Sadi Kerem OKUTUR, CANAN ALKIM, Cemal BES, Didem GÜRBÜZ, Özlem KINIK, Emine GÜLTÜRK, Emrah MAZİ, Fatih BORLU

Akut üst gastrointestinal sistem kanamaları: 230 olgunun analizi

Akut üst gastrointestinal kanamalar, hastaneye yatan hastalar arasında mortalite ve morbiditenin önemli nedenlerinden biridir. Tanı ve tedavideki tüm gelişmelere rağmen günümüzde acil birimlerine üst gastrointestinal kanama ile başvuran hastaların %2-10'u kaybedilmektedir. Bu çalışmada servisimize üst gastrointestinal kanama tanısıyla yatırılan hastaların klinik ve laboratuvar özelliklerini, risk faktörlerini ve endoskopik bulgularını inceleyerek literatür eşliğinde sunduk. Gereç ve yöntem: 2002 Haziran ve 2005 Ocak tarihleri arasında kliniğimize üst gastrointestinal kanama tanısıyla yatırılan hastaların dosya bilgileri retrospektif olarak incelendi. Bulgular: Çalışmaya alınan 230 hastanın %71.3'ü erkekti. Yaş ortalaması 52.4±19.4 yıl olarak saptandı. 91 hastada en az bir ek hastalık mevcuttu ve ilk sıralarda hipertansiyon (%46.2) ile diabetes mellitus (%22) geliyordu. Hastaların kullandığı ilaçlar arası nda non-steroid anti-inflamatuvar ilaçlar %96.8 (n=122) ile ilk sıradaydı. En sık kullanılan non-steroid anti-inflamatuvar ilaçlar ise aspirin (%69.7) ve naproksen (%18.0)'di. 163 hastaya üst gastrointestinal sistem endoskopisi, 24 hastaya endoskopik tedavi uygulanmıştı. Hastaların %10'unda nüks kanama meydana gelmişti. Endoskopi yapılan hastalarda en sık saptanan lezyonlar eroziv gastrit (%56.4) ve duodenal ülser (%47.2) olarak tespit edildi. 213 hasta (%92.6) medikal tedaviyle taburcu olurken, 2 hasta (%0.9) cerrahi girişime verildi, 13 hasta (%5.7) eksitus oldu. Eksitus olan 13 hastanın 9'u 60 yaşın üzerindeydi ve ek hastalı kları mevcuttu, 10 hasta hematemezle başvurmuştu. Sonuç: Non-steroid anti-inflamatuvar ilaç kullanımı üst gastrointestinal kanamalı hastalarda yüksek sıklığa sahiptir. Kanama nüksü, özellikle yaşlı hastalarda ve özofagus varisi olanlarda sık görülmekte olup yüksek mortaliteyle seyretmektedir. Yaşlı hastalarda üst gastrointestinal kanama riski açısından non-steroid anti-inflamatuvar ilaç kullanımına dikkat edilmeli, ek olarak mutlaka gastroprotektif tedavi verilmelidir. Mortalite ve nüks kanama riski yüksek hastalarda hızla tedaviye başlanmalı ve erken endoskopi planlanmalıdır.

Anahtar Kelimeler:

Üst gastrointestinal kanama, peptik ülser, non-steroid anti-inflamatuvar ilaç, endoskopi

