Altın ve Gümüş Madenciliğinde Siyanür Kaynaklı Kimyasal Kazalarda Acil Durum Yönetimi Örneği

Sürdürülebilir kalkınmanın temel hedeflerinden biri ham madde olarak kullanılan doğal kaynakların en az tahribatla kullanılması ve tahribatın onarılmasıdır. Yüksek ekonomik katkılı ve istihdam sağlayan bir sektör olan değerli metallerin kazanımı çevreyle doğrudan ilişkili bir alandır. Bu da doğada bazen istenmeyen kalıcı tahribatlara neden olmaktadır. Sağlıklı toplum sağlıklı bir çevreyle mümkün olacağından, çevre tahribatının azaltılması ve istenmeyen çevre kazaları karşısında hazırlıklı olunması elzemdir. Altın ve gümüş madenciliğinde günümüzde en ekonomik yöntem olarak kullanılan siyanürleme tekniğinin çevreye etkileri devam eden bir tartışma konusudur. Bununla ilgili abartılı veya tehlikeyi küçümseyici değerlendirmeler yapılmaktadır. Bu çalışmada altın-gümüş elde edilmesinde kullanılan ve atık barajlarında depolanan siyanürlü atıkların, Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı’na (AFAD) bağlı Kimyasal Biyolojik Radyolojik Nükleer Tehditler (KBRN) birimi mevzuatına göre tehlike boyutu ve alınabilecek önlemler değerlendirilmektedir. Risk azaltma, hazırlık, müdahale ve iyileştirme uygulamalarından oluşan KBRN tehlikeleriyle mücadele adımlarının, siyanürlü baraj atıklarının çevreye dağılma tehlikesi karşısında nasıl uygulanması gerektiği tartışılmaktadır. 2011 yılında Kütahya sınırlarında bulunan gümüş işletmesinde atık barajının iç duvarlarının çökmesi sonucu siyanürlü atıkların etrafa dağılması tehlikesine karşı alınan tedbirler yaşanmış bir örnek olarak değerlendirilmektedir. Kriz masasının kurulması, tahliye planları, baraj duvarlarını güçlendirme faaliyetleri alınan tedbirlerden bazıları olup, çevre ve canlı sağlığına siyanürün etkileri ile öneriler verilmektedir. KBRN tehlike grubunda yer alan siyanürlü atıklara karşı öncelikle işletmenin sorumluluğundaki tedbirlerin alınması, çevre sakinleri ile iletişim halinde olunması, etkilenebilecek canlıların tespit edilmesi ve muhtemel senaryoların tahmin edilerek, gerekli hazırlıkların yapılmasına gerek duyulduğu varılan sonuçlardandır.

Anahtar Kelimeler:

KBRN Hizmetleri, Gümüş Madenciliği, Siyanür

Emergency Management Example in Cyanide Sourced Chemical Accidents in Gold And Silver Mining

One of the main goals of sustainable development is the use of natural resources, which are used as raw materials, with minimal damage and repair of damage. The acquisition of precious metals, a sector with high economic contribution and employment, is an area directly related to the environment. That sometimes causes undesired permanent damage in nature. Since a healthy society will be possible with a healthy environment, it is essential to reduce environmental damage and be prepared for unwanted environmental accidents. The effects of cyanide technique, which is used as the most economical method in gold and silver mining today, on the environment is an ongoing debate. Exaggerated or underestimating evaluations are made in this regard. In this study, the danger size and the measures that can be taken of the cyanide wastes used in obtaining gold and silver and stored in the waste dams are evaluated according to the legislation of the Chemical Biological Radiological Nuclear Threats (CBRN) unit affiliated to the Disaster and Emergency Management Presidency (AFAD). It is discussed how the steps to combat CBRN hazards consisting of risk reduction, preparation, intervention and improvement practices should be applied in the face of the danger of dispersing cyanide dam wastes to the environment. The measures taken against the risk of cyanide wastes being dispersed as a result of the collapse of the inner walls of the waste dam of the Gümüş plant in 2011, located at the borders of Kütahya, are considered as an experienced example. Some of the measures taken are set up the crisis desk, evacuation plans, and strengthening the dam walls, suggestions on the effects of cyanide on the environment and living health are given. It is concluded that, taking necessary precautions on the responsibility of the enterprise against cyanide wastes in the CBRN hazard group, communicating with the residents of the environment, identifying the creatures that may be affected, and estimating the possible scenarios, making necessary preparations are needed.

Keywords:

CBRN Services, Silver Mining, Cyanide,

PDF

___

Akçıl, A. (2001). Siyanür mü Çevre mi? Türkiye’nin Nihai Kararı. Mining Environmental Management, 9(6),22-23 (Mining Environmental Management, November 2001, 9(6), 22-23’te yayımlanan makalenin Türkçe çevirisidir)
Akçakoca, H., Akdaş, H. ve Uysal, Ö. (2004). Etibank 100. Yıl Gümüş Madeni İşletmesinde Nem Kontrolü ve Cevher Stoklaması. Madencilik, 43(3), 39-46
Bakır, A.İ. (2012). Kütahya Barosu Çevre Komisyonu Raporu, Kütahya
Botz, M.M. (2001). Overview of Cyanide Treatment Methods. Mining Environmental Management, Mining Journal Ltd., London, UK, 28-30
Csagoly, P. (2000). The Cyanide Spill At Baia Mare, Romania Before, During andAfter. Baia MareTask Force, The Regional Environmental Center For Central And Eastern Europe
Cunningham, S.A (2005). Incident, accident, catastrophe: cyanide on the Danube. Disasters, Jun;29(2):99-128. doi: 10.1111/j.0361-3666.2005.00276.x
Doğruluk, M., Doğan, A., Kalkan, N. ve Korkmaz, M. (2018). Nükleer Tehlikeler ve Afet Yönetimi: Türkiye’de Durum Değerlendirmesi. Afet ve Risk Dergisi, 1(2), 137-153
DPT: 2623-ÖİK: 634 (2001). Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı Madencilik Özel İhtisas Komisyonu Raporu, ISBN 975 – 19 – 2865 – 6, Ankara
Göksu, Ş., Aktas, A.H. ve Çilek, C.F. (2009). Gümüşköy Gümüş Cevherinin Siyanürleme Kinetiği. Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi,13(2), 173-177
Kahn, M.E. (2003). The Death Toll From Natural Disasters: The Role of Income, Geography, and Institutions. Tufts University and Stanford University
Kırıkoğlu, M.S. (1990). Epitermal Altın Yataklarının Oluşumu ve Özellikleri. Madencilik XXIX,1.
Logsdon, M.J., Hagelstein, K. veMudder, (1999). T.I., Altın Üretiminde Siyanür Yönetimi. International Council on Metals and the Environment, CANADA
Mudder, T. I. ve Botz, M.M. (2008). Siyanür ve Toplum: Kritik Bir İnceleme. Madencilik, 47(3), 27-42
Odabaş, D. (2019). Kimyasal, Biyolojik Radyolojik ve Nükleer Afetleri Yönetmek İçin Bir Karar Destek Sistemi Modeli Önerisi. Yüksel Lisans Tezi, Sakarya
Şahin, G.A. (2009). Kentsel Afet Risklerine Yönelik Zarar Azaltma Stratejilerinin Geliştirilmesi. İzmir. 10-25
Şahin, Ş. ve Üçgül, İ. (2019). Türkiye’de Afet Yönetimi ve İş Sağlığı Güvenliği. Afet ve Risk Dergisi, 2(1), 43-63
Torres, I.E., Gurmendi, A.C., ve Velasco, P. (1998). The mineral industries of Bolivia, Ecuador, and Peru. United States: Minerals Yearbook international review, N. p.,Web
URL 1, https://www.mta.gov.tr/v3.0/sayfalar/bilgi-merkezi/maden-serisi/Altin.pdf (Son Erişim Tarihi: 14.04.2020)
URL 2, https://www.mta.gov.tr/v3.0/bilgi-merkezi/gumus (Son Erişim Tarihi: 31.08.2018)
URL 3, http://www.etigumus.com.tr/proses-ayrintilari (Son Erişim Tarihi:14.04.2020)
URL 4, https://www.mevzuat.gov.tr/Metin.Aspx?MevzuatKod=7.5.20913&MevzuatIliski=0&sourceXmlSearch=maden%20at%C4%B1k. (Son Erişim Tarihi: 14.04.2020)
URL 5, https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2012/05/20120503-3.htm (Son Erişim Tarihi: 14.04.2020)
URL 6, https://www.afad.gov.tr/kurumlar/afad.gov.tr/35429/xfiles/Turkiye_de_Afetler.pdf (Son Erişim Tarihi: 05.11.2020)
URL 7, https://www.afad.gov.tr/kbrn/biyolojik-tehditler (Son Erişim Tarihi: 14.04.2020)
URL 8, https://www.mevzuat.gov.tr/Metin.Aspx?MevzuatKod=7.5.16925&MevzuatIliski=0&sourceXmlSearch (Son Erişim Tarihi: 14.04.2020)
URL 9, https://afetyonetimi.kizilay.org.tr/UI/doc/raporlar/2016.pdf (Son Erişim Tarihi: 05.11.2020)
URL 10, https://www.kizilay.org.tr/Haber/KurumsalHaberDetay/4862 (Son Erişim Tarihi:14.04.2020)
URL 11, http://eced.csb.gov.tr/ced/jsp/dosya/dosyaGoster.htm?id=103643 (Son Erişim Tarihi: 05.11.2020)
U.S. Department Of Justice. (2002). Guide For The Selection Of Personal Protective Equipment For Emergency First Responders, National Institute Of Justice, Volume I, Washington DC
Varol, N. ve Kaya, C. M. (2018). Afet Risk Yönetiminde Trans disipliner Yaklaşım. Afet ve Risk Dergisi, 1(1), 1-8
Vázquez, V., Parga, J., Valenzuela, J.L., Figueroa, G., Valenzuela, A. veMunive, G. (2014). Recovery of Silver from Cyanide Solutions Using Electrochemical Process Like Alternative for Merrill-Crowe Process.Materials Sciences and Applications, 5, 863-870
Yaşar, S., İnal, S., Yaşar, Ö. ve Kaya, S. (2015). Geçmişten Günümüze Büyük Maden Kazaları. Madencilik, 54(2), 33-43
Yücel, H. (2019). KBRN Olaylarında İlk Müdahalede Görev Alan Bazı Ekiplerin Olay Yerindeki Tehlikelere Karşı Risk Algısı ve Hazırlık Tutumları Arasındaki İlişkinin Değerlendirilmesi: Adana İli Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Gümüşhane.
Ziolkowski, M. (2020). Citizen scientists documenting hazardous materials shipments on American Railroads, Case Studies on Transport Policy, https://doi.org/10.1016/j.cstp.2020.07.016