FARKLI KITALARDA YER ALAN BORSA ENDEKSLERİNİN VIX(KORKU) ENDEKSİ İLE İLİŞKİSİ

Bu çalışma küresel korku endeksi olarak ifade edilen VIX endeksi ile farklı kıtalarda yer alan gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelere ait borsa endekslerinin VIX endeksi ile olan ilişkilerini analiz etmeyi amaçlamaktadır. Bu kapsamda 30.01.2012 - 13.02.2020 tarihleri arasında günlük veriler kullanılarak, Asya kıtasını temsilen Japonya ve Çin hisse senedi endeksleri; Amerika kıtasını temsilen Amerika Birleşik Devletleri ve Brezilya hisse senedi endeksleri; Avustralya kıtasını temsilen Avustralya ve Yeni Zelanda hisse senedi endeksleri; Afrika kıtasını temsilen Güney Afrika ve Nijerya hisse senedi endeksleri; Avrupa kıtasını temsilen Türkiye ve Almanya hisse senedi endeksleri ile VIX endeksi arasındaki uzun dönemli bir ilişkinin olup olmadığı ve bu değişkenler arasında nedensellik ilişkisi test edilmiştir. Analiz sonucunda VIX ile tüm değişkenler arasında uzun dönemli bir ilişkinin varlığı ve ancak kısa dönemde VIX’den Dow 30 (Amerika Birleşik Devletleri) endeksine doğru bir nedensellik ilişkisinin bulunmadığı tespit edilmekle birlikte, Dax (Almanya), BIST 100 (Türkiye), Shanghai (Çin), S&P/ASX 200(Avustralya), South Africa Top 40(Güney Afrika), Bovespa (Brezilya), NSX 50(Yeni Zelanda), NSE 30(Nijerya), Nikkei 225 (Japonya) endekslerine doğru nedensellik ilişkisinin bulunduğu gözlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Borsa Endeksleri, VIX Endeksi, Granger Nedensellik Analizi.

THE RELATIONSHIP BETWEEN VIX (FEAR) INDEX AND STOCK EXCHANGE INDICES IN DIFFERENT CONTINENTS

This study attempts to analyze the relationship between the VIX index, which is expressed as the global fear index, and the stock exchange indexes of developed and developing countries located on different continents. In this context, by using daily data for time period between 30.01.2012 and 13.02.2020, whether there is a long term and causal relationship between Japan and China stock indices representing the continent of Asia, United States and Brazil stock indices representing the continent of America; Australian and New Zealand stock indices representing the continent of Australia; South Africa and Nigeria stock indices representing the continent of Africa and Germany and Turkey stock indices representing the continent of Europe and the VIX index were tested. As a result of the analysis, the long term relationship between VIX index and all of the stock indices was found. Additionally, in the short term, the causality relationship was found from VIX index to Dax (Germany), BIST 100 (Turkey), Shanghai (China ), S & P / ASX 200 (Australia), South Africa Top 40 (South Africa), Bovespa (Brazil), NSX 50 (New Zealand), NSE 30 (Nigeria), Nikkei 225 (Japan) except Dow 30 (United States).

Keywords:

