Demografik Özellikler ve Psikolojik Sahiplenme: Havacılık Sektöründe Bir Araştırma

Bu araştırmadaki amaç; işgörenlerin sahip oldukları demografik değişkenlerin psikolojik sahiplenme üzerindeki farklılık yaratıp yaratmadığının belirlemektir. Araştırma için gerekli olan veriler hava yolu çalışanlarından sağlanmıştır. Hava yolu işletmelerinde çalışanların psikolojik sahiplenme düzeylerinin tespit edilmesi için nicel yöntem tercih edilmiştir. Belirlenen yöntem dahilinde anket ile veri toplanmıştır. Elde edilen sonuçlar IBM SPSS 21 yazılım programı ile analiz edilmiştir. Araştırmada Uçar (2018) tarafından geliştirilen dört boyutlu psikolojik sahiplenme ölçeği kullanılmıştır. Anket formunda ayrıca cinsiyet, gelir, medeni durum, eğitim durumu, yaş ve pozisyon gibi demografik sorularda bulunmaktadır. Analizlerde anlamlılık derecesi 0,05 olarak kabul edilmiştir. Verilere AFA, DFA, güvenirlik, korelasyon, ANOVA analizi ile t-testi uygulanmıştır. DFA için LISREL 9.1 paket programı kullanılmıştır. Araştırma sonucunda; demografik değişkenlerden cinsiyet, medeni durum, yaş ile psikolojik sahiplenme ve alt boyutları arasında istatistiki bir ilişki bulunamamıştır. Ancak gelir ve pozisyon ile psikolojik sahiplenme arasında anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir. Gelir arttıkça psikolojik sahiplenmede artış olduğu belirtilebilir. Ayrıca hiyerarşik pozisyon yükseldikçe psikolojik sahiplenme düzeyi de artmaktadır.

Demographic Features and Psychological Ownership: A Research In The Aviation Sector

The aim of this research; It is to determine whether demographic variables that employees have make a difference on psychological ownership. The data required for the research was provided from the airline staff. Quantitative method was used to determine the psychological ownership level of the employees in the airline companies. Data were collected by questionnaire within the determined method. The results were analyzed with IBM SPSS 21 software. Four-dimensional psychological ownership scale developed by Uçar (2018) was used in the study. The questionnaire also includes demographic questions such as gender, income, marital status, educational background, age and position. The degree of significance was accepted as 0.05 in the analysis. AFA, CFA, reliability, correlation, ANOVA analysis and t-test were applied to the data. The LISREL 9.1 package program was used for DFA. As a result of the research, there was no statistical relationship between demographic variables, gender, marital status, age and psychological ownership and sub-dimensions. However, a significant relationship was found between income and position and psychological ownership. It can be stated that as income increases, there is an increase in psychological ownership. In addition, as the hierarchical position increases, the level of psychological ownership increases.

Keywords:

Psychological ownership, demographic variables attitudes and behaviors, aviation sector,

