Büyümenin Dinamiklerinden Enerji: Türkiye Ekonomisi Üzerine Ampirik Bir Çalışma

Dünya ekonomileri açısından çok büyük bir yere sahip olan enerji tüketimi, ekonomik büyüme üzerinde de önemli etki yaratmaktadır. Bu çalışmadaki amaç Türkiye ekonomisi açısından enerji tüketiminin ekonomik büyüme üzerindeki etkisini 1990-2019 dönemine ait yıllık veriler aracılığıyla ele almaktır. Çalışmadaki değişkenlerin birim kök sınaması ADF birim kök testiyle incelenmiştir. Değişkenler arasında eşbütünleşme ilişkisinin olup olmadığı Johansen eşbütünleşme testiyle analiz edilmiştir. Ayrıca uzun dönem katsayı tahmincilerinden olan FMOLS, DOLS ve CCR yöntemlerinden yararlanılmıştır. Aralarında eşbütünleşme ilişkisi bulunan değişkenlerin katsayı tahmincilerine göre enerji tüketimindeki artış ekonomik büyümeyi yaklaşık olarak %0.90 artırmaktadır. Dolayısıyla enerji tüketiminin herhangi bir nedenle artmasının sonucunda ekonomik büyüme pozitif yönde etkilenecektir.

Anahtar Kelimeler:

Enerji tüketimi, ekonomik büyüme, Johansen eşbütünleşme testi

Energy from the Dynamics of Growth: An Empirical Study on the Turkish Economy

Energy consumption, which has a very large place in terms of world economies, also has a significant impact on economic growth. The aim of this study is to examine the effect of energy consumption on economic growth in terms of the Turkish economy through annual data for the period 1990-2019. The unit root test of the variables in the study was examined with the ADF unit root test. Whether there is a cointegration relationship between the variables was analyzed with the Johansen cointegration test. In addition, FMOLS, DOLS and CCR methods, which are long-term coefficient estimators, were used. According to the coefficient estimators of the variables that have a cointegration relationship between them, the increase in energy consumption increases economic growth by approximately 0.90%. Therefore, as a result of an increase in energy consumption for any reason, economic growth will be positively affected.

Keywords:

