Hassân b. Sabit’in Hz. Hamza İçin Söylediği Mersiyeler

Makalemizde Uhut şehitlerinden Hz. Hamza için Hassân b. Sâbit’in söylediği üç mersiyeyi ele aldık. Birinci ve ikinci mersiyeler, kasidenin ilk bölümü olan nesib ile başlayıp, sırasıyla mersiyenin ikinci ve üçüncü bölümü olan te’bîn (medih) ve ‘azâ’ (sabır) bölümleriyle devam etmiştir. Üçüncü mersiye ise, yapısal özellikleri açısından tam bir mersiye olarak değerlendirilebilir. Nitekim nedb ile başlayıp medih ve sabır bölümleriyle devam etmiştir. Muhadram şair Hassân’ın ele aldığımız üç mersiyesinde üslup açısından Cahiliye kasidesiyle benzer yönler görmemize rağmen mersiyeler, içerik olarak İslâmî dönem mersiyesinin özelliklerini taşımaktadır. Ayrıca Hassân, söz konusu mersiyelerinde birçok edebî sanata yer vererek özgün bir dil kullanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Hassân b. Sâbit, Hz. Hamza, Mersiye.

DIRGES BY HASSAN IBN THABIT ON HAMZA

In this paper, three dirges which are written by Hassân b. Sâbit for Hamza who is marthys of Uhud are examined. The first and second dirges, starting with “nesib” which is the fisrt part of the eulogy, continious with te’bin (glorification) and ‘a’za’ (patience) which are the second and the third part of dirge, respectively. The third dirge can be considered a full dirge in terms of structural characteristics. Hence, starting with nedb and continues with glorification and patience. Although there are some smilitaries with dirges of Jahiliyya in terms of wording, the dirges have the same features with Islamic period dirges about content. Also, Hassân, used an original language by giving a place number of literary art in his dirges.

Keywords:

Hassân ibn Thabit, Hamza, dirge,

PDF

___

Bulut, Ali, Belağat: Meânî-Beyân-Bedî‘, İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Vakfı Yayınları, 2013.

Cerîr, Dîvânu Cerîr (nşr. Nu‘mân Muhammed Emîn Tâhâ), Kahire: ts.

Cevherî, İsmail b. Hammâd, es-Sihâh Tâcu'l-Luga ve Sihâhu'l-Arabiyye (nşr. Abdulgafur Attâr), Beyrut: 1987, I-VI.

Cumahî, İbn Sellâm, Tabakâtu Fuhûli's-Su‘arâ (nsr. Mahmud Muhammed Şâkir), Cidde: ts., I-II.

Çiftçi, Faruk, “Hassân b. Sâbit’in Hz. Peygamber için Söylediği Mersiyeler”, Selçuk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 4 (2004), 9-26.

Demirayak, Kenan, Arap Edebiyatı Tarihi, Erzurum: Fenomen Yayınları, 2012, I-VI.

Dîneverî, İbn Kuteybe, eş-Şi‘ru ve’ş-Şua‘râ, Dâru’l-Hadîs, Kâhire: 1423, I-II.

Elmalı, Hüseyin, "Hassân b. Sâbit", TDV İslam Ansiklopedisi (DİA), XVI, 399-401.

----------, “Kasîde”, TDV İslam Ansiklopedisi (DİA), XXIV, 562-564.

Fayda, Mustafa, “Abdullah b. Ziba‘râ”, TDV İslam Ansiklopedisi (DİA), I, 144.

Hassân b. Sâbit el-Ensârî, Divânu Hasan b. Sâbit, Beyrut: Dâru’l-Fikr, 1994.

İbn Abdi’l-Berr, el-İstî‘âb fî M‘arifeti’l-Ashâb (nşr. Ali Muhammed el-Becâvî), Beyrut; 1992, I-IV.

İbn Hişâm, es-Sîretu’n-Nebeviyye (nşr. Mustafa es-Seka v.dğr), 1955, I-II.

----------, İslam Tarihi (çev. Hasan Ege), İstanbul: Kahraman Yayınları, 2001, I-IV.

Kudâme b. Cafer, Nakdu’ş-Şi‘r, İstanbul: İrşad Yayınevi, 1302.

Merzubânî, Muhammed b. ‘İmrân b. Mûsâ, el-Muvassah Me‘âhizu'l-‘Ulemâ ‘ala's-Su‘arâ fî ‘İddeti Envâ min Sınâ‘ati's-Si‘r, (nsr. Ali Muhammed el-Becâvî), Kahire: ts.

Öğmüş, Harun, Cahiliye Döneminde Araplar, İstanbul: İz Yayıncılık, 2013.

Toprak, M. Faruk, "Mersiye", TDV İslam Ansiklopedisi (DİA), XXlX, 215-221.

----------, Endülüs Şiirinde Mersiye, Ankara: Grafiker Yayınları, 2014.