Sendika İçi Demokrasi Üzerine Bir Karşılaştırma: İşçi Sendikaları ve Kamu Görevlileri Sendikaları

Kısa bir ifadeyle, üyelerinin hak ve çıkarlarını koruyarak, geliştirmeyi amaçlayan ve sürekliliği olan örgütler olarak tanımlanan sendikalarla, eşitlik, özgürlük, insan hakları gibi kavramlarla yakından ilişkili olan demokrasi arasında güçlü bir ilişki bulunmaktadır. Sendikalar bir sivil toplum kuruluşu olmakla beraber, demokrasi ile birlikte anıldıklarında, sendika içi demokrasi kavramı ön plana çıkmaktadır. Bu çalışmada Tekirdağ ili ve ilçelerindeki işçi sendikaları ile kamu görevlileri sendikaları, nitel araştırma yöntemlerinden “yarı yapılandırılmış mülakat tekniği” kullanılarak karşılaştırılmıştır. Her iki sendikal oluşumdan üyelerle yapılan görüşmeler içerik analizine tabi tutulmuş ve sendika içi demokrasinin uygulanması açısından bir farklılık olmamakla beraber, kamu görevlileri sendikalarının üyelerinin sendika içi süreçler hakkında yeterli bilgiye sahip olmadığı ve bu durumun sendika içi demokrasinin sağlıklı biçimde işletilememesine yol açtığı sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Sendika, Demokrasi, Sendika İçi Demokrasi

A COMPARISON WITHIN TRADE UNION DEMOCRACY: TRADE UNIONS AND PUBLIC SERVANTS UNIONS

In short, there is a strong relationship between trade unions, which are defined as organizations that aim to develop and maintain their rights and interests, and democracy which are closely related to concepts such as equality, freedom and human rights. While trade unions are a non-governmental organization which associate with democracy, the concept of internal democracy in the union comes to the fore. In this study, trade unions and public servants' unions in Tekirdağ and their districts were compared by using ile semi-structured interview technique, from qualitative research methods. Interviews with members were subject to content analysis and, although there was no difference in the implementation of in-union democracy, it was concluded that members of the civil servants' unions did not have sufficient knowledge of the intra-union processes and this led to the failure to operate the trade union’s democracy properly.

Keywords:

Trade Union, democracy, democracy in the trade union,

PDF

___

657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu (1965).

4688 Sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu (2001).

4857 Sayılı İş Kanunu (2003).

6356 Sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu (2012).

Aksoy, B. ve Günbayı, İ. (2016). .Eğitim-Sen Üyesi Öğretmenlerin Sendikalarından Beklentilerine İlişkin Görüşleri. Eğitim. Bilim, Toplum Dergisi, 14(54), 8-24.

Aktan, C. C. (2015). Demokrasiye Alternatif Bir sistem Önerisi: Demarşi. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 7(1), 71-92.

Aktaş, M. (2015). Demokrasi Kavramına eleştirel Bir Bakış. Anemon, Muş Alparslan Üniversitesi̇ Sosyal Bilimler Dergisi, 3(1), Muş, 89-101.

Arlı, S. ve Nazik, M. H. (2001). Bilimsel Araştırmaya Giriş. Gazi Kitabevi, Ankara.

Başaran, Y. K. (2017). Sosyal Bilimlerde Örnekleme Kuramı. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 47, 483-499.

Bayhan, V. (2002). Demokrasi ve Sivil Toplum Örgütlerinin Engelleri: Patronaj ve Nepotizm. Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 26(1), Sivas, 137-151.

Beyoğlu, C. Ü. (2018). AİHM Kararları Işığında Kamu Görevlilerinin Grev Hakkı. TBB Dergisi, 135, 87-103.

Bigger, J. (2013). How Far Are Trade Unions Democratic Organisations? Discuss, Drawing On Examples To Illustrate Your Arguments. M.A. International Labour and Trade Union Studies, Ruskin College, Oxford, England.

Daud, Z. and Tumin, S. (2013). The Relationship between Employees’ Need and the Formation of Trade Union: The Malaysian Manufacturing Company’s Experience. International Journal of Business and Social Science, 4(13), 104-128.

Demir, N. (2010). Demokrasinin Temel İlkeleri ve Modern Demokrasi Kuramları. Ege Akademik Bakış Dergisi, 10(2), İzmir, 597-612.

Demircioğlu, A. M. ve Centel, T. (1993). İş Hukuku. Beta Yayınları, İstanbul.

Demirdizen, D. ve Lordoğlu K. (2013). Türkiye’de Sendika İçi Demokrasi ya da Bir İmkânsızın Arayışı mı? V. Sosyal Haklar Uluslararası Sempozyumu Bildiriler Kitabı, Petrol-İş Yayınları, İstanbul, 217-229.

Dereli, T. (1998). Sendika İçi Demokrasi. Türkiye Sendikacılık Ansiklopedisi 3. Cilt, Kültür Bakanlığı ve Tarih Vakfı Ortak Yayını, İstanbul, 1-32.

Kaldırım, E. (2005). İlköğretim 8. Sınıf Öğrencilerinin Demokrasi Algıları. Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(3), Ankara, 131-147.

Gülmez, M. (2002). Kamu Görevlileri Sendika ve Toplu Görüşme Hukuku. TODAİE, Ankara, 421-448.

Güven, S. (2001). Sosyal Politikanın Temelleri. Ezgi Kitabevi, Bursa.

