Toplumsal Gürültüden Toplumsal Hareketlere Sosyal Medyanın Rolü: Arap Baharı ve Gezi Parkı Olayları Örneği

İnsanlığın ilk dönemlerinden günümüze kadar varlığını sürdüren iletişim faktörü, insanların duygu, düşünce, bilgi vb. hususları aktarması esasına dayanmaktadır. Bu esas, insanlar açısından bir ihtiyaç olarak değerlendirildiği için iletişim zaman içinde toplumlar arası bir hale dönüşmüş ve bu ihtiyaca binaen iletişimler geliştirilmiştir. Günümüze gelindiğinde iletişim teknolojilerindeki gelişmeler sosyal medya adı verilen ve anlık iletişim imkânı sağlayan yapılarla sürdürülmektedir. İletişimin bu denli gelişmiş olması bilgi paylaşımı, bilgi aktarımı, haber paylaşımı gibi konularda kolaylık sağlasa da toplumsal yapı üzerinde bazı olumsuz durumların ortaya çıkmasına da neden olduğu söylenebilir. Bu duruma en bariz örnekler, sosyal medya yapıları üzerinde örgütlenen gruplar, topluluklar ve cemaatler gibi yapılardır. Bu örgütlenmeler belirli olayları gerçekleştirebilmek adına kullanılabilmektedirler. Ancak bu kullanımda harekete geçirilen kitleleri istenilen yöne çekme gibi bir zorunluluk ortaya çıkmaktadır ki bu da gürültü olarak adlandırılan olguyu gündeme getirmektedir. Gürültü olarak adlandırılan ve bilgilerin aktarımındaki aksaklıkları ifade eden olgu ile sosyal medya üzerinde gerçekleştirilmek istenen hareketlere istenilen yönde verilmeye çalışılmaktadır. Sosyal medya ve gürültünün toplumsal hareketlerdeki en bariz etkileri Arap Baharı ve Gezi Parkı olaylarında görülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Toplumsal hareket, toplumsal gürültü, Arap baharı, Gezi Parkı olayları

The Role of Social Media from Social Noise to Social Movements: The Case of Arab Spring and Gezi Park Events

The communication factor that continues to exist from the early periods of humanity to the present, is the emotions, thoughts, information, etc. of people. based on the transfer of issues. As this basis is considered as a need for people, communication has gradually become inter-communal and communication has been developed. Today, the developments in communication technologies are carried out with social media and structures that provide instant communication facilities. Although communication has been improved, information sharing, information transfer, and news sharing can be said to cause some negative situations on social structure. The most obvious examples are structures such as groups, communities and communities organized on social media structures. These organizations can be used to perform certain events. However, in this use, there is a necessity like pulling the masses that are activated in the desired direction which brings up the phenomenon called noise. The phenomenon which is called as noise and expresses the disruptions in the transfer of information is tried to be given in the desired direction on the social media. The most obvious effects of social media and noise in social movements are seen in the Arab Spring and Gezi Park events. Keywords: Social Movement, Social Noise, Arab Spring, Gezi Park Events

Keywords:

