Likya ve Pamfilya'da Roma Ordusu

The Roman Army in Lycia and Pamphylia

Roma İmparatorluğu tarihi ve arkeolojisinin ana araştırma alanlarından biri Roma'nm çeşitli eyaletlerinde konuşlanmış askeri güçleriyle ilgilidir. Bu konudaki bilgimiz Kuzey Afrika ve Avrupa eyaletleri için doğudaki diğer eyaletlere nazaran çok daha fazladır. Araştırma ve bilgi konusundaki bu dengesizliğin çeşitli sebepleri vardır ancak kilit etmenlerden biri Doğu eyaletlerindeki Roma askeri varlığı için epigrafik verilerin sistematik şekilde incelenmemiş olmasıdır. Bu durum özellikle Anadolu'daki eyaletler için geçerlidir ve bu araştırmada Iulius-Claudiuslar dönemi ile "Üçüncü Yüzyıl Krizi" (yani, İ.S. 14-235/238) arasındaki zaman diliminde Likya ve Pamfilya'da üslenmiş Roma askeri birliklerini belirlemek amacıyla mevcut epigrafik verileri kullanarak elden geldiğince bu konuda sağlıklı bilgi sunmaktır. Söz konusu analizde kullanılan epigrafik veri tipleri hakkında özet bilgi ve inermes provirıcae ya da "savunmasız eyaletler" denilen, Likya ve Pamfilya gibi ağır şekilde askerlendirilmiş sınırlardan uzaktaki topraklarında Roma Devleti'nin iç güvenliği nasıl sağladığına dair de bir kısa değerlendirme verilmektedir. Bunların yanı sıra kısaca savunmasız eyaletlerde garnizona alman ve vatandaş olmayanlardan oluşan Roma auxilia birliklerinin doğası anlatılmaktadır.Bu gözden geçirmenin birincil sonuçlarından biri İ.S. 1. yy. ile 3. yy. arasında Likya ve Pamfilya bölgelerine ardı ardına en az dört ve belki de beş auxiliary quingenary cohortes atandığı anlaşılmıştır. Bu garnizonlardan ilki muhtemelen, 1. yy.'m ortalarında, daha Pamfilya hâlâ Galatya'ya bağlı iken Perge'de varlığı bilinen cohors I Hispanorum equitata idi. Bu birimi görünüşe göre Vespasianus'un hükümdarlığının ilk yıllarında Side'de tespit edilen lApula civium Romanorum takip etti. Bu birlik, muhtemelen 114 yılında Traianus'un Parth Savaşı'na hazırlıkları sırasında doğuya gönderilinceye kadar, Likya-Pamfilya birleşik eyaletinde kalmış olabilir. Likya-Pamfilya'daki bir sonraki garnizon, Side'deki bir mezar yazıtından öğrenilen III Raetorum equitata olabilir, ancak 123 yılma gelindiğinde birleşik eyaletin garnizonu, Patara'da bir üyesi saptanan I. Musulamiorum equitata idi. Bu birlikte muhtemelen 162/3 yılma , kadar eyalette kaldı ve bu tarihte Verus'un Parth Savaşı için yola çıktığında yerini / Flavia Numidarum equitata aldı. Bu son birlik hem Perge hem de Side'de saptanmış olup 238 yılma kadar eyalette olduğu bilinmektedir.Elimizdeki sınırlı bilgiden anlaşıldığı üzere ilgilendiğimiz zaman diliminde Likya ve Pamfilya'da bu birlikler tarafından sürekli kullanılan sabit bir üs yoktu. Bilakis, her birlik olasılıkla Perge ve Side arasında eşit bölünmüş olabilir ve bazı alt-birlikler hatta Patara ve Olympos gibi başka kent merkezlerinde ve kırsal bölgelerde ile özellikle Likya-Pamfilya'nm dağlık iç kesimlerinde bireysel askerler çalışıyordu. Bu birimlerin ve adamlarının görevleri ve işlevleri hakkında neredeyse hiç gerçek veri bulunmamasına karşın elimizdekiler Roma İmparatorluğu'nun diğer savunmasız eyaletlerindeki bu tür etkinliklerle ilgili bilinenlerle uyum içindedir. Diğer bir deyişle, bu birlikler Roma idaresi adına yerel konularla ilgilendi ve kentsel ve kırsal bölgelerde etkin jandarmalık görevi yaptı. Ancak, 3. yy.'m üçüncü çeyreğine yani "Üçüncü Yüzyıl Krizi"nin en ateşli günlerine gelindiğinde Likya-Pamfilya'nın iç bölgelerindeki genel güvenlik eksikliği ve artan huzursuzluk sonucu daha sert ve daha yerel polis gücü biçimi geliştirildiği açıktır. Halk arasında "haydut kovalayıcı" olarak bilinen bu yerel milisler sonuçta aslında eyaletin auxilia garnizonu tarafından sağlanan güvenlik işlevini üstlenmeye başladı.