Acute upper gastrointestinal bleeding: Analysis of 230 cases

Acute upper gastrointestinal bleeding is one of the most important causes of mortality and morbidity in hospitalized patients. 2-10% of patients with upper gastrointestinal bleeding who are admitted to the emergency department die despite major developments in diagnosis and treatment methods. In this study, patients with upper gastrointestinal bleeding who were admitted to our clinic were assessed for their clinical and laboratory features, risk factors and endoscopy findings in association with the literature. Materials and methods: The patients with upper gastrointestinal bleeding who were admitted to our clinic between June 2002 and January 2005 were examined retrospectively. Results: Among 230 patients who were recruited for the study group, 71.3% of cases were male. The mean age of the group was 52.4 ± 19.4. Ninety-one patients had at least one accompanying disease, with hypertension (46.2%) and diabetes mellitus (22%) the most common. The most commonly used drugs were NSAIDs (96.8%). Aspirin (69.7%) and naproxen (18.0%) use was found to be more frequent. Upper gastrointestinal system endoscopy was performed in 163 patients and 24 patients received endoscopic therapy. Rebleeding was seen in 10% of patients. The most frequently observed endoscopic lesions were erosive gastritis (56.4%) and duodenal ulcus (47.2%). Two hundred and thirteen patients (92.6%) were discharged with medical treatment, 2 patients (0.9%) required surgery, and 13 patients (5.7%) died. Of the 13 patients who died, 9 were over the age of 60 and had additional comorbidities and 10 had hematemesis at the time of admission. Conclusions: History of NSAID use was found to be common in patients with upper gastrointestinal bleeding. Rebleeding was most commonly observed in the elderly and was frequently associated with presence of variceal bleeding, and it carries a high mortality rate. Especially in elderly patients, increased risk of upper gastrointestinal bleeding should be taken into consideration when prescribing NSAIDs. Additionally, gastroprotective treatment should be given. In patients with a high risk of mortality and rebleeding, treatment should be applied immediately and early endoscopic procedure should be considered whenever possible.

Keywords:

Upper gastrointestinal bleeding, peptic ulcus, non-steroid anti-inflammatory drug, endoscopy,