PDF

___

Asatryan, V. S. ve Oh, H. (2008). Psychological ownership theory: an exploratory application in the restaurant ındustry. Journal of Hospitality & Tourism Research, 32, 363-386. DOI: 10.1177/1096348008317391.
Avey, J. B., Avolio, B. J., Crossley, C. D., ve Luthans, F. (2009). Psychological ownership: theoretical extensions, measurement and relation to work outcomes. Journal Of Organizational Behavior, 30(2), 173-191. doi 10.1002/job.583.
Bekmezci, M ve Yıldız, B. (2019). Yönetim babacan liderlik psikolojik sahipliği nasıl etkilemektedir? kolektif şükranın aracı rolü. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(35), 309-324.
Belk, R. W. (1988). Possessions and the extended self. Journal Of Consumer Research, 15, 139- 168. http://dx.doi.org/10.1086/209154.
Brown, G., Lawrence, T. B. ve Robinson, S. L. (2005). Territoriality in organizations. Academy of Management Review, 30(3), 577-594. https://doi.org/10.2307/20159145.
Büyüköztürk, Ş. (2002). Faktör analizi: temel kavramlar ve ölçek geliştirme kullanımı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, Güz(32), 470-483.
Dirik, D. ve Eryılmaz, İ. (2016). Psikolojik sahiplenme ve işkoliklik arasındaki ilişkiye yönelik bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 21(4), 1433-1448.
Dittmar, H. (1992). Perceived material wealth and first impressions. British Journal of Social Psychology, 31(4), 379-391. https://doi.org/10.1111/j.2044-8309.1992.tb00980.x.
Demirkaya, H. ve Şimşek Kandemir, A. (2014). 21. yüzyılın anahtar rekabet faktörü olan psikolojik sahiplenme üzerine bir işletme incelemesi. ÇSGB Çalışma Dünyası Dergisi, 2(3), 7-21.
Derin, N. (2018). Kuruma duyulan psikolojik sahiplenme ile yenilikçi iş davranışı arasındaki ilişkide sanal kaytarmanın düzenleyici rolü. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 36(1), 63-82. https://doi.org/10.17065/huniibf.411127.
Kalyoncuoğlu, S. (2018). Algılanan kontrolün psikolojik sahiplenmeye etkisinde maksimum fiyatı ödeme istekliliğinin düzenleyici rolü: Mercedes marka otomobil kullanıcıları üzerinde bir araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 10(3), 974-994. DOI: 10.20491/isarder.2018.509.
Karadal, H., ve Akyazı, T. E. (2015). Psikolojik sahiplenme ile etik olmayan örgüt yanlısı davranışlar arasındaki ilişkinin analizi üzerine Aksaray ilinde bir araştırma. 3. Örgütsel Davranış Kongresi Bildiri Kitabı içinde (ss.111-116), Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Tokat.
Karaman, H., Atar, B. ve Çobanoğlu Aktan, D. (2017). Açımlayıcı faktör analizinde kullanılan faktör çıkartma yöntemlerinin karşılaştırılması. GEFAD, 37(3), 1173-1193. DOI: 10.17152/gefad.309356.
Lerner, J. S. ve Tetlock, P. E. (1999). Accounting for the effects of accountability. Psychological Bulletin, 125, 255-275. https://doi.org/10.1037/0033-2909.125.2.255.
Litwinski, L. (1947). The psychology of mine. Philosophy, 22, 240-251. DOI: https://doi.org/10.1017/S003181910000570.
Mayhew, M. G., Ashkanasy, N. M., Bramble, T., ve Gardner, J. (2007). A study of the antecedents and consequences of psychological ownership in organizational settings. The Journal Of Social Psychology, 147(5), 477-500. doi: 10.3200/SOCP.147.5.477-500.
McIntyre, N., Srivastava, A. ve Fuller, J.A. (2009). The relationship of locus of control and motives with psychological ownership in organizations. Journal of Managerial Issues, 21(3), 383-401.
Memmedova, M. ve Ekber, Ş. (2017). Azerbaycan`da bankacılık sektörü çalışanlarının sahiplik duygusu analizine yönelik bir çalışma. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(2), 97-114.
Nelson-Jones, R. (1984). Personal Responsibility Counseling and Therapy An Integrative Approach. London: Herper & Row Publishers.
Ökten, A. B. (2015). Algılanan örgütsel destek ve psikolojik sahiplenme arasındaki ilişki ve bu ilişkide örgütsel adaletin rolü. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 33(2), 113-140. DOI:10.17065/huiibf.83618.
Pierce, J. L., ve Jussila, I. (2010). Collective psychological ownership within the work and organizational context: construct introduction and elaboration. Journal of Organizational Behavior, 31(6), 810-834. DOI: 10.1002/job.628.
Pierce, J.L., Kostova, T. ve Dirks, K.T. (2001).Toward a theory of psychological ownership in organizations. Academy of Management, 26(2), 298-310. DOI: 10.2307/259124.
Pierce, J.L., S.A. Rubenfeld ve S. Morgan (1991). Employee ownership: a conceptual model of process and effects. Academy of Management Review, 15, 121-144. DOI: 10.2307/258609.
Pierce, J. L. ve Rodgers, L. (2004). The psychology of ownership and worker-owner productivity. Group & Organization Management, 29(5), 588-613. https://doi.org/10.1177/1059601103254270.
Şimşek Ö. F. (2007). Yapısal eşitlik modellenmesine giriş temel ilkeler ve lisrel uygulamaları. Ankara: Ekinoks Yayınları.
Temizkan, Ö. Y. (2019). Psikolojik güçlendirme ile psikolojik sahiplenme arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi: Devlet hastanesi örneği. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(3), 640-665.
Uçar, Z. (2016). Kontrol algısı- psikolojik sahiplenme ilişkisi üzerinde algılanan aşırı vasıflılığın düzenleyicilik etkisi. International Journal of Applied Business and Management Studies, 1(1), 40-58.
Uçar, Z. (2018). Psikolojik sahiplik olgusunu örgütsel düzlemde ölçmek için ölçek geliştirme çalışması. İşletme Araştırmaları Dergisi, 10(3), 640-654. DOI: 10.20491/isarder.2018.492.
Uçar, Z. (2017). Psikolojik sahiplenme: örgütsel alana ilişkin bir model önerisi. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 32(1), 167-200. DOI: https://doi.org/10.24988/deuiibf.2017321552.
Van Dyne, L. ve J.L. Pierce (2004). Psychological ownership and feelings of possession: three field studies predicting employee attitudes and organizational citizenship behavior. Journal of Organizational Behavior, 25, 439–459. https://doi.org/10.1002/job.249.
Yeşil, Ü., Bancar, A. ve Budak, G. (2015). Psikolojik sahiplik kavramına ilişkin bir literatür incelemesi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(2), 59-82. https://doi.org/10.17494/ogusbd.57630.