Stock Indexes, VIX Index, Granger Causality Analysis,

PDF

___

Akçalı, B. Y., Mollaahmetoğlu, E., ve Altay, E. (2019). Borsa İstanbul ve Küresel Piyasa Göstergeleri Arasındaki Volatilite Etkileşiminin DCC-GARCH Yöntemi ile Analizi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 14(3), 597-614.
Akdağ, S. (2019). Effect Of VIX Fear İndex On Financial İndicators: Turkey Case. Hitit University Journal Of Social Sciences Institute, 12 (1), 235-256.
Akgün, E., Zurnacı, C., ve Mert, M. (2016). Uluslararası Piyasalardaki Dalgalanmaların Türkiye Toplam Sanayi ve Enerji Üretim Endeksleri Üzerine Uzun Dönem İlişkisinin İncelenmesi: Sınır Testi Yaklaşımı. Journal Of Alanya Faculty Of Business/Alanya Isletme Fakültesi Dergisi, 8(1),99-110.
Alp, Ö. S., ve Kırkbeşoğlu, E. (2015). Sigorta Endeksi Getirisinin Doğrusal OlmayanYapısı. Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 7(13), 245-260.
Aydın, S. (2004). Faiz Oranları Oynaklığının Modellenmesinde Koşullu Değişen Varyansın Rolü, Uzmanlık Yeterlilik Tezi, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Piyasalar Genel Müdürlüğü, Ankara.
Başarır, Ç. (2018), Volatility Structure Of Stock Price Index And Exchange Rates: Casuality Analysis For Turkey, Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, Cilt:9, Sayı:24 330-349.
Başarır, Ç. (2019). Korku Endeksi (VIX) ile BIST 100 Arasındaki İlişki: Frekans Alanı Nedensellik Analizi. Dokuz Eylül Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 19(2), 177-191.
Bektaş, N.Ç., ve Babuşçu, Ş. (2019), Vix Korku Endeksi ve CDS Primlerinin Büyüme ve Döviz Kuruna Etkisi, Türkiye Örneği. Ufuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Yıl:8 Sayı:16, 97-111.
Bezgin, M.S., ve Başar, M. (2019). Analysis With Asymmetric Casulity Test Of The Relationship Between VIX Index And Foreign Investor’s Trading Volume: The Application On Stock Exchange Of Istanbul, IX. IMCOFE Social Sciences Congress.
Çakmur Y. D., ve Bölükbaşı A.G. (2013). Yükselen Piyasalar Ayrışıyor Mu? Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 34(1), 33-49.
Demir, E., Saatçioğlu, Ö., ve İmrol, F. (2016). Uluslararası dergilerde yayımlanan eğitim araştırmalarının normallik varsayımları açısından incelenmesi. Current Research in Education, 2(3), 130-148.
Dickey, D.A., Fuller, W.A (1981). Likelihood ratio statistics for autoregressive time series with a unit root. Econometrica, 49 (4), 1057-1072.
Granger, C. W. (1969). Investigating causal relations by econometric models and cross-spectral methods. Econometrica: Journal of the Econometric Society. 37(3), 424-438.
Granger, C.W. J., NewBold, P. (1974). Spurious regressions in economics. Journal of Econometrics, 2 (2). 111-120.
Hatipoğlu, M., ve Sekmen, T. (2018). Seçilmiş Bazı Risk Faktörlerinin İslami Borsalar Üzerindeki Etkileri. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(4), 231-240.
Hatipoğlu, M., Tekin, B. (2017), The Effects of VIX Index, Exchange Rate & Oil Prices on the BIST 100 Index: A Quantile Regression Approach, Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 7(3):627-634.
Howitt, D., ve Cramer, D. (2011). Introduction to SPSS statistics in psychology: For version 19 and earlier (Fifth edition). London: Pearson Education Limited.
Johansen, S. (1988). Statistical Analysis of Cointegration Vectors. Journal of Economic Dynamics and Control, 12, 231–254.
Ilgın, K. S., ve Sarı, S. S. Vıx Korku Endeksi Global Altın Piyasaları Üzerinde Etkili Midir? (2018). 5 Th International Congress On Political, Economic And Social Studies (Icpess), Volume 2: Economic Studies, 247-268.
Kamışlı, M., ve Temizel, F. (2019). Finansal Korku Endeksleri Arasındaki İlişkilerin Analizi, Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, Kış 2019, Cilt:14 Sayı:2 167-176.
Kaya, A., ve Çoşkun, A. (2015). Vıx Endeksi Menkul Kıymet Piyasalarının Bir Nedeni Midir? Borsa İstanbul Örneği. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Dergisi, 16 (1), 175-186.
Kaya, E. (2015), Borsa İstanbul (BIST) 100 Endeksi ile Zımni Volatilite (VIX) Endeksi Arasındaki Eş-Bütünleşme ve Granger Nedensellik, Karamanoğlu Mehmet Bey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 17(28):1-6.
Korkmaz T., ve Çevik, E.İ. (2009). Zımni Volatilite Endeksinden Gelişmekte olan Piyasalara Yönelik Volatilite Yayılma Etkisi, BDDK Bankacılık ve Finansal Piyasalar, Cilt:3, Sayı:2 87-105.
Kuzu, S. (2019). Volatılıte Endeksi (Vıx) ile BIST 100 Arasındaki Johansen Eş-Bütünleşme Ve Frekans Alanı Nedensellik Analizi. Electronic Turkish Studies, 14(1).479-493.
Lind, D. A., Marchal, W. G., ve Wathen, S. A. (2006). Basic statistics for business and economics (Fifth edition). United States: McGraw-Hill Companies.
McKillup, S. (2012). Statistics Explained: An Introductory Guide for Life Scientists (Second edition). United States: Cambridge University Press.
Oktar, S., ve Salihoğlu, E. (2018). Merkezi Olmayan Dijital Para Birimlerinin Merkez Bankası Parasal Büyüklükleri ile İlişkisinin Analizi: Bitcoin Örneği. Social Sciences Studies Journal. 4(22), 4164-4177.
Öner, H. (2018). Altın, Petrol, Döviz Kuru, Faiz Ve Korku Endeksi Arasındaki İlişki Üzerine Bir Çalışma. Journal Of Academic Researches And Studies, 10(19), 396-404.
Öner, Ü. H. (2019). Korku Endeksi İle Gelişmekte Olan Ülke Tahvil Piyasaları Arasındaki İlişkinin Ampirik Analizi. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 21(1), 140-154.
Phillips, P.C.B., ve Perron, P., (1988). Testing for Unit Root in the Time Series Regression. Biometrica 5, 335–340.
Sadeghzadeh, K. (2018). Borsanın Psikolojik Faktörlere Duyarlılığı: Oynaklık Endeksi (Vıx) ve Tüketici Güven Endeksi (Tge) ile BIST 100 Endeksi Arasındaki İlişkiler. C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 19, Sayı 2, 2018,238-253.
Sakarya, Ş., ve Akkuş, H. T. (2018). BIST-100 ve Bist Sektör Endeksleri İle Vıx Endeksi Arasındaki İlişkisinin Analizi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(40), 351-374.
Sarıtaş, H., ve Nazlıoğlu, E. H. (2019). Korku Endeksi, Hisse Senedi Piyasası ve Döviz Kuru İlişkisi: Türkiye İçin Ampirik Bir Analiz. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 12(4), 542-551.
Tabachnick, B. G., ve Fidell, L. S. (2013). Using Multivariate Statistics (Sixth edition). United States: Pearson Education.
Tarı, R. (2015). Ekonometri (11. Baskı). Umuttepe Yayınları, Kocaeli.
Topaloğlu, E.S. (2019). CBOE VIX Endeksi ile OECD Ülke Borsaları Arasındaki Volatilite Yayılımı: CCC-MGARCH Modeli ile Ampirik Bir Araştırma, Ankara Hacı Bayramı Veli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21/3 574-595.
Ulusoy, T., ve Kendirli, S. (2019). Türkiye’de Gerçekleşen Terör Saldırılarının Olay Analizi: Vıx Korku Endeksi, BIST 100 ve Kredi Temerrüt Swapları Üzerine Etkileri. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 8(2), 1125-1144.
Wilcox, R. R. (2012). Modern Statistics for the Social and Behavioral Sciences: A Practical Introduction. United States: Chapman & Hall/CRC Press.