Energy consumption, economic growth, Johansen cointegration test,

PDF

___

Adhikari, D. and Chen, Y. (2013). Energy consumption and economic growth: A panel cointegration analysis for developing countries. Review of Economic & Finance, 3, 68-80.
Alshehry, A. S., and Belloumi, M. (2015). Energy consumption, carbon dioxide emissions and economic growth: The case of Saudi Arabia. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 41, 237-247.
Campo, J. and Sarmiento, V. (2013). The relationship between energy consumption and gdp: Evidence from a panel of 10 Latin American Countries. Latin American Journal of Economics, 50(2), 233-255.
Çağlar, A. E., Kubar, Y. ve Korkmaz, A. (2017). Türkiye ekonomisinde büyümenin dinamiği olarak enerji. Akdeniz İİBF Dergisi, 17(36), 103-129.
Dickey, D. A. and Fuller, W. A. (1979). Distribution of the estimators for autoregressive time series with a unit root. Journal of the American Statistical Association, 74, 427-431.
Dickey, D. A. and Fuller, W. A. (1981). Distribution of the estimators for autoregressive time series with a unit root. Econometrica, 49, 1057-72.
Erdal, G., Erdal, H. ve Esengün, K. (2008). The Causality between energy consumption and economic growth in Turkey. Energy Policy, 36, 3838-3842.
Erdoğan, S., Gedikli, A., Demir Yılmaz, A., Haider, A. ve Zafar, M.W. (2020). Investigation of energy consumption-Economic growth nexus: A note on MENA sample. Energy Reports, 5, 1281-1292.
Gozgor, G., Lau, C. K. M. and Lu, Z. (2018). Energy consumption and economic growth: New evidence from the OECD countries. Energy, 153, 27-34.
Güneş, S. ve Yıldırım, C. (2017). Kredi genişlemesi ile cari açık arasındaki ilişki: Türkiye örneği. Aydın İktisat Fakültesi Dergisi, 43-60.
Hansen, B. E. (2002). Tests for parameter instability in regressions with I(1) processes. Journal of Business & Economic Statistics, 20(1), 45-59.
International Energy Agency (IEA), https://www.iea.org/, Erişim Tarihi: 02.02.2022
Johansen, S. (1988). Statistical analysis of cointegration vectors. Journal of Economic Dynamics and Control, 12(2-3), 231-254.
Johansen, S. and K. Juselius (1990). Maximum likelihood estimation and ınference on cointegration with applications to the demand for money. Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 52(2), 169-210.
Kızılkaya, O. (2018). Türkiye’de enerji tüketimi ve büyüme ilişkisi: Eşbütünleşme ve nedensellik analizi, UIIID-IJEAS, Prof. Dr. Harun Terzi Özel Sayısı, 59-72.
Magazzıno, C. (2015). Energy consumption and gdp in Italy: cointegration and causality analysis. Development and Sustainability, 17(1), 137-153.
Mucuk, M. ve Uysal, D. (200). Türkiye ekonomisinde enerji tüketimi ve ekonomik büyüme, Maliye Dergisi, 157, 105-115.
Özata, E. (2015). Türkiye'de enerji tüketimi ve ekonomik büyüme arasındaki ilişkilerin ekonometrik incelemesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (26).
Özcan, B., ve Arı, A. (2013). Para talebinin belirleyenleri ve istikrarı üzerine bir uygulama: Türkiye örneği. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20(2), 105-120.
Park, J. Y. (1992). Canonical cointegrating regressions. Econometrica: Journal of the Econometric Society, 119-143.
Pata, U. K., Yurtkuran, S. ve Kalça, A. (2016). Türkiye’de enerji tüketimi ve ekonomik büyüme: ardl sınır testi yaklaşımı. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 38 (2), 255-271.
Paul, S. and Bhattacharya, R. N. (2004). Causality between energy consumption and economic growth in India: A note on conflicting results. Energy Economics, 26, 977-983.
Polat, M. A. (2017). Yapısal kırılmalar altında Türkiye’de enerji tüketiminin ekonomik büyüme üzerindeki etkileri. Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(2), 299-313.
Sarı, R., Soytas, U. ve Özdemir, Ö. (2001). Energy consumption and gdp relations in Turkey: A cointegration and vector error correction analysis, Economies and Business in Transition: Facilitating Competitiveness and Change in the Global Environment Proceedings, 1, 838-844.
Shaarı, Mohd S., Hussein Nor E. and Rashid, Intan M. A. (2014). The relationship between energy use, economic growth, and CO2 emission in Malaysia. Economics, Management and Financial Markets, 9(2), 41-53.
Stock, J. H., and Watson, M. W. (1993). A simple estimator of cointegrating vectors in higher order integrated systems. Econometrica: Journal of the Econometric Society, 783-820
Şengül, S., ve Tuncer, İ. (2006). Türkiye’de enerji tüketimi ve ekonomik büyüme: 1960-2000. İktisat İşletme ve Finans, 21(242), 69-80.
Usta, C. ve Berber, M. (2017). Türkiye’de enerji tüketimi ekonomik büyüme ilişkisinin sektörel analizi. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 13, 173-187.
Uzunöz, M. ve Akçay, Y. (2012). Türkiye’de büyüme ve enerji tüketimi arasındaki nedensellik ilişkisi: 1970-2010. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(2), 1-16.
World Bank (WDI), https://databank.worldbank.org/source/world-development-indicators# , Erişim Tarihi: 02.02.2022.
Yalta, A. T. (2011). Analyzing energy consumption and gdp nexus using maximum entropy bootstrap: The case of Turkey. Energy Economics, 33, 453-460.
Yanar, R. ve Kerimoğlu, G. (2011). Türkiye’de enerji tüketimi, ekonomik büyüme ve cari açık ilişkisi, Ekonomi Bilimleri Dergisi, 3(2), 191-201.
Yanıktepe, B., Kara, O. ve Kısakürek Parlak, T. (2021). Enerji tüketimi ve ekonomik büyüme ilişkisi: Türkiye. Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 4(3), 452-465.