ÇEVRESEL SORUNLARA DAVRANIŞSAL ÇÖZÜMLER GELİŞTİRİLMESİNDE SOSYAL PAZARLAMANIN KULLANILMASI

Özet: Tüketicilerin, çevreyi olumsuz etkileyen alışkanlıklarını değiştirmesi ve yeni çevreci davranışlar geliştirebilmesi yaşamın sürdürülebilir bir yapıya kavuşturulması için kaçınılmaz olmuştur. İçinde yaşadığımız dünya tektir, ancak dünyamız özellikle sanayileşme ve kentleşme ile birlikte büyük çevresel hasarlar görmüştür ve görmeye de devam etmektedir. Mevcut haliyle yerkürenin taşıma kapasitesinin aşılmış olması tüketicilerin bugünden itibaren çevreye duyarlı bir yaşam tarzı benimsemelerini daha da önemli bir hale getirmiştir. Bu nedenle, toplumda dünyanın kaynaklarının sürdürülebilirliği için doğrudan davranış değişikliği oluşturabilmeye yönelik bilimsel çalışmalara gereksinim vardır. Bu çalışmada, sürdürülebilir tüketim, çerçevesinden, topluluklarda çevreci davranışın nasıl geliştirilebileceği konusu araştırılmıştır. Topluluk Tabanlı Sosyal Pazarlama yaklaşımından (TTSP) yararlanılan bu çalışmanın saha çalışması, üniversite personeli (akademik ve idari) ile gerçekleştirilmiştir. Topluluklarda çevreci davranış geliştirilmesinde, topluluk tabanlı sosyal pazarlamanın etkinliğini ölçmek üzere, fakülte binalarında deneysel bir uygulama yapılmıştır. Çalışma sürecinde, toplulukta çevreci davranışın (atık kâğıtların geri dönüşümü) geliştirilebilmesi için somut engeller ve soyut engeller belirlenmiş ve bunlar planlı olarak ortadan kaldırılmıştır. Araştırmada kontrollü ortamda deneysel serim uygulanmıştır. Deney uygulaması öncesinde ve sonrasında çöpe atılan ve ayrıca temiz olarak biriktirilen atık kâğıtlar tartılmıştır. Müdahale öncesi ve sonrası elde edilen ölçümler karşılaştırılarak sonuçlara ulaşılmıştır. Sonuçlar atık kâğıt geridönüşümü davranışı değişiminde tam bir başarı olarak değerlendirilebilir. Anahtar kelimeler: Topluluk Tabanlı Sosyal Pazarlama, Çevreci Davranış, Davranış Değişiklikleri, Sürdürülebilir Tüketim, Deneysel Yöntemler

Anahtar Kelimeler:

Topluluk Tabanlı Sosyal Pazarlama, Çevreci Davranış, Davranış Değişiklikleri, Sürdürülebilir Tüketim, Deneysel Yöntemler

For a sustainable life, changing habits of consumers that negatively affect the environment and developing new environmental-friendly behavior is inevitable. The planet that we live in is unique but, it was faced with enormous environmental damages and harmful effects of industrialization and urbanization both yesterday, today and especially tomorrow. Acceptance of environmental friendly life styles by consumers becoming more important every single day due to exceeded carrying capacity of the planet. Therefore, scientific research about behavioral changes for sustainability is nedeed more than today. In this study, community-based social marketing approach was used to improve environmentally-conscious behavior in communities, within the sustainable consumption behavior perspective. The field study is conducted with Çukurova University staff (academiscs and officers). The research was planned as an experimental design, in order to estimate the possible outcomes of community based social marketing (CBSM) implications on a specific community. During this study, to develop environmental-friendly behavior (recycling of waste paper), we determine tangible and intangible barriers and then we eliminate these barriers from the current environment. We have weighed the total waste paper in the garbage and recycled paper before and after the experimental settings and we have compared these measuremnets as a result. The results can be announced as a total success in paper recycling behavior change.

Keywords:

Community-Based Social Marketing, Environmental Behavior, Behavioral Change, Sustainable Consumption, Experimental Methods,

PDF

___

Benedict, Paula (2007). Fresh Outlook Foundation, In British Columbia Inspiring Sustainable Ways Community-Based Social Marketing Policy Brög, W., Erl, E., and Mense, N., (2002). Individualised Marketing: Changing Travel Behaviour For A Better Environment. Paper presented at the OECD Workshop: Environmentally Sustainable Transport, 5–6 December 200 Socialdata. Available from: http://www.socialdata.de/info/IndiMark.pdf (Erişim Tarihi: 21.09.2011) Burgess, J., (2003). Sustainable Consumption: Is it Really Achievable? Consumer Policy Review, 13 (3), ss. 78–84.

Cone, J. D., & Hayes, S. C. (1984). Environmental Problems/Behavioral Solutions. Cambridge; New York: Cambridge University Press.

Corral-Verdugo, V., & Pinheiro, J. d. Q. (2004). Aproximaciones al Estudio de la Conducta Sustentable. Medio Ambiente y Comportamiento Humano, 5, ss.1-26.

