Saime EROL, Fatma Nevin ŞİŞMAN, Ayşe SEZER, İlknur ŞENTÜRK, Münevver AYDIN

Bir Huzurevindeki Yaşlılara Verilen Eğitimin Ağız ve Diş Sağlığı Üzerine Etkisi

Amaç: Bu çalışma, bir huzurevindeki yaşlılara verilen eğitimin ağız ve diş sağlığı üzerine etkisini incelemek amacıyla yapılmıştır. Hastalar ve Yöntem: Araştırma İstanbul’da Şubat- Mayıs 2013 tarihleri arasında ön-son test, tek gruplu yarı deneysel araştırma tasarımı ile yürütüldü. Araştırmaya 40 yaşlı dahil edildi. Veri toplama aracı olarak, demografik ve ağız diş sağlığı ile ilgi 40 sorudan oluşan anket formu ve Geriatrik Ağız ve Diş Sağlığı Değerlendirme Formu GASDF kullanıldı. Yaşlılara 6-8 kişilik gruplar halinde ağız ve diş sağlığı eğitimi verildi. Eğitimden sekiz hafta sonra son testler uygulandı. Bulgular: Yaş ortalaması 76.90±6.49 olan yaşlıların %60’ı erkekti. Yaşlıların %50’sinde diş yoktu, %77.5’i protez kullanıyordu ve %35’inin ağızlarında yara vardı. Yaşlıların GOHAI’den aldıkları puanlar eğitim sonrasında istatistiksel olarak anlamlı yüksek bulundu Z=2.96; p=0.003 . Eğitim sonrası yaşlıların ağız yarasında azalma oldu. Sonuç: Geriatrik Ağız Sağlığı Değerlendirme Formu puanlarının, diş/protez fırçalama sayısının arttığı; ağız yaralarında azalma olduğu görüldü. Bu anlamda ağız ve diş sağlığı eğitiminin etkili olduğu söylenebilir.

The Effect of Education on Mouth and Dental Health of The Elderly at a Rest Home

Purpose: This study was conducted to determine the effect of education on the mouth and dental health of elderly individuals living in a rest home. Patients and Methods: The study was carried out at a rest home operating under the auspices of the Ministry of Family and Social Policies in Istanbul over the period February-May 2013, using pre-/post-tests and a single-group semi-experimental research design. The subjects for the research were 40 elderly individuals. A questionnaire with 40 questions on demographics and mouth and dental health was used as a data collection instrument, as well as the Geriatric Oral Health Assessment Index GOHAI . The elderly were divided into groups of 6-8 and given education on mouth and dental health. The post-tests were administered eight weeks after the education was completed. Results: Of the elderly individuals, whose mean age was 76.90±6.49, 60% were men. Fifty percent did not have any teeth, 77.5% had dental prostheses and 35% had sores in their mouths. The scores the individuals received in the GOHAI were found to have increased significantly after the education Z=2.96; p=0.003 . A lesser number of mouth sores were seen in the elderly after the education. All of the individuals who had not been brushing their teeth/prostheses prior to the education started the habit afterwards. Conclusion: The education given to the elderly resulted in an increase in their scores on The Geriatric Oral Health Assessment Index, an increase in brushing their teeth/prostheses, a decrease in a number of mouth sores.

Keywords:

elderly, mouth health, education, GOHAI,

PDF

___

Aksoydan E. Yaşlılık ve Beslenme. Ankara Sağlık Bakanlığı. Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Yayını 2012; s.7.

Tiftik S, Kayış A, İnanır İ. Yaşlı Bireylerde Sistemsel Değişiklikler, Hastalıklar Ve Hemşirenin Rolü. Akad Geriatri Dergisi 2012;4:1-11.

Akın H, Tuğut F, Güney Ü, Akar T, Özdemir AK. Yaş, Cinsiyet, Eğitim Durumu ve Gelir Düzeyinin, Diş Kaybı ve Protetik Tedaviler Üzerindeki Etkilerinin Değerlendirilmesi. Cumhuriyet Dent J 2011;14:204-10.

Hersek N, Özbek M. Yaşlı Ağız ve Diş Sağlığı. Hacettepe Üniversitesi GEBAM 2007;s.1-13.

Terpenning M. Geriatric Oral Health and Pneumonia Risk. Clinical Infectious Diseases 2005;40:1807-10.

Petersen PE. Continuous Improvement of Oral Health in The 21st Century - The Approach of The WHO Global Oral Health Programme 2003.

Eren G, Köse T, Atilla G. Yaşlı Bireylerde Periodontal Durumun Belirlenmesi ve Bu Bireylerin Ağız Bakımı Alışkanlıkları. Selçuk Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Dergisi 2011;20:84-92.

