SOSYAL BİLGİLER DERSİNDE OKUL DIŞI ÖĞRENME VE ÖĞRETİM ORTAMI OLARAK ADALET SARAYLARININ KULLANIMINA YÖNELİK ÖĞRETMEN ADAYI GÖRÜŞLERİNİN İNCELENMESİ

Araştırmanın temel amacı sosyal bilgiler öğretmen adaylarının sosyal bilgiler derslerinde okul dışı öğrenme ve öğretim ortamı olarak adalet saraylarının kullanımına yönelik görüşlerini ortaya çıkarmak ve bu doğrultuda bir değerlendirme yapmaktır. Araştırmada nitel araştırma desenlerinden fenomenoloji kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu daha önceden öğrenme ve öğretim ortamı olarak adalet sarayında gerçekleştirilen örnek bir süreç deneyimi yaşamış toplam 33 sosyal bilgiler öğretmen adayı oluşturmaktadır. Araştırmada elde verilerin toplanmasında yarı yapılandırılmış görüşme formu, verilerin çözümlenmesinde ise içerik analizi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda sosyal bilgiler öğretmen adaylarının okul dışı öğrenme ve öğretim ortamı olarak adalet saraylarının sosyal bilgiler dersinde hem öğretim hem de öğrenme ortamı olarak yasama, yürütme ve yargı, hukuk okuryazarlığı, adalet gibi içerikleri aktarmada kullanılabileceği görüşüne sahip oldukları bulgusuna ulaşılmıştır. Öğretmen adayları, buna ek olarak sosyal bilgiler dersi kapsamında adalet saraylarından çeşitli kavram ve değerlerin (yargı, hak) öğrenilebileceğini, adalet sarayı kullanımının içeriğin kalıcılığını sağlaması açısından faydalı olduğunu, ancak kullanım öncesinde (izin, ulaşım) ve sırasında (süreç kontrolü) çeşitli sorunlar yaşanabileceğini ileri sürmüşlerdir. Bu bağlamda birtakım önlemler alınarak adalet saraylarının sosyal bilgiler dersinde hem öğrenme hem de öğretim ortamı olarak kullanılması önerilebilir.

Anahtar Kelimeler:

Öğrenme, öğretim, okul dışı öğrenme ve öğretim ortamları, adalet sarayı, sosyal bilgiler

EXAMINING PRESERVICE SOCIAL STUDIES TEACHERS’ VIEWS ON THE USE OF COURTHOUSES AS AN OUT-OF-SCHOOL LEARNING AND TEACHING ENVIRONMENT FOR SOCIAL STUDIES COURSE

The main purpose of the study is to reveal the views of preservice social studies teachers’ about the use of courthouses as an out-of-school learning and teaching environment in social studies lessons and to make an evaluation in this direction. The study used a qualitative phenomenological research design. The research group consists of 33 preservice social studies teachers who have previously experienced an exemplary process in the courthouse as a learning and teaching environment. The data were collected using a semi-structured interview form and analyzed using content analysis. According to the analysis results, the preservice social studies teachers held the view that courthouses can be used as a teaching and learning environment in social studies classes to teach topics such as the legislative, executive, and judiciary, legal literacy, and justice. They also stated that courthouses could help teach various concepts and/or values (e.g., judiciary, right, justice, witness, accused, case, and trial) in the context of social studies classes, and the use of courthouses facilitates the retention of knowledge; however, variety of problems may occur before (permission and transportation) and during the use of courthouses (process control). In this context, taking some precautions, it can be suggested that the courthouse should be used both as a learning and teaching environment in the social studies course.

Keywords:

Learning, teaching, out-of-school learning and teaching environments, courthouse, social science,

