HALDUN TANER’İN TİYATROLARINDA KULLANDIĞI KALIPLAŞMIŞ SÖZLER-DEYİMLER

Deyimler; en az iki kelimenin birleşmesinden oluşurlar. Söz diziminde deyimlerin yerleri değiştirilemez. Deyimler konuşma ve yazma esnasında kullanılmaya hazır dil unsurlarıdır. Birden fazla kelimenin bir araya gelmesiyle oluşan deyimler toplumların öz’üdür Bunlardan hareketle; milletlerin uzun yıllara dayalı birikimleri olan deyimler metinlerde toplumların felsefi alt yapısını ortaya koymaktadır. Toplumlar ile ilgili kanaat sahibi olmak için öncelikle dil verisi olarak deyimlere bakmak araştırıcının işini kolaylaştıracak, bakış açısını şekillendirecektir. Zira dili üzerine çalışan bireyler toplumun ortak bakış açısına değinmek isterler ise art zamanlı bakış açısıyla deyimlere bakmaları, incelemeleri yeterli olacaktır. Son dönem Türk edebiyatında eleştirel bakış açısıyla toplumsal değerlendirmeler yapan ve bunu özellikle tiyatrolarında kullanan Haldun Taner’in deyimleri kullanmasından daha doğal bir şey olamaz. Bu çalışmada Haldun Taner’in 13 tiyatrosunda kullanmış olduğu ifadeye canlılık katan kalıplaşmış söz-deyim incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Haldun Taner, kalıplaşmış söz, deyim, tiyatro, eleştiri

CLICHED STATEMENTS AND IDIOMS USED BY HALDUN TANER IN HIS THEATRE PLAYS

Idioms are formed of joining of words. In syntax, theplaces of theidioms cant be changed. Idioms are language elements which are ready to be used during speech and writing. For me by combining of more than one words, idioms are the core of society. From this point , of view, idioms that are accumulations of nations based on long years, expose the philosophical sub-structure of societies in the texts. To have knowledge about socities,firstly checking the idioms that are language input will simplify the researcher’s work,develop his point of view. In as much as, if individuals studying on theirlanguages want to deal with common point of view, studying the idioms with an diachronic point of view will be enough. Making social evaluations with critical point of view in recent period Turkish literature and using this especially in his theatre plays, it is inevitably expected that Haldun Taner uses idioms. Inthiswork, cliched statements-idioms, which are used in the 13 theatre plays of Haldun Taner and animate the expression, are examined.

Keywords:

Haldun Taner, clichedstatement, idiom, theatreplay, criticism.,

PDF

___

Aksan Doğan(1993), Türkçenin Gücü, Bilgi Yayınevi, Ankara.

Aksan Doğan (1998). Her Yönüyle Dil Ana Çizgileriyle Dilbilim, TDK Yay., Ankara.

Aksoy Ö. Asım (1988). “Atasözleri ve Deyimler”, TDAY Belleten-1962,TTK Bas., s. 131-166, Ankara.

Aksoy Ö. Asım (1989), Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü, 2 Cilt, İnkılâp Kitabevi, İstanbul.

Bayrak Özcan (2008), “Yaşam Sürecinde Var Olan Yozlaşma Teminin Haldun Taner’in Hikâyelerine Yansıması”, e- Journal of New World Sciences Academy, Volume:3 Number:4, s. 742-752. Elazığ.

Çotuksöken Yusuf(1992), Deyimlerimiz, Özgül Yayınları Eğitim ve Öğretimde Kaynak Kitaplar Dizisi, 2. Baskı, İstanbul 1992.

İlhan Nadir(2007), “Atasözü ve Deyimlerimizde Beden Kelimeleri ve Kavram Alanları”, Türk Dili, Kasım 2007, C. XCIV, S. 671, s. 761-769, Ankara.

Sakaoğlu Saim (1975). “Atasözlerimizin Yapısı”, TDAY Belleten 1974, Ankara, Kültür Bakanlığı Yayınları, s. 133-143.

Türkçe Sözlük I-II, Ankara 1998.

Sinan Ahmet Turan(2001), Türkçenin Deyim Varlığı, Kubbealtı Yay. Malatya.

Sinan Ahmet Turan(2008), “Deyim Kavramı Üzerine Notlar”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C. 18, S.2, s. 91-98, Elazığ.

Sinan Ahmet Turan(2005), “Necati Beg Divanındaki Deyimler Üzerine”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Cilt: 15, Sayı: 2, Sayfa: 107-114, ELAZIĞ.

Tekin Talât(1957), “Köktürk Yazıtlarındaki Deyimler Üzerine – I”, Nisan 1957, C: VI, S: 67, s. 372- 374, Ankara.

Tekin Talât(1957), “Köktürk Yazıllarındaki Deyimler Üzerine – II”, Mayıs 1957, C: VI, S: 68, s. 423- 426, Ankara.

Özezen Muna Yüceol(2001), “Türkçe Deyimler Üzerine Birkaç Söz, Türk Dili Dergisi”, 2001/ II, Sayı: 600, s. 869-879 Aralık

Yalçın Kaan Süleyman(2008), Orta ve Doğu Karadeniz Ağızlarında Görülen Deyimler Üzerine, Turkish Studies

International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 3/3 Spring, s. 625-656.

Yurtbaşı Metin(1996), Örnekleriyle Deyimler Sözlüğü, Özdemir Yay., İstanbul.