Hikmet Kübra ATASOY, Yasemin ABALI ÖZTÜRK

Okul Öncesi Öğretmenlerinin Mesleki Değerlere Sahip Olma Düzeyleri ile Öz Yeterlik İnançları Arasındaki İlişkinin Analizi

Yaşadığımız dünya zaman içerisinde birçok yönden farklılaşmaktadır. Bu farklılaşmaların ayırt edilip yaşama empoze edilebilmesinin en sağlam yolu ise eğitimdir. Bununla birlikte çocukların eğitim hayatlarının temelini oluşturan erken çocukluk döneminde; okul öncesi eğitim kurumlarında görev yapan öğretmenlerin öz yeterlik inançları düzeyleri, sahip oldukları mesleki değerleri önem teşkil etmektedir. Bu araştırmanın genel amacı okul öncesi öğretmenlerinin mesleki değerlere sahip olma düzeyleri ve öz yeterlik inançları arasındaki ilişkiyi incelemektir. Araştırma, betimsel bir çalışma olup nicel araştırma yöntemlerinden tarama modeli ile yürütülmüştür. Araştırmada veri toplama araçları olarak; araştırmacı tarafından oluşturulan “Kişisel Bilgi Formu”, Tunca ve Sağlam (2012) tarafından geliştirilen 24 maddelik “Öğretmenlik Mesleği Değerleri Ölçeği” ve Tepe (2011) tarafından geliştirilen 37 maddelik “Okul Öncesi Öğretmenlerinin Öz Yeterlik İnançları Ölçeği” kullanılmıştır. Toplanan veriler bilgisayar ortamında analiz edilmiştir. Araştırmadan beş temel alt probleme ilişkin elde edilen sonuçlar; araştırmaya katılan okul öncesi öğretmenlerinin mesleki değerlere sahip olma düzeyleri ve öz yeterlik inançlarının oldukça yüksek olduğu ve mesleki değerlere sahip olma düzeyleri ile öz yeterlik inançları arasında orta düzeyde pozitif ve anlamlı bir ilişki olduğunu ortaya koymuştur. Araştırmada okul öncesi öğretmenlerinin mesleki değerlere sahip olma düzeyine ilişkin alt boyutlarda en çok; farklılıklara saygı duyma, iş birliğine açık olma değerlerine sahip oldukları görülürken bunun yanı sıra, şiddete karşı olma ve kişisel ve toplumsal sorumluluk değerlerine daha az sahip oldukları görülmektedir. Okul öncesi öğretmenlerinin öz yeterlik inançları düzeyine ilişkin alt boyutlarda ise kendilerini yeterli gördükleri alanların öğrenme ortamlarının düzenlenmesi, sınıf yönetimi ve öğrenme öğretme süreci iken en yetersiz gördükleri alanların ise iletişim becerileri ve planlama olduğu araştırmadan elde edilen sonuçlar arasındadır.

Anahtar Kelimeler:

Mesleki değerler, özyeterlik, okulöncesi eğitimi

An Analysis of the Relationship Between Preschool Teachers' Levels of Having Professional Values and Their Self-Efficacy Beliefs

The world we live in differs in many ways over time. The most reliable way to differentiate and impose these differences on life is education. Besides, the self-efficacy belief levels of teachers working at preschool education institutions and their professional values play a significant role in the early childhood period, which forms the basis of children's education life. This study aims to examine preschool teachers' levels of having professional values and their self-efficacy beliefs about the teaching profession and the relationship between them. Being descriptive, this study used a survey model, one of the quantitative research methods. The study deployed “Teaching Profession Values Scale” with 24 items developed by Tunca and Sağlam (2012) and “Preschool Teachers' Self-Efficacy Beliefs Scale” with 37 items developed by Tepe (2011). The data were analyzed in computer environment through use of the SPSS package program. The study results based on five basic sub-problems revealed that preschool teachers’ level of having professional values and their self-efficacy beliefs were quite high, and that there was a medium level, positive and significant relationship between the professional values and self-efficacy beliefs. Preschool teachers were identified to mostly hold the dimensions of being respectful for differences and being open to cooperation, whereas being against violence and individual and social responsibility stand as the values that they had at the least level. Besides, preschool teachers considered themselves the most competent related to the dimensions of self-efficacy belief level such as organizing learning environments, classroom management and learning and teaching process, while communication skills and planning stand as the dimensions that they feel the least efficient about. The results also suggested that preschool teachers' self-efficacy belief levels varied across their educational status in favor of post-graduate teachers. While no significant difference was identified between the preschool teachers' professional values in terms of the school type and professional seniority; a significant difference was observed in terms of their educational status in favor of those with doctoral degree.

Keywords:

