şöhretleri. İletişim ve Diplomasi, 10. Dizi. 5. Sayı. ss.97-112.
  • Armağan, E. &Doğaner, M. (2018). Fenomen Pazarlaması: Youtube Güzellik Vloggerları Üzerine Bir Araştırma. 1st International Congress of Political, Economic and Financial Analysis-2018. Https://Www.Researchgate.Net/Publication/329896573_Fenomen_Pa zarlaması_Youtube_Guzellık_Vloggerları_Uzerıne_Bır_Arastırma_In fluencer_Marketıng_A_Research_On_Youtube_Beauty_Vloggers (Erişim Tarihi: 08.12.2019).
  • Arslan, A. & Ünlü Gül D. (2016). Instagram Fenomenleri ve Reklam İlişkisi: Instagram Fenomenlerinin Gözünden Bir Değerlendirme. Maltepe Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi. 3. Dizi.2. Sayı. ss. 41-65.
  • Arslan, C. (2018). Dijital Yeniden Üretim Çağında Sanat Eseri: “Aura” Kavramının Dijital Sanat Bağlamında Yeniden Değerlendirilmesi. Art-Sanat Dergisi, Cilt Sayı:9. ss. 405-413.
  • Aydın Şakı, O. (2018). Arenaden Ekrana Şöhret Kültürü. Ankara: İmge Kitabevi.
  • Baudrillard, J. (1997). Tüketim Toplumu. (Çev. H. Deliçaylı, F. Keskin). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
  • Baudrillard, J. (2009). Gösterge Ekonomi Politiği Hakkında Bir Eleştiri. (Çev: O. Adanır- A. Bilgin). İstanbul: Boğaziçi Yayınları.
  • Bauman, Z. (2013). Yaşam Sanatı. (Çev: Akın Sarı). İstanbul: Versus Kitap.
  • Bocock, R. (2009). Tüketim. (Çev: İrem Kutluk). Ankara: Dost Kitabevi.
  • Boyd, D. & Ellison, N. (2008). Social Network Sites: Definition, History and Scholarship. Journal of Computer-Mediated Communication. 13. Dizi, 1. Sayı.ss.210-230.
  • Chaney, D. (2009). Yaşam Tarzları, (Çev: İrem Kutluk). Ankara: Dost Yayınları.
  • Cremin, C. (2011). İkomünizm. (Çev: Aydın Çavdar). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
  • Dağtaş, B.ve Dağtaş, E. (2009) Tüketim Kültürü, Yaşam Tarzları, Boş Zamanlar ve Medya Üzerine Bir Literatür Taraması, Medya, Tüketim Kültürü ve Yaşam Tarzları: Türkiye Medyasından Örüntüler. Ankara: Ütopya Yayınevi.
  • Duman, Z. (2014). Tüketim Toplumu Eleştirel Bir Bakış. Ankara: Kadim Yayınları.
  • Eldeniz, L. (2010). İkinci Medya Çağında Etkileşimin Rolü ve Web 2.0. Filiz Aydoğan, Ayşen Akyüz (Yay. haz.). İkinci Medya Çağında İnternet içinde (ss. 18-35). İstanbul: Alfa Basım.
  • Fırıncıoğulları S. (2017). Alvin Toffler, Bilişim Toplumu Hız ve Geçiciliğin Çağı. Ankara: Gece Kitaplığı.
  • Fromm, E. (2016). Sahip Olmak ya da Olmak İki Varoluş Biçimi Üzerine Bir İnceleme. (Çev: Aydın Arıtan). İstanbul: Say Yayıncılık.
  • https://about.instagram.com/about-us Erişim Tarihi: 07.01.2020
  • https://www.boomsocial.com/instagram/UlkeSektor/turkey/fenomenler Erişim Tarihi: 29.01.2020
  • https://www.instagram.com/cagritaner/?hl=tr, Erişim Tarihi:15.01.2020
  • https://www.instagram.com/danlabilic/?hl=tr, Erişim Tarihi:15.01.2020
  • https://www.instagram.com/sukrankaymak/?hl=tr Erişim Tarihi:15.01.2020
  • Keeble, D. (2013). The Culture of Planned Obsolescence in Technology Companies. https://www.theseus.fi/handle/10024/55526. (Erişim Tarihi: 12.12.2019).
  • Laughey, D. (2010). Yeni Medya Çalışmaları. İstanbul: Kalkedon Yayınları.
  • London, B. (1932). Ending the Depression Through Planned Obsolescence. Wisconsin.
  • Marcuse, H. (1968). Tek Boyutlu İnsan. (Çev.Afşar Timuçin). İstanbul: May Yayınları.
  • Maycroft, N. (2009).Consumption, planned obsolescence and waste. https://eprints.lincoln.ac.uk/2062/ (Erişim Tarihi: 18.12.2019).
  • Orçan, M. (2014). Osmanlı’dan Günümüze Modern Türk Tüketim Kültürü. Ankara: Harf Eğitim Yayıncılığı.
  • Packard, V. (1960). The Waste Makers. New York: D. McKay Co.
  • Rojek, C. (2003). Şöhret. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
  • Toffler A. (1974). Şok. (Çev. Prof.Dr. Selami Sargut). İstanbul: Koridor Yayıncılık.