PDF

___

Alston 1995 R- A. Alston, Soldier and Society in Roman Egypt: a social history (1995).
Ameling 19Ş5 W. Ameling, Die Inschriften von Prusias ad Hypium (= IK 27: Bonn) (1985).
Balance 2001 M. Balance - C. Roueche, "Appendix 2: Three Inscriptions from Ovacık", in Harrison 2001, 87-112.
Barnes 1982 T. D. Barnes, The New Empire of Diocletian and Constantine (1982).
Becker-Bertau 1986 F. Becker-Bertau, Die Inschriften von Klaudiu Polis (= IK 31: Bonn).
Behrwald 2000 R. Behrwald, Der lykische Bund (2000).
Bennett 2001 J. Bennett, Trajan, Optimus Princeps (2001)2.
Bennett 2002 J. Bennett, "The Cappadocian Frontier: from the Julio-Claudians to Hadrian", in P.
W. Freeman et al., Limes XVIII (2002) 301-312.
Bennett 2007 J. Bennett, "A Centurion and his Slave: a Latin epitaph from Western Anatolia at the Rijksmuseum van Oudheden, Leiden", Anatolica 33, 2007, 129-142.
Birley 1997 A. R. Birley, Hadrian, the Restless Emperor (1997).
Birley 1986 E. Birley, "Before Diplomas and the Claudian Reform", in Eck - Wolff 1986, 248-257.
Breeze 1974 D. J. Breeze, "The Organisation of the Career Structure of the immunes and principals of the Roman Army", BJ 74, 1974, 245-292.
Brunt 1974 P. A. Brunt, "C. Fabricius Tuscus and an Augustan dilectus", ZPE 13, 1974, 161-185.
Bosch 1967 E. Bosch, Quellen zur Geschichte der Stadt Ankara in Altertum (1967).
Bowman 1994 A. K. Bowman - J. D. Thomas, The Vindolanda Writing-Tablets (Tabulae Vindolandenses II) (1994).
Campbell 1994 B. Campbell, The Roman Army, a sourcebook, 31 BC-AD 337 (1994).
Davies 1989 R. W. Davies, Service in the Roman Army, D. J. Breeze - V. A. Maxfield (ed.) (1989).
Devijer 1994 H. Devijer, "A New Roman Auxiliary Cohort in Egypt? P.Egypt.Mus. Inv.S.R.3055",ZPE 104, 1994, 69-72.
Domaszewski 1967 A. von Domaszewski, Die Rangordnung des römischen Heeres (2nd edition, revised by B. Dobson) (1967).
Dore 1989 J. N. Dore, Corbridge Roman Site (1989).
Eck 2000 W. Eck, "M. Gavius Crispus Numisius Iunior als proconsul von Lycia-Pamphylia in einer Inschrift aus Perge", ZPE 131, 2000, 251-257.
Eck 1986 W. Eck - H. Wolff (edd.), Heer und Integrationspolitik. Die römischen Militârdiplom als historische Quelle (1986).
Eck - MacDonald - Pangerl W. Eck - D. MacDonald - A. Pangerl, "Neue Militârdiplome für Truppen in Italien: legio II Adiutrix, Flotten und Prâtorianer", ZPE 139, 2002, 195-207.