PDF

___

Yamada T. Handbook of Gastroenterology. Philadelphia. Lippincott Williams & Wilkins 2002; 16-8.
Mungan Z. Üst gastrointestinal sistem kanamaları. In: Ökten A, edi- tor. Gastroenterohepatoloji. Nobel Tıp Kitabevleri 2001; 75.
Ulaşoğlu C. Varis dışı üst gastrointestinal sistem kanamaları. Çapa Gastroenteroloji Günleri Mezuniyet Sonrası Eğitim Kursu Kitabı 2002; 28.
Hernandez-Diaz S, Garcia Rodriguez LA. Association between nonsteroidal anti-inflammatory drugs and upper gastrointestinal tract bleeding/perforation: an overview of epidemiologic studies published in the 1990s. Arch Intern Med 2000; 160: 2093-9.
Günşar F, Akarca US, Yönetçi N, ve ark. Üst gastrointestinal sistem kanamalı 502 hastanın değerlendirilmesi. Turk J Gastroenterol 1997; 8: 188-93.
Güler K, Vatansever S, Halıcı E. Üst gastrointestinal sistem kana- malarında klinik seyir üzerinde etkili faktörler. Ulusal Travma Dergisi 1997; 3: 62-6.
Kayaçetin E, Polat E. Üst GİS kanamaları. Genel Tıp Dergisi 2003; 13: 119-22.
Aksöz K, Ünsal B, Akyol Z, ve ark. Üst gastrointestinal sistem kana- malı 2568 hastanın değerlendirilmesi. Turk J Gastroenterol 1995; 6: 262-4.
Demir M, Dede F, Arhan M, ve ark. İnatçı ve tekrarlayan üst gast- rointestinal sistem kanamalı hastalarda klinik risk faktörleri. Gast- roenterohepatoloji 2003; 14: 32-9.
Wolfe MM, Lichtenstein DR, Singh G. Gastrointestinal Toxicity of Nonsteroidal Antiinflammatory Drugs. N Engl J Med 1999; 340: 1888-99.
Lanas A, Bajador E, Serrano P, et al. Nitrovasodilators, low-dose aspirin, other nonsteroidal anti-inflammatory drugs, and the risk for upper gastrointestinal bleeding. N Engl J Med 2000; 343: 834-9.
Dequeker J, Hawkey J, Kahan A, et al. Improvement in gastrointes- tinal tolerability of the selective cyclooxygenase (COX)-2 inhibitor, meloxicam, compared with piroxicam: results of the Safety and Ef- ficacy Large-scale Evaluation of COX-inhibiting Therapies (SE- LECT) trial in osteoarthritis. Br J Rheumatol 1998; 37: 946-51.
Sorensen HT, MellemkJaer L, Blot WJ, et al. Risk of upper gastro- intestinal bleeding associated with use of low dose aspirin. Am J Gastroenterol 2000; 95: 2218-24.
Ünsal B, Altınay ZA, Kara B, ve ark. 1987-1991 yıllarında kliniği- mizde yatan üst gastrointestinal sistem kanamaları ve bunların için- de ilaca bağlı olanların değerlendirilmesi. Turk J Gastroenterol 1993; 4: 460-2.
Şimşek Z, Harzadın T, Yıldırım İS. Üst gastrointestinal sistem kana- malı 161 hastanın değerlendirilmesi. MN-Klinik Bilimler&Doktor 2003; 9: 675-80.
Line L, Peterson WL. Bleeding peptic ulcer. N Engl J Med 1994; 331: 717-21.
Barkun A, Bardou M, Marshall JK. Nonvariceal Upper GI Bleeding Consensus Conference Group. Consensus recommendations for ma- naging patients with nonvariceal upper gastrointestinal bleeding. Ann Intern Med 2003; 139: 843-57.
Guglielmi A, Ruzzenente A, Sandri M, et al. Risk assessment and prediction of rebleeding in bleeding gastroduodenal ulcer. Endos- copy 2002; 34: 778-86.
Lai KC, Hui WM, Wong BC, et al. A retrospective and prospective study on the safety of discharging selected patients with duodenal ulcer bleeding on the same day as endoscopy. Gastrointest Endosc 1997; 45: 26-30.
Cooper GS, Chak A, Connors AF Jr, et al. The effectiveness of early endoscopy for upper gastrointestinal hemorrhage: a community-ba- sed analysis. Med Care 1998; 36: 462-74.
Katschinski B, Logan R, Davies J, et al. Prognostic factors in upper gastrointestinal bleeding. Dig Dis Sci 1994; 39: 706-12.
Longstreth GF, Feitelberg SP. Successful outpatient management of acute upper gastrointestinal hemorrhage: use of practice guidelines in a large patient series. Gastrointest Endosc 1998; 47: 219-22.
Cipolletta L, Bianco MA, Rotondano G, et al. Outpatient manage- ment for low-risk nonvariceal upper GI bleeding: a randomized controlled trial. Gastrointest Endosc 2002; 55: 1-5.
Lin HJ, Wang K, Perng CL, et al. Early or delayed endoscopy for patients with peptic ulcer bleeding. A prospective randomized study. J Clin Gastroenterol 1996; 22: 267-71.
Lee JG, Turnipseed S, Romano PS, et al. Endoscopy-based triage significantly reduces hospitalization rates and costs of treating up- per GI bleeding: a randomized controlled trial. Gastrointest Endosc 1999; 50: 755-61.
Yucesoy M, Baskol M, Keklik M, ve ark. Efficacy of five days of sub- cutaneous octreotide treatment after sclerotherapy in preventing rebleeding from esophageal varices. Turk J Gastroenterol 2004; 15: 137-43.
Bozatlı L, Yerdel MA, Karayalçın K, ve ark. 322 Üst gastrointesti- nal sistem kanama olgusunun retrospektif ve acil diyagnostik endos- kopisi. Ulusal Cerrahi Dergisi 1991; 7: 15-20.
Akarsu E, Okçu N, Ören D, ve ark. Kuzeydoğu Anadolu’da üst gast- rointestinal sistem kanamalı olguların bir değerlendirmesi. MN-Kli- nik Bilimler&Doktor 2000; 6: 435-8.
Tuncer İ, Uygan İ, Türkdoğan MK. Akut üst gastrointestinal sistem kanamalı olgularımızın demografik özellikleri ve risk faktörleri. Van Tıp Dergisi 2001; 8: 113-6.
Ercan V. Üst gastrointestinal sistem kanamasında mevcut ek hasta- lıkların hastaneye yatış süreleri ve mortalite üzerine etkilerinin araştırılması. 6. Ulusal İç Hastalıkları Kongre Kitabı 2004; 164.
Küçükardalı Y, Yazgan Y, Çankır Z, ve ark. Geriatrik Popülasyonda Non-Steroidal Anti-İnflamatuar İlaçlara Bağlı Olan ve Olmayan Üst Gastrointestinal Sistem Kanamalı Olguların Karşılaştırılması. Turkish Journal of Geriatrics 2002; 5: 87-90.
Huang CS, Lichtenstein DR. Nonvariceal upper gastrointestinal ble- eding. Gastroenterol Clin North Am 2003; 32: 1053-78.