ÖZEL EĞİTİM UYGULAMA OKULLARINDA OKUTULAN DERS KİTAPLARININ ÖĞRETMENLER TARAFINDAN İNCELENMESİ

Bu çalışmanın amacı; özel eğitim uygulama okullarında okutulan ders kitaplarının görsel düzen-tasarım, içerik, dil-anlatım ve ölçme değerlendirme kriterleri açısından öğretmen görüşleri doğrultusunda değerlendirilmesidir. Araştırmaya Batı Karadeniz bölgesinde bulunan Bolu, Düzce ve Bartın illerinden 129 öğretmen katılmıştır. Araştırmada nicel araştırma yöntemlerinden betimsel araştırma modeli kullanılmıştır. Öğretmen görüşleri araştırmacı tarafından hazırlanan 74 soruluk anket ile alınmıştır. Verilerin analizi SPSS 25 istatistik paket programıyla yapılmıştır. Bu çalışmada öncelikle tüm öğretmenlerin dört kriter hakkındaki görüşleri, daha sonra öğretmenlerin bu dört kriter hakkındaki kıdem ve mezuniyetlerine göre görüşleri incelenmiştir. Araştırma bulguları, öğretmenlerin ders kitaplarını görsel düzen-tasarım, içerik ve dil-anlatım yönünden yeterli; fakat ölçme değerlendirme yönünden yetersiz bulduklarını göstermektedir. Mesleki kıdem yılı açısından görsel düzen-tasarım ve dil-anlatım kriterleri sonucunda farklılık bulunmamıştır. Bir-on yıl kıdeme sahip öğretmenler içerik için olumsuz, ölçme değerlendirme için olumlu görüş belirtmişlerdir. On bir yıl ve üzeri kıdeme sahip öğretmenler içerik için olumlu, ölçme değerlendirme için olumsuz görüş belirtmişlerdir. Öğretmenlerin mezuniyet bölümlerine göre, görsel düzen-tasarım, dil-anlatım ve ölçme değerlendirme kriterlerinde farklılık olmadığı sadece içerik kriterinde görüş farklılıkları olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

ders kitabı, özel eğitim, özel eğitim uygulama okulları, öğretmen görüşleri, zihin engelliler

EXAMINATION OF TEXTBOOKS TAUGHT IN SPECIAL EDUCATION APPLICATION SCHOOLS BY TEACHERS

The aim of this study is to examine the textbooks taught in Special Education Application Schools in terms of visual order and design, content, language expression and assessment and evaluation criteria according to teachers' views.129 teachers from the provinces of Bolu, Düzce and Bartın in the Western Black Sea region participated in the study. Descriptive model, one of the quantitative research methods, was used in the research. The views of the teachers were taken with the help of a 74 questions questionnaire prepared by the researcher. Data were analyzed using SPSS 25 statistical package program. In this study, firstly the views of all teachers about four criteria and then the views of teachers about this four criteria according to their seniority and graduation were examined. The findings of the research suggested that teachers found the textbooks sufficient in terms of visual order-design, content and language expression, but inadequate in terms of assessment and evaluation. There was no difference in terms of visual order-design and language expression criteria in terms of seniority year. Teachers with 1-10 years seniority stated negative views for contentand positive views for assessment and evaluation. Teachers with a seniority of 11 years or more stated positive views for content and negative views for assessment and evaluation. Depending on the departments of the teachers, it was concluded that there were no differences in visual order-design, language expression and assessment and evaluation criteria, but only in content criteria.