Eck - Pangerl 2004 W. Eck - A. Pangerl, "Eine Bürgerrechtskonstitution für zwei Veteranen des kappadokischen Heeres. Zur Hâufigkeit von Bürgerrechtskonstitutionen für Auxialiarsoldaten", ZPE 150, 2004, 233-241.
Engelmann - Knibbe - Merkelbach 1980 H. Engelmann - D. Knibbe - R. Merkelbach, Die Inschriften von Ephesos: III (=IK 13: Bonn) (1980).
Freeman - Bennett - Fiema - Hoffmann 2002 P. W. C. Freeman - J. Bennett - Z. T. Fiema - B. Hoffmann, (edd) Limes XVIII (2002).
Goldsworthy - Haynes 1999 A. Goldsworthy, - I. Haynes (edd), The Roman Army as a Community (1999).
Gomez-Pantoja 2000 J. Gomez-Pantoja, "Legio X Gemina", in Le Bohec - Wolff 2000, 169-190.
Gregory 1995 S. Gregory, Roman Military Architecture on the Eastern Frontier 1 (1995).
Groenmann van Waateringe - van Beek - Willems - Wynia 1997 W. Groenmann van Waateringe - B. L. van Beek - W. J. H. Willems - S. L. Wynia (edd), Roman Frontier Studies 1995 (1997).
Gudea 1999 N. Gudea, (ed), Roman Frontier Studies XVII/1997 (1999).
Harrison 2001 M. Harrison Mountain and Plain (W. Young [ed.]) (2001).
Hassall 1999 M. W. C. Hassall, "Homes for heroes: married quarters for soldiers and veterans", in Goldsworthy - Haynes 1999, 35-40.
Hirschfeld 1913 O. Hirschfeld, Kleine Schriften (1913).
Holder 1980 P. A. Holder, The Auxilia from Augustus to Trajan (1980).
Holder 2002 P. A. Holder, "Two Commanders of Ala Phrygum", 2PE 140, 2002, 284-295.
Hopwood 1999 K. Hopwood (ed), Organised Crime in Antiquity (1999).
Kraft 1951 K. Kraft, Zur Rekruitierung der Alen und Kohorten an Rhein und Donau (1951).
Le Bohec - Wolff 2000 Y. Le Bohec - C. Wolff (edd), Les legions de Rome sous le Haut-Empire (2000).
Levick 1999 B. Levick, Vespasian (1999).
Mann 2002 J. C. Mann, "Name forms of Recipients of Diplomas", ZPE 139, 2002, 227-234.
Mann 1988 J. C. Mann - M. Roxan, "Discharge Certificates of the Roman Army", Britannia 19 (1988) 341-347.
Maxfield 1981 V. A. Maxfield, The Military Decorations of the Roman Army (1981).
Maxfield 1986 V. A. Maxfield, 'Systems of Reward in Relation to Military Diplomas', in Eck - Wolff 1986, 26-43.
Merkelbach - Şahin 1988 R. Merkelbach - S. Şahin, "Die Publizierten Inschriften von Perge", EpigAnat 11 1988, 96-170.
Mitchell 1983 S. Mitchell (ed), Armies and Frontiers in Roman and Byzantine Anatolia (1983).
Mitchell 1993 S. Mitchell, Anatolia: Land, Men and Gods in Asia Minor I (1993).
Mitchell 1999 S. Mitchell, "Native Rebellion in the Pisidian Taurus", in Hopwood 1999, 155-175.
Nenski 1999 N. Nenski, "Assimilation and revolt in the territory of Isauria, from the 1st century BC to the 6th century AD", JESHO 42, 1999, 413-465-
Nolle 1986 J. Nolle, "Pamphylische Studien", Chiron 16, 199-212.
Nolle 1993 J. Nolle, Side im Altertum: Geschichte und Zeugnisse I (=IK 43: Bonn) (1993).
Nolle 2001 J. Nolle, Side im Altertum: Geschichte und Zeugnisse II (=IK 44: Bonn) (2001).
Ott 1995 J. Ott, Die Beneficiarier (1995).
Pferdehirt 2004 B. Pferdehirt, Römische Militardiplome und Entlassungskurhunden in der Sammlung des Römisch-Germanischen Zentralmuseums (2004).