Social movement, social noise, Arab spring, Gezi Park events,

PDF

___

Akbıyık, N. ve Öztürk, M. (2012). Sivil Toplum ve Sosyal Medya Perspektifinde “Arap Baharı” ve “Wall Street’i İşgal Et” Eylemleri, Turgut Özal Uluslararası Ekonomi ve Siyaset Kongresi II, İnönü Üniversitesi, Malatya.
Aydoğan, F. (2010). İkinci Medya Çağında Gözetim İle Kamusal Alan Paradoksunda İnternet, İkinci Medya Çağında İnternet, (Ed: F. Aydoğan ve A. Akyüz), İstanbul: Alfa Basım Yayım Dağıtım.
Ayhan, V. (2011). Arap Baharı’nın ABD-Türkiye İlişkilerine Etkisi, Ortadoğu Analiz, 3(36): 17-23
Babacan, M. E., Haşlak, İ. ve Hira, İ. (2011). Sosyal Medya ve Arap Baharı, Akademik İncelemeler Dergisi, 6(2): 63-92.
Baban, E., (2012). McLuhan ve Baudrillard’ın Penceresinden Sosyal Medyanın Etkisi: İfadenin Esareti, Gözetlenen Toplum ve Kayıp Kimlik Sendromu, (Edt. Tolga Kara, Ebru Özgen), Sosyal Medya Akademi, İstanbul: Beta Yayınları: 57-79.
Bayrak, T. (2015). Sosyal Ağ Uygulaması Olarak Vine, Sosyal Medya Araştırmaları İçinde (Edit. Deniz Yengin), İstanbul: Paloma Yayınevi.
Bektaş, H., (2004). Bir Siyasal İletişim Aracı Olarak İnternet, Konya: Tablet Kitapevi.
Çetinkaya, D. (2008). Toplumsal Hareketler, Tarih Teori ve Deneyim, İstanbul: İletişim Yayınları.
Dijk, J. V. (2016). Ağ Toplumu, İstanbul: Kafka Yayınevi.
Doğan, G. ve Durgun, B. (2012). Arap Baharı ve Libya: Tarihsel Süreç ve Demokratikleşme Kavramı Çerçevesinde Bir Değerlendirme, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (15): 61-90
Dolgun, U. (2008). Şeffaf Hapishane Yahut Gözetim Toplumu, İstanbul: Ötüken Neşriyat.
Foweraker, Joe (1995). Theorizing Social Movements, Pluto Press.
Göker, G. ve Doğan A. (2011). Ağ Toplumunda Örgütlenme: Facebook’ta Çevrimiçi Tekel Eylemi, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(25): 175-203.
Güz, N., Küçükerdoğan, R., Sarı, N. ve Zeybek, I. (2002). Etkili İletişim Terimleri Sözlüğü, İstanbul: İnkılap Yayınları.
Karagöz, K. (2013). Yeni Medya Çağında Dönüşen Toplumsal Hareketler ve Dijital Aktivizm Hareketleri, İletişim ve Diplomasi Dergisi, 1 (1):131-156.
Kırık, A. M. (2012). Arap Baharı Bağlamı’nda Sosyal Medya-Birey Etkileşimi ve Toplumsal Dönüşüm, Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 1(3):87-98.
Kongar, E. (2013). “Gezi Direnişi”, Türkiye’yi Sarsan Otuz Gün Gezi Direnişi, İstanbul: Cumhuriyet Kitapları.
Korkmaz, A. (2015). Arap Baharı Sürecinde İnternet ve Sosyal Medyanın Rolü, International Symposium on Language and Communication: Research Trends and Challenges (ISLC), Erciyes Üniversitesi İletişim Fakültesi, Kayseri.
Lazar, J. (2009). İletişim Bilimi, Ankara: Vadi Yayınları.
Odyakmaz, A. N. ve Acar N. (2008). İletişim Sözlüğü, İstanbul: Babil Yayınları.
Offe, C. (1999). Yeni Sosyal Hareketler: Kurumsal Politikanın Sınırlarının Zorlanması, Yeni Sosyal Hareketler, Teorik Açılımlar, (Ed: Kenan Çayır), İstanbul: Kaknüs Yayınları.
Öcal, S. B. (2016). Bir Umut Tartışması Olarak Medyanın Etik Sarkacı: “Ortak İyi” mi, “Gerçek” Olan mı? Medyaetik & Medya-İletişim-Etik içinde (Ed: Ferlal Örs), İstanbul: Sentez Yayıncılık.
Önder, T. (2003). Ekoloji, Toplum ve Siyaset, Ankara: Odak Yayınevi.
Topbaş, H. ve Umur, Işık (2014). Kurgu ile Gerçeklik Arasında Gezi Parkı Eylemleri ve Sosyal Medya. Birey ve Toplum Sosyal Bilimler Dergisi, 4(1):197-230.
Toprak, A., Yıldırım, A. Eser, A., Binark, M., Börekçi, S., Çomu, T. (2014). Toplumsal Paylaşım Ağı Facebook: Görülüyorum Öyleyse Varım!, İstanbul: Kalkedon Yayınları.
UCDP (The Uppsala Conflict Data Program), Time Line Arab Spring, December 23, 2011.
Yengin, D. (2012). Dijital Oyunlarda Şiddet, İstanbul: Beta Yayıncılık.