Keywords:

textbook, special education, special education application schools, teacher views, intellectual disabilities,

PDF

___

AAMR. (2002). Mental retardation: Definition, classification, and systems of supports. Amer Assn on Intellectual & Devel.
Al-Nofli, M. A. (2018). An analysis of geography content in relation to geography for life standards in Oman. International Research in Geographical and Environmental Education, 27(1), 56-68.
Arslan, S. & Özpınar, İ. (2009). İlköğretim 6. sınıf matematik ders kitaplarının öğretmen görüşleri doğrultusunda değerlendirilmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 2009(12), 97-113.
Ayvacı, H. Ş. & Devecioğlu, Y. (2013). 10. sınıf fizik ders kitabı ve kitaptaki etkinliklerin uygulanabilirliği hakkında öğretmen değerlendirmeleri. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(2), 418-450.
Bedir, G. & Demir, S. (2006, Nisan 14-16). İlköğretim 4. ve 5. sınıf Türkçe ders kitaplarının “içerik, dil ve anlatım, değerlendirme”, ölçütleri bakımından incelenmesi. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Kongresi, Gazi Üniversitesi.
Berry, T., Cook, L., Hill, N., & Stevens, K. (2010). An exploratory analysis of textbook usage and study habits: Misperceptions and barriers to success. College Teaching, 59(1), 31-39.
Büyüköztürk, Ş., Akgün, Ö. E., Demirel, F., Karadeniz, Ş. & Çakmak, E. K. (2015). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi.
Campbell, C., & Collins, V. L. (2007). Identifying essential topics in general and special education introductory assessment textbooks. Educational Measurement: Issues and Practice, 26(1), 9-18.
Çakıroğlu, O. (2016). Özel eğitimde temel kavramlar. V. Aksoy (Ed.), Özel eğitim (1. Baskı, ss. 2-18) içinde. Pegem Akademi.
Çelik, Y. & Gülcü, İ. (2016). Yurtdışında kullanılan Türkçe ve Türk kültürü ders kitaplarına yönelik öğretmen görüşleri. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2), 287-296.
Demir, R. (2017). Özel eğitim din kültürü ve ahlak bilgisi ders kitabının çeşitli açılardan incelenmesi. Amasya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 5(9), 103-132.
Demir, C., Maskan, A. K., Çevik, Ş. & Baran, M. (2009). Ortaöğretim 9. sınıf fizik ders kitabının ders kitabı değerlendirme ölçütlerine göre İncelenmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 2009(13), 125-140.
Gözütok, F. D., Ulubey, Ö., Yılmaz, G., Hamsi, M. & Dinçer, A. (2015). İlköğretim 1. sınıf Türkçe dersi öğretmen ve öğrenci kitaplarının değerlendirilmesi. İlköğretim Online, 14(4), 1159-1178.
Güder, Y. & Tutak, T. (2012). İlköğretim 5. sınıf öğretmenlerinin matematik ders kitabı hakkındaki görüş ve düşünceleri. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 2012(19), 16-28.
Güven, S. (2010). İlköğretim hayat bilgisi dersi ders ve öğrenci çalışma kitaplarının öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. Eğitim ve Bilim, 35(156), 84-95.
Güzel, H. & Adıbelli, S. (2011). 9. sınıf fizik ders kitabının eğitsel, görsel, dil ve anlatım yönünden incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2011(26), 201-216.
Hallaç, S. (2011). 6. sınıf sosyal bilgiler dersinde etkinliklerin uygulanmasında öğretmen görüşleri [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Fırat üniversitesi, Elazığ.
IDEA. (2004). Individuals with disabilities education act part b, data collection history. http://www.ideadata.org/docs/bdatahistory.pdf
Kanlı, U. & Yağbasan, R. (2004). Proje 2061’in ışığında fizik ders kitaplarının eğitimsel tasarımına eleştirel bir bakış. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(2), 123-155.
Kaya, A. (2008). MEB tarafından hazırlatılan ilköğretim 4. ve 5. sınıf matematik ders kitaplarındaki etkinliklere ilişkin öğretmen ve öğrenci görüşleri [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Zonguldak Karaelmas Üniversitesi.
Kızılçaoğlu, A. (2003). Orta öğretim coğrafya ders kitapları değerlendirme ölçütleri. Marmara Coğrafya Dergisi, 2003(8), 19-33.