Pollard 2000 N. Pollard, Soldiers, Cities and Civilians in Roman Syria (2000).
Rankov 1999 B. Rankov, "The Governor's Men: the officium consularis in provincial administration", in Goldsworthy - Haynes 1999, 15-34.
Ricl 1997 M. Ricl, The Inscriptions of Alexandria Troas (=IK 53: Bonn) (1997).
Ritterling 1927 E. Ritterling, "Military Forces in the Senatorial Provinces", JRS 17, 1927, 28-32
Robert 1955 L. Robert, "Une epitaphe d'Olympos", Hellenica 10, 1955, 172-177.
Roxan 1986 M. Roxan, "Observations on the Reasons for Changes in Formula on Diplomas circa AD 140", in Eck - Wolff 1986, 265-292.
Russell 1991 J. R. Russell, "A Roman Military Diploma from Eastern Pamphylia", AJA 95.3, 469-488.
Saddington 1982 D. B. Saddington, The Development of the Roman Auxiliary forces from Caesar to Vespasian (49 BC-AD 79) (1982).
Saddington 2002 D. B. Saddington, "The Roman Auxilia in the east - different from the west?", in P. Freeman, et al., 2002, 879-882.
Şahin 1999 S. Şahin, Die Inschriften von Perge: I (=IK 54: Bonn) (1999).
Şahin 2004 S. Şahin, Die Inschriften von Perge: II (=IK 61: Bonn) (2004).
Shaw 1990a B. D. Shaw, "Bandit Highlands and Lowland Peace: the Mountains of Isauria-Cilicia:Part I", JESHO 33, 199-233.
Shaw 1990b B. D. Shaw, "Bandit Highlands and Lowland Peace: the Mountains of Isauria-Cilicia:Part II", JESHO 33, 237-270.
Sherk 1955 R. K. Sherk, "The Inermes Provinciae of Asia Minor", AJPh 76/4, 400-413.
Spaul 1994 J. Spaul, Ala 2 (Farnborough) (1994).
Spaul 2000 J. Spaul, Cohors 2 (2000).
Speidel 1984 M. P. Speidel, "The Captor of Decebalus: a new inscription from Philippi", JRS 60,1984, 142-153 (=Speidel 1984, 173-187).
Speidel 1976 M. P. Speidel, "Citizen Cohorts in the Roman Imperial Army: new data on the cohorts Apula, Campana, and III Campestris", TAPA 106, 1976, 339-348 (=Speidel 1984, 91-100).
Speidel 1978 M. P. Speidel, Guards of the Roman Armies (1978).
Speidell983 M. P. Speidel, "The Roman Army in Asia Minor: recent epigraphical discoveries and research", in Mitchell 1983, 7-34 (=Speidel 1984, 273-300).
Speidel 1984 M. P. Speidel, Roman Army Studies I (1984).
Speidel 1986 M. P. Speidel, "The Soldier's Homes", in Eck - Wolff 1986, 467-481.
Speidel 1994 M. P. Speidel, Die Denkmâler der Kaiserreiter - Equites Singulares Augusti (1994).
Waddington - Babelon - Reinach 1925 W. H. Waddington - E.. Babelon - T. Reinach, Receuil general des Monnaies Grecques d'Asie Mineure I: Pont et Paphlagonie (1925).
Weifi 1999 P. Weite, "Ein neuer proconsul von Lycia-Pamphylia auf einem Militârdiplom (165/166 n. Chr.)", EpigAnat 31, 1999, 77-82.
Weifc - Speidel 2004 P. Wei£ - M. P. Speidel, "Das erste Militârdiplom fur Arabia", ZPE 150, 2004, 253-264. Wolff 2003 C. Wolff, Les brigands en Orient sous le Haut-Empire romain (2003).
Zimmerman 1996 M. Zimmerman, "Probus, Carus und die Râuber im Gebiet des pisidischen Termessos", ZPE 110, 1996, 265-277.

ISSN: 1301-2746
Yayın Aralığı: Yıllık
Başlangıç: 1996
Yayıncı: Koç Üniversitesi AKMED (Suna & İnan Kıraç Akdeniz Medeniyetleri Araştırma Merkezi)