TÜRKİYE’DE DOĞRUDAN YABANCI SERMAYE YATIRIMINI ETKİLEYEN EKONOMİK FAKTÖRLERİN AMPİRİK ANALİZİ

Öz Özet: Doğrudan yabancı yatırımlar, özellikle gelişmekte olan ülkeleriçin değerlendirilmesi gereken önemli unsurlardan biridir. Çünkü yabancısermaye, bir ülkeye teknolojik yeniliği getirmenin yanı sıra girişimcininyeniden yapılanmasını sağladığı gibi ekonomik büyüme ve kalkınmaya daönemli katkılar sağlamaktadır. Doğrudan yabancı yatırımlar ev sahibi ülkeye aitistihdam, ekonomik büyüme, ödemeler dengesi, ihracat, enflasyon gibi birçokekonomik göstergeyi etkilemektedir. Türkiye’de doğrudan yabancıyatırımlarının öneminin kavranılmasıyla birlikte özellikle 1980 sonrasıdönemde birçok yasal düzenlemenin yapıldığı görülmektedir. Ancak, birülkenin doğrudan yabancı sermaye yatırım performansı sadece yasaldüzenlemelerle değil, aynı zamanda ekonomik, siyasi, coğrafi ve kültürelfaktörler tarafından belirlenmektedir.Bu anlamda, hazırlanan çalışmada,Türkiye’ye gelen doğrudan yabancı sermaye miktarını etkileyen ekonomikfaktörler araştırılmıştır. Türkiye’de doğrudan yabancı yatırımlar girişinde 1980sonrası dönem önemli gelişmeler yaşanması sebebiyle, araştırmada 1980–2007dönemini kapsayan yıllık veriler kullanılmıştır. Çalışmada, Eşbütünleşme veGranger nedensellik test yöntemleri ile analiz yapılmıştır. Analiz sonucunda,dışa açıklık ve piyasa hacmi ile doğrudan yabancı sermaye yatırımları arasındapozitif yönlü; faiz oranı, hizmet sektörü etkinliği, ekonomik istikrar arasındaneğatif yönlü bir ilişki tespit edilmiştir.Anahtar Kelimeler: Doğrudan Yabancı Yatırımlar, Eşbütünleşme,Granger NedensellikAbstract:Foreign direct investment is one of important constituentswhich should be evaluated, particularly for the developing countries. Because,the outside capital, as well as bringing tecnological innovation to a country,enables entrepreneurs to reorganize themselves and also makes importantcontributions to economic boost and development. Foreign direct investmentmanipulates numerous economic indicators pertaining to host nation such asemployment, economic boost, balance of payment, export, inflation. Aftercomprehending the importance of Foreign Direct Investment in Turkey,Numerous legal adjustments have been made particularly in the time after 1980.However, Foreign direct investment performance of a country is not onlydetermined by legal adjustments but by political, geographic and culturalfactors as well. In this sense, the economic factors which is affecting the foreigndirect investment measures in Turkey was rummaged in this study. Asimportant developments were achieved in Turkey in due course of foreign directinvestments access in 1980 lead time, per annum data including 1980–2007session was used in this research. The analysis was made analysed with Cointegrationand Granger-Causality test methods. In consequence of the analysis,There have been found a positive relationship between foreign direct investment and outward-orientedness and market volume; and a negative relationshipamong interest rate, service sector activity, and economic stabilisation.Keywords: Foreign Direct Investment, Co-integration, Granger Causality