TÜRK BASININDA PATRONSUZ GAZETECİLİK OLGUSU

Türkiye’de medya alanındaki özelleştirme politikalarıyla birlikte gerek gazetecilik alanında gerekse televizyonculuk sektöründe ve diğer medya ortamlarında 1990’lı yıllarla birlikte medya yatırımcıları öne çıkmıştır. Gazetecilik mesleğinden uzak olan ve işadamı statüsüyle medya alanına adım atan bu yatırımcıların medya araçlarını holdingler bünyesinde toplaması, medya sahipliği olgusunu yeni bir boyuta taşımıştır. Özellikle siyasi ve ticari ilişkileriyle medya patronluğu görevini icra eden ve dolayısıyla editoryal yapıyı doğrudan etkileyen mevcut tablo, bağımsız gazetecilik söylemini de tartışmaya açmıştır. Patronsuz gazetecilik ise medya patronlarının şirket yönetir gibi medya araçlarını yönetmesine bir karşılık olarak ortaya çıkmıştır ve hem geleneksel medyada hem de internet medyasında etki uyandırmaya başlamıştır. Bu çalışmada da patronsuz gazeteciliğin geleneksel medyadaki boyutu üzerinde durulmuştur ve nitel analiz metotları arasında yer alan içerik analizi yöntemiyle hareket edilerek örneklem olarak belirlenen ulusal gazeteler incelenmiştir. Aydınlık gazetesi ve Birgün gazetesinin bu bağlamda ele alındığı çalışmada, söz konusu gazetelerin patronsuz yapılarının gazete içeriklerine olan yansımaları üzerinde durularak değerlendirme yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Türk Basını, Medya Sahipliği, Patronsuz Gazetecilik

THE CASE JOURNALISM WITHOUT PATRONIZER IN THE TURKISH PRESS

With the privatization policies in the field of media in Turkey, media investors have come to the fore both in the field of journalism and in the television sector and in other media environments since the 1990s. These investors, who are far from the journalism profession and stepped into the media field with the status of businessmen, carried the media tools to holdings, bringing the concept of media ownership to a new dimension. Particularly this situation, which acts as a media boss with its political and commercial relations and thus directly affects the editorial structure, has made debatable the discourse of independent journalism. The Journalism without patronizer has emerged as a response to media bosses managing media tools as if running a company and it has began to make an impact in both traditional media and internet media. This study focuses on the position of bossless journalism in traditional media and content analysis method, which is among the qualitative analysis methods, was applied and it were examined national newspapers determined as samples. In this study, Aydınlık newspaper and Birgün newspaper are handled in this context and the evaluation has been made by focusing on the reflections of the aforementioned newspapers without a boss on their content.

Keywords:

Turkish Press, Media Ownership, The Journalism Without Patronizer,

PDF

___

Aktaş, E. (2021). Gazetecilik Ölmeyecek, Boyut Atlayacak. https://uskudar.edu.tr/tr/icerik/6141/erdogan-aktas-gazetecilik-olmeyecek-boyut-atlayacak (21.04.2021)

Akyol, M. (2013). Basın Özgürlüğü Önündeki Asıl Engel Patron Baskısıdır. (Röp.) Sabriye Aşır. http://ereglibulteni.com/haber-detay/8/938/basin-ozgurlugu-onundeki-asil-engel-patron-baskisidir.htm (23.04.2021)

Alpman, N. (2016). Devlet, Patronlar ve Gazetecilik. https://www.nazimalpman.com.tr/devlet-patronlar-ve-gazetecilik-2.html (27.04.2021)

Atikkan, Z. (2006). Amerikan Cinneti: 11 Eylül Amerika’yı Nasıl Değiştirdi? İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.

Avşar, Z. (2004). “Medyada Yoğunlaşma ve Şeffaflaşma: Yasal Düzenlemeler, Beklentiler, Sorun Alanları” İletişim Araştırmaları Dergisi, 2(2): 121-144.

Berksoy, T. (1996). Medyada Tekelleşme. İstanbul: Gazeteciler Cemiyeti Yayınları.

Bildirici, F. (2019). Gazetecilik Ama Kimin Çıkarı İçin! https://www.emo.org.tr/genel/bizden_detay.php?kod=127346&tipi=2&sube=14 (26.04.2021)

Bilgin, N. (2005). Patron Gazeteciliği Anadolu’da. https://www.haber7.com/medya/haber/112713-patron-gazeteciligi-anadoluda (27.04.2021)

Cage, J. (2016). Medyayı Kurtarmak. Çev., Murat Erşen. İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.

Gazete Oku. (2021). Birgün ve Aydınlık Gazetesi Manşetleri. https://www.gazeteoku.com/gazeteler/2021-04-21/birgun-gazetesi-manseti (24.04.2021)

Gürses, Ö. (2020). Patronsuz Gazetecilik Deneyimi. (Röp.) Büşra Uygun. https://www.newslabturkey.org/ozlem-gurses-patronsuz-gazetecilik/ (22.04.2021)

Herman, E., Chomsky, N. (1988). Manufacturing Consent: The Political Economy of the Mass Media. NewYork: Pantheon Books.

İrvan, S. (1996). “Medya ve Demokrasi”. Yeni Türkiye Dergisi: Medya Özel Sayısı, (1).

Kaya, R. (2009). İktidar Yumağı: Medya Sermaye Devlet. Anakara: İmge Yayınevi.

Medya Radar. (2021). Gazete Tirajları. https://www.medyaradar.com/tirajlar (26.04.2021)

Murdock, G. (1982). Culture, Society and the Media: Large Corporations and the Control of Communication Industries. London: Methuen.

Nebiler, H. (1995). Medyanın Ekonomi Politiği. İstanbul: Sarmal Yayınevi.

Sevginer, P. (2012). Medya ve Siyaset İlişkisi İçerisinde Türkiye’de Gazetecilik ve Sansür. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Kadir Has Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.

Söğüt, M. (2021). Manşeti Günahsız Olan Atsın. https://www.cumhuriyet.com.tr/yazarlar/mine-sogut/manseti-gunahsiz-olan-atsin-1821140 (21.04.2021)

Sözeri, C. (2009). Türkiye’de Medya Sektöründe Uluslararası Şirket Birleşmeleri. Yayınlanmamış doktora tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.

Tuncel, H. (1994). “Bab-ı Ali’den İkitelliye”. Birikim Dergisi, (64): 33-38.

Ünlü, Ü. (2018). Zulüm Arttıkça Bitişi Yakındır. (Röp.) Sebahat Karakoyun. https://www.birgun.net/haber/gazeteci-unsal-unlu-zulum-artikca-bitisi-yakindir-198197 (27.04.2021)