ÇEKİM MODELİ: TÜRKİYE’NİN İHRACATI ÜZERİNE BİR UYGULAMA

Öz Özet: Çekim modeli, adını, Newton’un “yerçekimi kanunu”ndanalmaktadır. Buna göre iki madde arasındaki çekim kuvveti, maddelerinkütleleriyle doğru orantılı, aralarındaki mesafenin karesiyle ters orantılıdır.Model dış ticarete uyarlandığında iki ülke arasındaki ticaret hacmi, ülkelerinmilli gelirleriyle doğru orantılı, aralarındaki mesafeyle ters orantılı olarakdeğişir. Bu çalışmada, çekim modeli, Türkiye’nin ihracatı üzerineuygulanmıştır. Modelde 46 ülke ve 1994–2007 arasını kapsayan 14 yıllık panelveri yer almıştır. Kullanılan bağımsız değişkenler, Türkiye’nin ve diğerülkelerin GDP’leri, nüfusları, ülkelerin başkentlerinin Ankara’ya uzaklıkları,Gümrük Birliği ve ortak sınır kukla değişkenleridir. Bağımlı değişken iseTürkiye’nin ihracatıdır. Model tahmin edildiğinde, Türkiye ve diğer ülkelerinGDP’leri beklendiği gibi pozitif işaretli ve anlamlı çıkmıştır. Türkiye’nin vediğer ülkelerin nüfus değişkenlerinin katsayılarının anlamsız olduğubulunmuştur. Mesafe değişkeninin katsayısı ise beklenen negatif işarete sahiptirve anlamlıdır. Gümrük Birliği’nin ve ortak sınırın, Türkiye’nin ihracatı üzerindeanlamlı etkileri bulunamamıştır.Anahtar Kelimeler: Çekim modeli, panel veri, TürkiyeAbstract: The gravity model takes its name from Newton’s “TheGravity Theory”. According to this theory, the attraction force between twoobjects is proportional to their masses and inversely proportional to squareddistance between them. As the model adopted to international trade, the tradevolumes between two countries are proportional to their GDP and inverselyproportional to distance between them.In this study, the gravity model wasapplied to Turkey’s export. The model includes panel data covering time seriesdata from 1994 to 2007 for 46 countries. The explanatory variables are Turkey’sand its partner countries’ GDP, their populations, partner countries capitalsdistance to Ankara and Custom Union and common border dummies. Thedependent variable is Turkey’s export. According to estimation of the model,Turkey’s and partner countries GDP’s coefficients had positive sign and weresignificant as expected. Both of Turkey’s and partner countries populationscoefficients were insignificant. The coefficient of distance variable wassignificant and had negative sign as expected. Costum Union and commonborder have not significant effect on the Turkey’s export.Keywords: Gravity model, panel data, Turkey