PDF

___

Akcan, S. (2010). Sosyal bilgiler öğretiminde okul dışı çevre eğitimi unsurları (Bilecik ili örneği) (Tez no. 263488) [Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
Akkuş, A. & Meydan, A. (2013). Sosyal bilgiler öğretiminde tarihi ve coğrafi mekan uygulamalarının değerlendirilmesi. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 4(13), 14-30.
Aslan, A. (2019, Kasım 1-3). Okul dışı öğrenme ortamları faaliyetleri: Trabzon ili örneği [Tam metin bildiri]. 1.Uluslararası İnformal Öğrenme Kongresi, Türkiye.
Bacanlı, H. (2019). Eğitim psikolojisi (26.baskı). Pegem Akademi.
Bloor, M., & Wood, F. (2006). Keyword in qualitative methods: A vocabulary of research concepts. Sage.
Braund, M., & Reiss, M. (2006). Towards a more authentic science curriculum: The contribution of out-of-school learning. Internetional Journal of Science Education, 28(12), 1373-1388. https://doi.org/10.1080/09500690500498419
Coll, S. D., & Coll, R. K. (2018). Using blended learning and out-of-school visits: Pedagogies for effective science teaching in the twenty-first century. Research in Science & Technological Education, 36(2), 185-204. https://doi.org/10.1080/02635143.2017.1393658
Coşkun Keskin, S. & Kaplan, E. (2012). Sosyal bilgiler ve tarih eğitiminde okul dışı öğrenme ortamı olarak oyuncak müzeleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 11(41), 95-115.
Cors, R., Müller, A., Robin, N., & Kunz, P. (2017). Toward a more comprehensive framework for investigating novelty at out-of-school learning places for science and technology learning. Progress in Science Education, 1(1), 1-19. https://doi.org/10.25321/prise.2018.521
Çengelci, T. (2013). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin sınıf dışı öğrenmeye ilişkin görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13(3), 1823-1841. https://doi.org/10.12738/estp.2013.3.1410
Çepni, O. & Aydın, F. (2015). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin sınıf dışı okul ortamlarına ilişkin görüşleri. International Journal of Social Science, 39, 317-335. https://doi.org/10.9761/JASSS3061
Çetin, T., Kuş, Z. & Karatekin, K. (2010). Sınıf ve sosyal bilgiler öğretmenlerinin gezi-gözlem yöntemine ilişkin görüşleri. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 5(2), 158-180.
Çelik, A. (2019). Gezi yönteminin sosyal bilgiler öğretmen adaylarının akademik başarılarına etkisinin ve gezi yazısı yazma deneyimlerine ilişkin görüşlerinin incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(1), 395-413. https://doi.org/10.29299/kefad.2018.20.01.013
Dal, S. & Tatar, N. (2017). Temel kavramlar. S. Dal & M. Köse (Ed.), Öğretim ilke ve yöntemleri içinde (ss. 1-45). Anı.
Demirel, İ. N. (2019). Kültür, uygarlık, sanat, müze. S. Buyurgan (Ed.), Müzede eğitim öğrenme ortamı olarak müzeler içinde (ss. 7-28). Pegem Akademi.
Doğan, M. (2008). Büyük Türkçe sözlük (4. baskı). Pınar.
Egüz, Ş. & Kesten, A. (2012). Sosyal bilgiler dersinde müze ile eğitimin öğretmen ve öğrenci görüşlerine göre değerlendirilmesi: Samsun ili örneği. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(1), 81-103.
Ergun, M. & Omca Çobanoğlu, E. (2017). Okul dışı öğrenme. S. Dal & M. Köse (Ed.), Öğretim ilke ve yöntemleri içinde (ss. 327-375). Anı.
Esbach, H. (2007). Bridging in-school and out-of-school learning: Formal, non-formal, and informal education. Journal of Science Education and Technology, 16(2), 171-190. https://doi.org/10.1007/s10956-006-9027-1
Filiz, N. (2010). Sosyal bilgiler öğretiminde müze kullanımı (Tez no. 279840) [Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