Costanzo, M., Archer, Dane, Aronson, Elliot, Pettigrew, Thomas (1986). Energy Conservation Behavior: The Difficult Path From İnformation To Action. American Psychologist, 41,ss. 521–528.

Erol, GÜL Hanım ve Kudret Gezer (2006). Prospective of Elementary School Teachers’ Attitudes Toward Environment and Environmental Problems. International Journal of Environmental and Science Education, 1(1), ss.65–77

Gelibolu, Levent ve Canan Madran (2011), Topluluk Tabanlı Sosyal Pazarlama Yaklaşımıyla Sürdürülebilir Tüketim Davranışının Güdülenmesi: Yükseköğretimde Deneysel Bir Uygulama, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana

Hinchliffe, S., (1996). Helping The Earth Begins at Home: The Social Construction of Socio-Environmental Responsibilities. Global Environmental Change, 6 (1), ss.53–62.

Holdsworth, M. and Steedman, P., (2005). 16 Pain-Free Ways to Save the planet.London: National Consumer Council. Available from: http://www.ncc.org.uk/responsibleconsumption/16ways.pdf (ErişimTarihi:2010)

Hungerford, Harold R. ve Trudi L. Volk (1990). Changing Learner Behavior Through Environmental Education, Journal of Environmental Education. 21(3): ss.8-21

Jardins, Joseph R. Des (2006). Çevre Etiği – Çevre Felsefesine Giriş, Çev: Ruşen Keleş, İmge Kitabevi, Ankara

Kassirer, J. and McKenzie-Mohr, D., (1998). Tools Change: Proven Methods For Promoting Environmental Citizenship. Ottawa: National Round Table On Environment And Economy.

Kışlalıoğlu, Mine ve Fikret Berkes (2007). Çevre ve Ekoloji, 10. Basım, Remzi Kitabevi, İstanbul

King, Mervyn ve Teodorina Lessdrenska (2010). Dünya’nın Geçici BekçileriDünya’daki Yaşamı Sürdürülebilir Kılmak İçin, Çev:Neşe Akın ve Esra Eğilmez, Caretta Kitapları 11, İstanbul

Kotler, P. and Roberto, E.L., (1989). Social Marketing: Strategies for Changing Public Behavior. New York: Free Press/Macmillian.

McClaren, N., (1998). Citizens’ Initiatives On Sustainable Consumption. Workshop On Encouraging Local Initiatives Towards Sustainable Consumption Patterns, 2–4 February 1998 Vienna, Austria. Geneva: United Nations Economic Commission

For Europe. Available From: http://www.unece.org/env/europe/workshop/macllaren.e.pdf (Erişim Tarihi:2010)

McKenzie-Mohr, Doug (1996). Promoting a Sustainable Future: An Introduction to Community-Based Social Marketing, Thomas University, Ph.D

McKenzie-Mohr, D. and Smith, W. (1999). Fostering Sustainable Behavior: An Introduction to Community-Based Social Marketing. Gabriola Island, BC: New Society Publishers.

McKenzie-Mohr, Doug (2009). Fostering Sustainable Behavior CommunityBased Social Marketing, http://www.cbsm.com/pages/guide/preface, Erişim Tarihi:24.09.2009

McKenzie-Mohr, D., (2000a). Fostering Sustainable Behavior Through Community-Based Social Marketing. American Psychologist, 55 (5), ss.531–537.

McKenzie-Mohr, Doug (2000b). Promoting Sustainable Behavior: An Introduction to Community-Based Social Marketing, Journal of Sosial Issues, Vol.56, No.3, ss.543-554

NCC, (2005). Positive İncentives For Sustainable Consumption. London. AvailableFrom: http://www.ncc.org.uk/responsibleconsumption/seminar_March2005.pd f (Erişim Tarihi: 2010)

Noiseux, Krystal K. ve Mark E. Hostetler (2007). Making Your Community Green: Communişty-Based Social Marketing for EcoFriendly Communities, Florida Cooperative Extension Service, Institue of Food and Agricultural Sciences, ss.1-6

Novaritis Foundation, (2005). The Social Marketing Concept. Available From: http://www.novartisfoundation.com/en/projects/access_health/leprosy/s ocial_marketing/social_marketing.htm (Erişim Tarihi:13.07.2011)

Özdemir, Oya, Ayşe Yıldız, Esin Ocaktan ve Özlem Sarışen (2004). Tıp Fakültesi Öğrencilerinin Çevre Sorunları Konusundaki Farkındalık ve Duyarlılıkları, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası, 57(3): 117–127.

Stern, P (2000). Towards a Coherent Theory of Environmentally Significant Behaviour. Journal of Social Issues, 56 (3), ss.407-424.

Tabanico, Jennifer J. and P. Wesley Schultz (2007). People Aspect of Recycling Programs- Community-Based Social Marketing, BioCycle, JG Pres, ss. 41-44

Whitelegg, J., (1993). Time pollution. The ecologist, 23 (4), 132–134.

Whitelegg, J. and Haq, G., (2003). Earthscan Reader in World Transport Policy and Practice. London: Earthscan. http://www.cbsm.com/public/world.lasso (Erişim Tarihi:21.06.2011) http://globescan.com/rf_vose_first.htm (Erişim Tarihi: 12.09.2011)