Atay A, Akyıl MK, Tukay A, Akova T, Günay Y, Oruç S. Tam Protez Hastalarında Protez Temizlik Düzeylerini Etkileyen Faktörlerin Değerlendirilmesi. Atatürk Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Dergisi 2008;18:8-13.

Peltola P, Vehkalahti MM, Simoila R. Effects of 11- Month İnterventions on Oral Cleanliness Among The Long-Term Hospitalised Elderly. Gerodontology 2007;24:14-21.

Özpulat F. Sağlığın Korunması ve Geliştirilmesinde Hemşirenin Çağdaş Bir Rolü: Eğitici Kimliği. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi 2010;Sempozyum Özel Sayısı.

Ünsal B. Yaşlı Bireylerdeki Ağız ve Diş Sağlığı. Gazi Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Dergisi 2002;19:45-9.

Simons D, Baker P ,Jones B, Kidd EAM, Beighton D. An Evaluation Of An Oral Health Training Programme For Carers Of The Elderly İn Residential Homes. British Dental Journal 2000;188:206-10.

Frenkel H, Harvey I, Needs K. Oral Health Care Education and İts Effect on Caregivers Knowledge And Attitudes: A Randomised Controlled Trial. Community Dentistry and Oral Epidemiology 2002;30:91-100.

Gil-Montoya JA, Ferreira de Mello AL, Cardenas CB, Lopez IG. Oral Health Protocol for The Dependent İnstitutionalized Elderly. Geriatric Nursing 2006;27:95-101.

Gürbüz A. Ağız ve Diş Sağlığı Eğitimi. Ege Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi, Bitirme Tezi, İzmir, (Danışman: Prof. Dr. E Ece),2006.

Hersek N. Yaşlıda Ağız ve Diş Sağlığı. (Erişim Tarihi: 18.03.2013) www. ekutuphane.teb.org.tr/pdf/tebakademi/geriatri/2009/12.pdf.

Yıldız S, Işık G. Geriatrik Hastalarda Protezlerin Ağız Sağlığı ve Yaşam Kalitesi Üzerine Etkisi. İstanbul Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Dergisi 2012;46:11-6.

Kasar B, Özbek M. Yaşlılıkta Ağız ve Diş Sağlığı. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Yaşlı Sağlığı Modülleri Eğitimciler İçin Eğitim Rehberi 2011; s.47-63. (Erişim Tarihi: 14.03.2016) http:// sbu.saglik.gov.tr/Ekutuphane/kitaplar/yaslisagligi.pdf.

Nazliel HE, Hersek N, Ozbek M, Karaagaoglu E. Oral Health Status in a Group of The Elderly Population Residing at Home. Gerodontology 2012;29:761-7.

Ünlüer Ş, Gökalp S, Doğan BG. Oral health status of the elderly in a residential home in Turkey. Gerodontology 2007;24:22-9.

Murariu A ve Hanganu C. The Relationship Between Denture- Wearing and The Geriatric Oral Health Assessment Index in A Group of Institutionalised Romanian 65-74 Year Olds. OHDM 2011;10:64-9.

Locker D, Matear D, Stephens M, Jokovic A. Oral Health-Related Quality of Life of A Population Of Medically Compromised Elderly People. Community Dental Health 2002;19:90-9.

Gökalp S, Doğan BG, Tekçiçek M, Berberoğlu A, Ünlüer Ş. Erişkin ve Yaşlılarda Ağız-Diş Sağlığı Profili Türkiye-2004. Hacettepe Diş Hekimliği Fakültesi Dergisi 2007;31:11-8.

Christen LB, Petersen PE, Krustrup U, Kjoller M. Self-Reported Oral Hygiene Practices Among Adults in Denmark. Community Dent Health 2003;20:229-35.

Ogawa H, Yoshihara A, Hirotomi T, Ando Y, Miyazaki H. Risk Faktors For Periodontal Disease Progression Among Elderly People. J Clin Periodontal 2002;29:592-7.

Vysniauskaité S, Kammona N, Vehkalahti MM. Number of Teeth in Relation To Oral Health Behaviour in Dentate Elderly Patients in Lithuania. Gerodontology 2005;22:44-51.

Simon D, Brailsford S, Kidd EA, Beighton D. Relationship Between Oral Hygiene Practices and Oral Status in Dentate Elderly People Living in Residential Homes. Community Dent Oral Epidemiol 2001;29:464-70.

Güler G, Güler N, Kocataş S, Akgül N. Yaşlıların Sağlık Bakım Gereksinimleri. Cumhuriyet Tıp Dergisi 2009;31:367-73.