Muhammed İkbal’in Hayatındaki Türk Kavramı

Bilindiği üzere dünyanın en önemli kültürlerinden birisi Türk kültürüdür. Muhammed İkbal de Türk kültürünün çeşitli uzantılarıyla tanışma imkanına hayatının ilk evrelerinden itibaren başlamıştır. Onun Türk kültürüyle tanışması özellikle II. Abdülhamit, İttihat Terakki dönemi bilhassa Teşkilat-ı Mahsusa’nın Hindistan’daki faaliyetleri çerçevesinde zemin bulmuştur. Dolaylı olarak Osmanlı Devleti, halife, İslamiyet gibi kavramlar Hint kamuoyunda tartışılmaya başlanmış, İngilizlerin bu kavramlar karşısında gösterdikleri olumsuz tavırlar aksi sedaların yeşermesini sağlamış ve savaşlar bu durumu hızlandırmıştır. Çanakkale Muharebeleri'nin Hint kamuoyunda uyandırdığı İngiliz karşıtı tepkileri hisseden Muhammed İkbal, bu konuda çeşitli faaliyetler içine girmiştir. İkbal, Osmanlı Türklerinin İngilizler karşısında gösterdiği cesareti, Hintli Müslümanların uyanışı için vesile kılmaya çalışmıştır. İkbal’in bu tavrı üzerinde güneş batmayan bir imparatorluğun gücünün kendi coğrafyasında ilk defa sorgulanmasının da başlangıcını teşkil etmiştir. Birinci Dünya Savaşı’nın sona ermesi ve akabinde Mustafa Kemal’in önderliğinde Milli Mücadele’nin başlatılması, İkbal’in Türklere olan olumlu tavrını daha da pekiştirmiş, İkbal büyük bir şevk ve heyecanla İngiliz emperyalizmine karşı saf tutmuş, Milli Mücadele’nin yanında yer almıştır. İkbal gerek düşünce bazında gerekse fiiliyatta konuyla ilgili en esaslı çabaları sarf edenlerden birisi olmuştur. Onun için Osmanlı Türk’ünün kişiliği aynı zamanda kendi kişiliği, onun hedefi Hintli Müslümanların hedefi, başarısı mazlum milletlerin başarısıdır.

The Concept of “Turk” in the Life of Muhammad Iqbal

As it is known, one of the most important cultures of the world is Turkish culture. Muhammad Iqbal had the opportunity to meet various extensions of Turkish culture beginning the first stages of his life. His acquiantance with Turkish culture took place, especially during Abdulhamit the Second, the period of the İttihat Terakki and during the activities of the Teşkilat-ı Mahsusa in India. The concepts such as the Ottoman State, the caliph and the Islam were started to be indirectly discussed in the Indian public opinion, the unfavorable attitudes of the British against these concepts aroused opposite thoughts and feelings and the wars accelerated this situation. Muhammad Iqbal, who felt the anti-British reactions which was caused by Canakkale wars, got involved in various activities. Iqbal struggled for the awakening of Indian Muslims by referring the courage of Ottoman Turks against the British. This attitude of Iqbal towards the power of the British empire was questioned in its own geography for the first time. The end of the First World War and the beginning of the national struggle under the leadership of Mustafa Kemal reinforced the positive attitude of İkbal to Turkish, he showed a great deal of enthusiasm and excitement against the British imperialism and supported National struggle. Iqbal was one of the hardest-working invidual in terms of both thought and deed. The personality of Ottoman Turk is its own personality, his goal, became target of the Indian Muslims and his success was the success of oppressed nations

Keywords:

Mevlâna, Muhammad Iqbal, Mehmet Akif Ersoy Mustafa Kemal Atatürk, Turkishness,

PDF

___

Alap, M. S. (2013). Türklerin Unutulmayan Dostu Muhammed İkbal, Turkish StudiesInternational Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic,8(9): 509-521.
Asrar, N. A. (1995). Muhammed İkbal’in Eserlerinde Türkiye ve Türkler, İ.B.Ş.B.K.İ.D.B, Uluslararası Muhammed İkbal Sempozyumu Bildirileri, İstanbul: İ.B.B Yayınları.
Ayvazoğlu, B. (1995). Mehmet Akif ve Muhammed İkbal, İ.B.Ş.B.K.İ.D.B, Uluslararası Muhammed İkbal Sempozyumu Bildirileri, İstanbul: İ.B.B Yayınları.
Benli, S. (1987). İkbal: Kişiliği, Felsefesi ve Eserleri Hakkında Düşünceler, A. Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doğu Dilleri ve Edebiyatları, Ürdün Dili ve Pakistan Araştırmaları Ana Bilim Dalı (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara.
Çelik, İ. (2004). Çağdaş İki İslam Şairi: Muhammed İkbal ve Mehmet Akif, Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 22: 151-192.
Erçetin, Ş.Ş. ve Hamedoğlu, M. A (2007). Küreselleşme Sürecinde Ulusal Liderlerin Rolleri ve Uluslararası İzdüşümleri, ICENAS 38, Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi, 10-15 Eylül, Ankara 2007.
Eşref, A. B. (1995). Türkler ve İkbal, İ.B.Ş.B.K.İ.D.B, Uluslararası Muhammed İkbal Sempozyumu Bildirileri, İstanbul: İ.B.B Yayınları.
Fürûzanfer, B (1986). Mevlâna Celâleddin, (Çev: Feridun Nafiz Uzluk), İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
Gülmez, B. (2008). Muhammed İkbal’de Mistik Tecrübe, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İzmir.
Halıcı, F. (1983). Güney Asya'nın Kültüründe Mevlâna Rumi'nin Etkisi, Yirmi Altı Bilim Adamının Mevlâna Üzerine Araştırmaları, Konya: Ülkü Basımevi.
http://konyakutuphanesi.gov.tr/Mevlâna/22-hz-Mevlânanin-hayati.html (Erişim Tarihi: 07.08.2014).
İkbal. (1958). Esrar-ı Hodi Benliğin Sırları, (Çev: Ali Nihat Tarlan), İstanbul: Yenilik Basımevi.
İkbal. (1956). Şarktan Haber, (Çev: Ali Nihat Tarlan), Ankara: Kültür Yayınları,
İkbal, M. (1995). İslam’da Dini Düşüncenin Yeniden Doğuşu, (Çev: N. Ahmed Asrar), İstanbul: Birleşik Yayıncılık.
İkbal, M. (1999). Cavidnâme, (Çev: Annemarie Schimmel), İstanbul: Kırkambar Yayınları.
İkbal, M. (2001). Yansımalar, (Çev: Halil Toker), İstanbul: Kaknüs Yayınları.
İslam Ansiklopedisi. (1988), Yazan: H. Ritter, 3. Cilt, İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
Kılıç, C. (1994). Büyük Mütefekkir Dr. Muhammed İkbal Hayatı, Şahsiyeti ve Fikirleri, Ankara: Muradiye Kültür Vakfı Yayınları.
Kıllıoğlu, B. (2013). Muhammed İkbal’e Dair, Hece Dergisi, 193: 493-497.
Okumuş, Z. (2014). Muhammed İkbal’in Bilgi Anlayışı, Kırıklareli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Felsefe Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Kırıkkale.
Öngören, R. (2004) Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Cilt: XXIX, Ankara.
Peker, H. (2013). Muhammed İkbal’de Tanrı-Evren İlişkisi, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 22(1): 39-55.
Schimmel, Annemarie. (1990). Peygamberâne Bir Şair ve Filozof Muhammed İkbal, (Çev: Senail Özkan) Ankara: Güner Matbaası.
Şahin, A. M. (2013). İkbal ve Mevlâna, Hece Dergisi, 193: 417-425.
Şahinoğlu, M. N. (1991). Bahâeddin Veled, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Cilt: IV, Ankara.
Uyanık, M. (1993-94). Muhammed İkbâl’e Göre ‘Çağdaşlık’ Kavramı, İslami Araştırmalar,7(1): 89-93.
Yakıt, İ. (2010). Aşk Felsefesi Açısından Mevlâna’nın Muhammed İkbal’e Etkisi, Dünyada Mevlâna İzleri Uluslararası Sempozyumu, 5(2): 247-267.
Yener, A. G. (2013). Felsefe, Şiir ve Siyaset Üçgeninde Bir Düşünür: Muhammed İkbal İçin Portre Denemesi, Hece Dergisi, 193: 310-315.
Yetiş, İ. (2013). Türkçede Muhammed İkbal, Hece Dergisi, 193: 475-487.
Yüksel, H. (2010). Türk Devriminin Hindistan ve İran’daki Yansımaları, Gazi Akademik Bakış Dergisi, 3(6): 237-254.