Gu, X., & Xu, H. (2019). Missing piece in understanding student learning: Out-of-school computer use. Journal of Educational Computing Research, 57(2) 320–342. https://doi.org/10.1177/0735633118755494
Gül, O. K. & Yorulmaz, E. (2016). Sosyal bilgiler dersi kapsamında okul dışı çevrelerin kullanımı: Yatılı Çorum arkeoloji müzesinde bir gün. Zeitschrift für die Welt der Türken (ZfWT), 8(3), 193-216.
Güleç, S. & Alkış, S. (2003). Sosyal bilgiler öğretiminde müze gezilerinin iletişimsel boyutu. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 63-78.
Güneş, F. (2014). Tanım ve kavramlar. F. Güneş (Ed.), Öğretim ilke ve yöntemleri içinde (ss. 1-22). Pegem Akademi.
Henriksson, A. C. (2018). Primary school teachers’ perceptions of out of school learning within science education. LUMAT: International Journal on Math, Science and Technology Education, 6(2), 9–26. https://doi.org/10.31129/LUMAT.6.2.313
Kamçı, S. (2015). Öğretmen adaylarının sosyal bilgiler öğretiminde müze kullanımına ilişkin görüşlerinin incelenmesi (Tez no. 415918) [Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
Kanadlı, S. (2019). Öğretim teknikleri. T. Yanpar Yelken (Ed.), Öğretim ilke ve yöntemleri içinde (5. baskı, ss. 257-310). Anı.
Karakaş Özür, N. & Şahin, S. (2017). Sosyal bilgiler dersinde sınıf dışı etkinliklerin öğrenci başarısına etkisi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(3), 324-347. https://doi.org/10.29299/kefad.2017.18.3.018
Kartal, A. & Şeyihoğlu, A. (2020). Öğrenci bakış açısıyla sosyal bilgilerde okul dışı öğrenme ortamları bağlamında “müzeler”. Gazi Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(1), 128-146. https://doi.org/10.30855/gjes.2020.06.01.008
Kısa, Y. (2012). Sosyal bilgiler öğretiminde müze kullanımına ilişkin öğretmen ve öğrenci görüşlerinin incelenmesi: Afyonkarahisar müzeleri (Tez no. 314221) [Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
Kocayörük, E. & Çelik, B. (2018). Öğrenme. N. Aral ve T. Duman (Ed.), Eğitim psikolojisi içinde (2. baskı, ss. 269-291). Pegem Akademi.
Laçin Şimşek, C. (2011). Okul dışı öğrenme ortamları ve fen eğitimi. C. Laçin Şimşek (Ed.), Fen öğretiminde okul dışı öğrenme ortamları içinde (ss. 1-23). Pegem Akademi.
Malkoç, S. & Kaya, E. (2015). Sosyal bilgiler öğretiminde sınıf dışı okul ortamlarının kullanımı. İlköğretim Online, 14(3), 1079-1095. https://doi.org/10.17051/io.2015.40410
Millî Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2018). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı (İlkokul ve ortaokul 4, 5, 6 ve 7. sınıflar). Ankara.
Mirzeoğlu, A. D. & Özcan, G. (2019). Sınıf içi ve sınıf dışı öğretim teknikleri. S. Çelenk (Ed.), Öğretim ilke ve yöntemleri içinde (3. baskı, ss. 162-205). Pegem Akademi.
Morag, O., & Tal, T. (2012). Assessing learning in the outdoors with the field trip in natural environments (fine) framework. International Journal of Science Education, 34(5), 745-777. https://doi.org/10.1080/09500693.2011.599046
Mutlu, G. & Şimşek, İ. (2019, Ekim 4-6). Türkiye’de sosyal bilgiler öğretiminde okul dışı öğrenme ortamları üzerine bir meta analiz çalışması [Tam metin bildiri]. 1. Uluslararası Eğitim Araştırmaları Kongresi, Türkiye.
Ocak, M. A. (2015). Tanımlar ve temel bilgiler. M. A. Ocak (Ed.), Öğretim tasarımı kuramlar, modeller ve uygulamalar (2. baskı) içinde (ss. 1-30). Anı.
Öner, G. & Öztürk, M. (2019). Okul dışı öğrenme ve öğretim mekanları olarak bilim merkezleri: Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının deneyimi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(Özel Sayı), 1-27. https://doi.org/10.17494/ogusbd.555135
Öztürk, A. (2019). Okul dışı öğrenmeye ilişkin sosyal bilgiler öğretmenlerinin görüşleri (Tez no. 588793) [Yüksek Lisans Tezi, Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