Kolaç, E. (2003). İlköğretim dördüncü sınıf Türkçe ders kitaplarının öğretmen görüşlerine dayalı olarak değerlendirilmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 105-137.
Mazlum, O. & Mazlum, F. S. (2016). İlköğretim 4. sınıf ders kitaplarının görsel tasarımına yönelik öğretmen görüşlerinin değerlendirilmesi. SED Journal of Art Education, 4(1), 1-18. https://doi.org/10.7816/sed-04-01-01
MEB. (2012). Millî Eğitim Bakanlığı özel eğitim hizmetleri yönetmeliği. Ankara.
MEB. (2018). Millî Eğitim Bakanlığı özel eğitim hizmetleri yönetmeliği. Ankara.
Özay, E. & Hasenekoğlu, İ. (2007). Lise-3 biyoloji ders kitaplarındaki görsel sunumda gözlemlenen bazı sorunlar. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 4(1), 80-91.
Roseman, J. E., Stern, L., & Koppal, M. (2010). A method for analyzing the coherence of high school biology textbooks. Journal of Research in Science Teaching: The Official Journal of the National Association for Research in Science Teaching, 47(1), 47-70.
Semerci, Ç. (2004). İlköğretim Türkçe ve matematik ders kitaplarını genel değerlendirme ölçeği. C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, 28(1), 49-54.
Sezgin, G. (2000). İlköğretim okullarının altıncı sınıfları için yazılan Türkçe ders kitapları üzerine bir inceleme [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi, Ankara.
Sucuoğlu, B. (2009). Zihin engellilerin eğitimi. B. Sucuoğlu (Ed.), Zihin engelliler ve eğitimleri (2. Baskı, ss. 202-236) içinde. Kök Yayıncılık.
Skliar, O. S. (2007). Gender representations and gender bias in Elt textbooks published in the middle east: A case study of Elt textbooks published in Turkey and Iran [Unpublished master thesis]. Middle East Technical University.
Swanepoel, S. (2010). The assessment of the quality of science education textbooks: Conceptual framework and instruments for analysis [Unpublished doctoral dissertation]. University of South Africa.
Şahin, A. (2010). İlköğretim ikinci ve üçüncü sınıf Türkçe ders kitabı, öğrenci çalışma kitabı ve öğretmen kılavuz kitabının öğretmen görüşlerine dayalı olarak değerlendirilmesi. Millî Eğitim Dergisi, 40(185), 48-65.
Şahin, H. (2004). Etkili bir sosyal bilgiler ders kitabının nitelikleri. Kâzım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 2004(9), 365-375.
Şimşek, H., Sarıkoç, A. & Bozkurt, E. (2011). Lise fizik 12 ders kitabının fizik öğretmenleri tarafından değerlendirilmesi. Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 2011(32), 285-294.
Talim Terbiye Kurulu, M. E. B. B. (2013). Taslak ders kitaplarının incelenmesinde değerlendirmeye esas olan kriterler. MEB.
Taş, A. M. (2007). Yeni sosyal bilgiler ders kitaplarına ilişkin öğretmen görüşlerinin belirlenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(17), 519-532.
Taş, A. M. (2015). Sosyal bilgiler ders kitabı etkinliklerinin öğretmen görüşleri doğrultusunda değerlendirilmesi (Yatağan örneği) [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Muğla Üniversitesi.
Taşdemir, M. (2010). Ders kitaplarının kullanımında anlama stratejilerinin kullanımı ile başarı arasındaki ilişki üzerine bir durum çalışması. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 8(4), 913-947.
Tertemiz, N., Ercan, L. & Kayabaşı, Y. (2004). Ders kitabı ve eğitimdeki önemi. L. Küçükahmet (Ed.), Konu alanı ders kitabı inceleme Kılavuzu (ss 34-67) içinde. Nobel Akademi.
Turnbull, A., Turnbull, R., & Wehmeyer, M. L. (2007). Exceptional lives: Special education in today’s schools. Merrill Prentice Hall.
Yapıcı, M. (2004). İlköğretim 1. kademe ders kitaplarının öğrenci düzeyine uygunluğu. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 1(1), 1-9.
Yılmaz, M., Gündüz, E., Çimen, O. & Karakaya, F. (2017). 7. sınıf fen bilimleri ders kitabı biyoloji konularının bilimsel içerik incelemesi. Turkish Journal of Education, 6(3), 128-142.