professional values, self-efficacy, preschool education,

PDF

___

Altınkurt, Y. ve Yılmaz, K. (2011). Öğretmen adaylarının öğretmenlerin mesleki etik dışı davranışlar ile ilgili görüşleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(22), 113-128.
Aslan, O. ve Uluçınar Sağır, Ş. (2008). Fen ve teknoloji öğretmen adaylarının bilimsel tutumlarının, öz yeterlik inanç düzeylerinin ve etki eden faktörlerin belirlenmesi. In Proceedings of the 8th International Education Technology Conference, 868-873.
Bahar, H. H. (2019). Sınıf öğretmen adaylarında akademik öz yeterlik algısının akademik başarıyı yordama gücü. İlköğretim Online, 18(1), 149-157.
Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The exercise of control. New York: W. H. Freeman and Company.
Beachum, F., McCray, C., Yawn, C. & Obiakor, F. (2013). Support and importance of character education: Pre-service teacher perceptions. Education, 133(4), 470-480.
Booth, M. Z., Abercrombie, S. & Frey, C. J. (2017). Contradictions of adolescent self-construal: examining the interaction of ethnic identity, self-efficacy and academic achievement. Mid-Western Educational Researcher, 29(1), 3-19
Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2017). Bilimsel araştırma yöntemleri. (23. baskı). Pegem.
Cheung, H. Y. (2006). The measurement of teacher efficacy: Hong Kong primary in service teachers. Journal of Education for Teaching, 32(4), 435-451. Çepni, S. (2010). Araştırma ve proje çalışmalarına giriş. 5. Baskı.
Dikmen, M. ve Çağlar, A. (2015). Bilgisayar ve öğretim teknolojileri öğretmen adaylarının bilgisayar öz yeterlik algılarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(28), 231.
George, D. & Mallery, P. (2010). SPSS for Windows step by step. A simple study guide and reference (10th ed.). Boston: Allyn & Bacon.
Gotch, C. M. & French, B. F. (2013). Elementary teachers' knowledge and self-efficacy for measurement concepts. The Teacher Educator, 48(1), 46-57.
Gökmen, A. ve Ekici, G. (2018). Biyoloji öğretmen adaylarının öğretmen öz yeterlik algı düzeyleri ile mesleki kaygıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Anadolu Öğretmen Dergisi, 2(2), 17-28.
Gömleksi̇z, M. N. ve Serhatlıoğlu, B. (2013). Okul öncesi öğretmenlerinin öz yeterlik inançlarına ilişkin görüşleri. Electronic Turkish Studies, 8(7).
Güven, D. (2010). Profesyonel bir meslek olarak Türkiye’de öğretmenlik. Boğaziçi Üniversitesi Eğitim Dergisi, 27(2), 13-21.
Ilgaz, G., Bülbül, T. ve Çuhadar, C. (2013). Öğretmen adaylarının eğitim inançları ile öz yeterlik algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi.
Karasar, N. (2002). Bilimsel araştırma yöntemi. Nobel.
Kesgin, E. (2006). Okul öncesi eğitim öğretmenlerinin öz-yeterlilik düzeyleri ile problem çözme yaklaşımlarını kullanma düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Pamukkale Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Köklü, N., Büyüköztürk, Ş. ve Çokluk, Ö (2007). Sosyal bilimler için istatistik. (2.baskı). Pegem.
Kurtulan, I. (2007). Özel eğitim öğretmelerinin mesleki etik değerler açısından kendilerini değerlendirmeleri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Ogelman, H. G. ve Sarıkaya, H. (2015). Okul öncesi eğitimi öğretmenlerinin değerler eğitimi konusundaki görüşleri: Denizli ili örneği. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (29), 81-100.
Pekdoğan, S. (2018). Okul öncesi öğretmenlerinin farklılıklara saygı eğitimi konusundaki görüşlerinin incelenmesi. Electronic Journal of Social Sciences, 17(65).
Ravindran, L. & Hashim, F. (2012). Teacher beliefs and values under the microscope. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 47, 2181-2186.
Sarı, E. (2005). Öğretmen adaylarının değer tercihleri: Giresun Eğitim Fakültesi örneği. Değerler Eğitimi Dergisi, 3(10), 73–88.
Say, M. (2005). Fen bilgisi öğretmenlerinin öz-yeterlilik inanışları (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Şahin, S. A., Tunca, N., Altınkurt, Y. ve Yılmaz, K. (2015). Relationship between professional values and critical thinking disposition of science-technology and mathematics teachers. Eurasia Journal of Mathematics, Science and Technology Education, 12(1).
Şenol, F. B. ve Ergün, M. (2015). Okul öncesi öğretmen adayları ile okul öncesi öğretmenlerinin öğretmenlik mesleğine yönelik öz yeterlik inançlarının karşılaştırılması. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 8(3), 297-315.
Tepe, D. (2011). Okulöncesi öğretmenlerinin öz yeterlik inançlarını belirleme ölçeği geliştirme (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Tschannen-Moran, M. & Woolfolk Hoy, A. (2002, April). The influence of resources and support on teachers’ efficacy beliefs. In annual meeting of the American Educational Research Association, New Orleans, LA.
Tunca, N. (2012). İlköğretim öğretmenleri için mesleki değerler ölçeğinin geliştirilmesi ve ilköğretim öğretmenlerinin mesleki değerlerinin belirlenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Anadolu Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Tunca, N., Alkın-Şahin, S. ve Oğuz, A. (2015). Öğretmenlerin eğitim inançları ile mesleki değerleri arasındaki ilişki. 1. Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 5(1), 11-47.
Tunca, N. ve Sağlam, M. (2012). İlköğretim öğretmenlerine yönelik mesleki değerler ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 3(1), 139-164.
Tuncer, M., Şimşek, M., Dikmen, M. Akmençe, A., E. ve Bahadır, F. (2019). Determination of preschool teachers’ selfefficacy beliefs for science activities in preschool curriculum. Journal of Educational Reflections, 3(1), 28-41.
Yeşilyurt, E. (2013). Öğretmen adaylarının öğretmen öz yeterlik algıları. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 12(45), 88-104.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (9. Baskı). Seçkin.
Resmî Gazete. (2022, February 14). Retrieved from https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2022/02/20220214-1.htm
Yüksek Öğretim Kurulu [YOK]. (2018). Retrieved from https://www.yok.gov.tr/kurumsal/idari- birimler/egitim-ogretim-dairesi/yeni-ogretmen-yetistirme-lisans-programlari