Hekimler, B. U. (2015a). Sendikacılığın Kavramsal Çerçevesi. Sendikacılık, Edi. Banu Uçkan Hekimler, Deniz Kağnıcıoğlu ve Aziz Çelik, T.C. Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir, 1-21.

Hekimler, B. U. (2015b). Demokrasi, Sendikacılık ve Siyaset. Sendikacılık, Edi. Banu Uçkan Hekimler, Deniz Kağnıcıoğlu ve Aziz Çelik, T.C. Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir, 38-61.

https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp, 19.07.2019.

Kanlıgöz, C. (1993). 1982 Anayasasına Göre Kamu Görevlisi Kavramının Anlam ve Kapsamı. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 43(1-4), Ankara, 164-186.Kesici, A., Pesen, A. ve Oral, B. (2017). Öğretmenlerin Sınıf İçi Demokratik Davranışlarının Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 16(60), 31-49.

Koç, Y. (2003). Türkiye İşçi Sınıfı ve Sendikacılık Hareketi Tarihi. Kaynak Yayınları, İstanbul.

Koç, Y. (1987). Sendika İçi Demokrasi. 11. Tez Kitap Dizisi: 6, Uluslararası Yayıncılık, İstanbul.

Köybaşı, F., Uğurlu, C. T. ve Arslan, C. (2016). Öğretmenlerin Sendikal Örgütlenmeye İlişkin Görüşleri. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(27), Uşak, 97-109.

Mahiroğulları, A. (2016). Dünyada ve Türkiye’de Sendikacılık. Ekin Basım Yayın Dağıtım, Bursa.

Neuman, L. (2012). Toplumsal Araştırma Yöntemleri: Nicel ve Nitel Yaklaşımlar: Cilt 2. 5. Baskı, Yayın Odası, s. 321, İstanbul.

Önsal, N. (2010). Endüstri İlişkileri Notları. Türk Metal Sendikası Yayınları, Ankara.

Özdemir, M. (2010). Nitel Veri Analizi: Sosyal Bilimlerde Yöntembilim Sorunsalı Üzerine Bir Çalışma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), Eskişehir, 329-342.

Özerkmen, N. (2003). Geçmişten Günümüze Türkiye’de Anayasa ve Yasalarda Sendikal Hakların Düzenlenmesi ve Getirilen Kısıtlamalar. Ankara Üniversitesi Dil, Tarih ve Coğrafya Fakültesi Dergisi, 43(1), Ankara, 240-258.

Pıçak, M. ve Kadah, H. (2017). Türkiye’de Sendikalaşmanın Tarihsel Gelişimi. Dünden Bugüne Ekonomi Yazıları, Edi. Selçuk Koç, Sema Yılmaz Genç ve Kerem Çolak, Kocaeli Üniversitesi Vakfı Yayınları, Kocaeli, 181-206.

Punch, K. F. (2005). Sosyal Araştırmalara Giriş: Nicel ve Nitel Yaklaşımlar. Çev. Dursun Bayrak, H. Bader Arslan, Zeynep Akyüz, Siyasal Kitabevi, Ankara.

Stanford, J. D. and Econ, B (1975). The Employed Professional and Trade Unionism. The Australian Journal Of Physiotherapy, 21(3), Australia. Stephenson, S. (2015), “Comparative Trade Union Democracy in Australia and the United States”, http://sydney.edu.au/business/__data/assets/pdf_file/0004/219352/Stephenson_paper.pdf, (Erişim: 07.07.2018).

Strauss, G. (1991). Union Democracy”. IRLE Working Paper, University of California, 30(91), Berkeley, USA.

Tan, M., Çiçek, Y. ve Koçar, H.(2015). Siyasi Partiler ve Türkiye’de Parti İçi Demokrasi Sorununa İlişkin Çözüm Önerileri. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5(2), Kahramanmaraş, 343-359.

Tekin, H. H. (2006). Nitel Araştırma Yönteminin Bir Veri Toplama Tekniği Olarak Derinlemesine Görüşme. İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi, 3(13), İstanbul, 89-108.

Tokol, A. (2017). Endüstri İlişkileri ve Yeni Gelişmeler. Dora Yayınları, Bursa.

Tokol, A. (2012). Sosyal Politikanın Tarafları. Sosyal Politika, Edi. Aysen Tokol ve Yusuf Alper, Dora Yayınları, Bursa.

Tokol, A. (2002). Sendikaların Üye Sayısında Azalma Nedenleri ve Sendikaların İzledikleri Yeni Politikalar. ISGUC, The Journal of Industrial Relations and Human Resources, 4(1), 111-129.

Tunç, H. (2008). Demokrasi Türleri ve Müzakereci Demokrasi Kavramı. Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, XII(1-2), Ankara, 1103-1128.

Üstün, A. ve Yılmaz, M. (2008). Üniversitesi Öğrencilerinin Aile İçi Demokrasi İle İlgili Görüşlerinin Cinsiyet ve Anne-Baba Eğitim Düzeyine Göre Değerlendirilmesi. Ahi Evran Üniversitesi, Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(2), Kırşehir, 61-79.

Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Seçkin Yayıncılık, Ankara.

Yol-İş Sendikası. Sendika İçi Demokrasi: Kavram ve İlkeler, http://www.yol-is.org.tr/TR/dosya/1-1398/h/sendikaicidemokrasi.pdf, (Erişim Tarihi, 15.05.2018).

Yorgun, S. (2013). Sosyal Politika Açısından 6356 Sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu. Çalışma ve Toplum, Ekonomi ve Hukuk Dergisi, 2013/4 (9), 355-379.