Panskyi, T., Rowinska, Z., & Biedron, S. (2019). Out-of-school assistance in the teaching of visual creative programming in the game-based environment–case study: Poland. Thinking Skills and Creativity, 34, 1-14. https://doi.org/10.1016/j.tsc.2019.100593
Power, S., Taylor, C., Rees, G., & Jones, K. (2009). Out-of-school learning: Variations in provision and participation in secondary schools. Research Papers in Education, 24(4), 439-460. https://doi.org/10.1080/02671520802584095
Püsküllüoğlu, A. (2007). Türkçe sözlük (7. baskı). Can.
Selanik Ay, T. & Kurtdede Fidan, N. (2014). Öğretmen adaylarının Sosyal Bilgiler dersinde müzelerden yararlanmaya ilişkin görüşleri. Elekronik Sosyal Bilimler Dergisi, 13(48), 69-89. https://doi.org/10.17755/esosder.39452
Senemoğlu, N. (2020). Gelişim öğrenme ve öğretim: Kuramdan uygulamaya (27. baskı). Anı.
Seyhan, A. (2020). Öğretmen adaylarına göre sosyal bilgiler dersinde okul dışı öğrenmenin etkililiği. Turkish Journal of Educational Studies, 7(3), 27-51.
Şen, A. İ. (2019). Okul dışı öğrenme nedir? A. İ. Şen (Ed.), Okul dışı öğrenme ortamları içinde (ss. 2-20). Pegem Akademi.
Şeyihoğlu, A. & Uzunöz, A. (2012). Örnekleri ile okul dışı eğitim faaliyetleri. A. Uzunöz, A. Şeyihoğlu, Y. Akbaş & E. Gençtürk (Ed.), Doğa eğitimi ders dışı öğretim faaliyetlerine örnek içinde (ss. 1-10). Anı.
Şimşek, A. & Kaymakcı, S. (2015). Okul dışı sosyal bilgiler öğretiminin amacı ve kapsamı. A. Şimşek & S. Kaymakcı (Ed.), Okul dışı sosyal bilgiler öğretimi içinde (ss. 1-13). Pegem Akademi.
Topçu, E. (2017). Sosyal bilgiler öğretiminde okul dışı öğrenme ortamları: Öğretmen adayları ile fenomenolojik çalışma. International Education Studies, 10(7), 1-27.
Türk Dil Kurumu. (2005). Türkçe sözlük (10. baskı). Türk Tarih Kurumu.
Ulusoy, A. (2015). Eğitim-öğrenme ilişkisi ve temel kavramlar. A. Ulusoy (Ed.), Gelişim ve öğrenme psikolojisi içinde (8. baskı, ss. 139-150). Anı.
URL-1. Okulum Eskişehir okul dışı öğrenme ortamları kılavuz kitabı. https://eskisehir.meb.gov.tr/dosyalar/loaded/eskisehirokuldisiogrenme.pdf sayfasında 13.08.2020 tarihinde erişilmiştir.
URL-2. http://vizenamikkemalortaokulu.meb.k12.tr/icerikler/okul-disi-ogrenme- ortamlari-sosyal-bilgiler_8670838.html sayfasından 13.08.2020 tarihinde erişilmiştir.
Üztemur, S., Dinç, E. & Acun, İ. (2018). Müzeler ve tarihi mekânlarda uygulanan etkinlikler aracılığıyla öğrencilerin sosyal bilgilere özgü becerilerinin geliştirilmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 46, 294-324. https://doi.org/10.21764/maeuefd.349442
Yarar Kaptan, S. & Beldağ, A. (2019). Sınıf öğretmeni adaylarının okul dışı öğrenmeye ilişkin farkındalıklarının değerlendirilmesi. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 13(30), 347-366. https://doi.org/10.29329/mjer.2019.218.20
Yeşilbursa, C. C. (2008). Sosyal bilgiler öğretiminde tarihi yerlerin kullanımı. Türklük Bilimi Araştırmaları Dergisi, 23(23), 209-222.
Yılmaz, K. & Şeker, M. (2011). İlköğretim öğrencilerinin müze gezilerine ve müzelerin sosyal bilgiler öğretiminde kullanılmasına ilişkin görüşlerinin incelenmesi. İstanbul Aydın Üniversitesi Dergisi, 3(9), 21- 39.
Yükseköğretim Kurulu [YÖK]. (2018). Sosyal bilgiler öğretmenliği öğretmen yetiştirme lisans programı. https://www.yok.gov.tr/Documents/Kurumsal/egitim_ogretim_dairesi/Yeni-Ogretmen-Yetistirme-Lisans-Programlari/Sosyal_Bilgileri_Ogretmenligi_Lisans_Programi09042019.pdf sayfasından 13.08.2020 tarihinde erişilmiştir.
Zayimoğlu Öztürk, F. (2014). Sosyal bilgiler dersinde arkeolojik kazı çalışması ve müze gezisi. Araştırma Temelli Etkinlik Dergisi (ATED), 4(1), 12-26.