Yapısal Kırılmalar Altında Ticari Açıklığın ve Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımlarının İstihdam Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi: E7 Ülkeleri Örneği

Öz Ülkelerin küresel değer zincirine adapte olmalarının iki önemli bileşeni, ülkeye giren doğrudan yabancı sermaye yatırımları ve ticari açıklıktır. Ülkelerin küresel ekonomi ile bütünleşme faaliyetlerinin altında, bu faaliyetlerin ülke ekonomisine olumlu katkı sağlaması beklentisi yer almaktadır. Kuşkusuz bu iki iktisadi faaliyet, bir ülkedeki birçok makroekonomik göstergeyi de etkilemektedir. Bu makroekonomik göstergelerin en önemlilerinden biri ise istihdamdır. Bu kapsamda, bu çalışmada E7 ülkeleri için ticari açıklık ve doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının GSYH’deki payının istihdam üzerindeki etkisi incelenmektedir. 1993-2017 dönemini kapsayan çalışma sonucunda, ticari açıklık ve istihdam arasında uzun dönemli bir ilişki tespit edilemezken; doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının GSYH’deki payı ile istihdam arasında uzun dönemli bir ilişki tespit edilmiştir. Yapısal kırılmalar altında yapılan eşbütünleşme analizi sonucunda doğrudan yabancı sermaye yatırımı değişkeninin istihdam değişkeni üzerinde Çin, Endonezya ve Rusya için pozitif; Brezilya ve Hindistan için ise negatif etkiye sahip olduğu bulgusu elde edilmiştir. Türkiye ve Meksika için istatistiksel olarak anlamlı bir sonuç elde edilememiştir. Yapısal kırılma sonuçları incelendiğinde ise, analiz bulguları bu iki değişken arasındaki uzun dönemli ilişkinin E7 ülkelerinde hem küresel hem de ülkelere özgü krizlerden etkilendiğini ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler:

İstihdam, Ticari Açıklık, Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları, Eşbütünleşme analizi

PDF

___

Asiedu, E., Brempong, K. G. (2008) “The Effect of the Liberalization of Investment Policies on Employment and Investment of Multinational Corporations in Africa”, African Development Review, 20(1), ss.49-66.
Ayaş, N. ve Çeştepe, H. (2010) “Dış Ticaretin İstihdam Üzerindeki Etkileri: Türk İmalat Sanayi Örneği”, Süleyman Demirel Üniversitesi İİBF Dergisi, 15(2), ss.259-281.
Baldwin, R.E. (1995) “The Effects of Trade And Foregn Direct Investment On Employment and Relative Wages”, NBER Working Paper 5037.
Banco Central do Brasil (2018). Foreign Direct Investment in Brazil Report.
Breuer, J.B., Mcnown, R., Wallace, M. (2002) “Series-specific Unit Root Tests with Panel Data”, Oxford Bulletin of Economics and Statistics 64 (5), ss.527-546.
Brooks, C. (2014), Introductory Econometrics for Finance, 3rd edition, Cambridge University Press, United Kingdom.
Doğan, B., Can. M., “Doğrudan Yabancı Yatırımlar İstihdamı Etkiliyor Mu?: Türkiye Örnekleminde ARDL Sınır Testi Yaklaşımı”, Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar Dergisi 53 (614).
Gereffi, G. (2015). “Global Value Chains, Development and Emerging Economies”, Research, Statistics and Industrial Policy Branch Working Paper, UNIDO, No. 18/2015.
Goaied, M. Ve Sassi, S. (2015). Trade liberalisation and employment intensity of sectoral output growth: Lessons from Tunisia. The Economic and Labour Relations Review, 26(2), pp. 261– 275. https://doi.org/10.1177/1035304615579833
Gozgor, G. (2014) “The Impact of Trade Openness on The Unemployment Rate in G7 Countries”, Journal of International Trade & Economic Development, 23(7), pp. 1018-1037; doi: 10.1080/09638199.2013.827233
Göçer, İ.(2013a). “Seçilmiş OECD Ülkelerinde Bütçe Açıklarının Sürdürülebilirliği: Yatay Kesit Bağımlılığı Altında Panel Eş-bütünleşme Analizi”, Journal of Yaşar University, 30 (8), pp. 5086-5104.
Göçer, İ. (2013b). “Ar-Ge Harcamalarının Yüksek Teknolojili Ürün İhracatı, Dış Ticaret Dengesi ve Ekonomik Büyüme Üzerindeki etkileri”, Maliye Dergisi, 165, 215-240.
Göçer İ. ve Peker O. (2014). “Yabancı Doğrudan Yatırımların İstihdam Üzerindeki Etkisi: Türkiye, Çin ve Hindistan Örneğinde Çoklu Yapısal Kırılmalı Eşbütünleşme Analizi”, 21(1), ss.107-123.
Greenaway, D.,H. R.C. & Wright, P. (1999) "An Empirical Assessment of The Impact of Trade On Employment İn The United Kingdom," European Journal of Political Economy”, Elsevier, September 15(3), pp. 485-500. Gül, E. ve Kamacı, A. (2012) “Dış Ticaretin İstihdam Üzerindeki Etkileri: Bir Panel Veri Analizi”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi,12(4).
Hasan, R., D. Mitra, P. Ranjan & R.N. Ahsan (2012), “Trade Liberalization and Unemployment: Theory and Evidence from India”, Journal of Development Economics, 97(2), pp. 269-280; doi: 10.1016/j.jdeveco.2011.04.002
Hawksworth, J.ve Cookson, G.(2008). The World in 2050 – Beyond The Brıcs: A Broader Look At Emerging Market Growth Prospects, PricewaterhouseCoopers LLP, https://www.pwc.com/la/en/publications/ assets/world_2050_brics.pdf (14.06.2019). Hiro L., D. R.-Holst, (1994). Trade Liberalization and Employment Linkages in the Pacific Basin, OECD Development Centre Working Papers 94, OECD Publishing.
H.Yang., Shi F., Wang, J., Jing, Z.(2019). “Investigating the relationship between financial liberalization and capital flow waves: A panel data analysis”, International Review of Economics and Finance,59, pp.120–136.
Janiak, A. (2006) Does Trade Liberalization Lead to Unemployment? Theory and Some Evidence, ECARES, Jop Market Paper, pp. 1-50.
Jenkins, R.O. ve Sen, K. (2006). International Trade and Manufacturing Employment in the South: Four Country Case Studies, Oxford Development Studies,34, pp.299-322.
Jenkins, R. (2006). Globalization, foreign investment and employment in Viet Nam. Transnational Corporations, 15 (1), pp.115–142.
Karaçor, Z. ve T.B. Saraç (2011), “Dış Ticaret İle Sanayi Sektörü İstihdam Oranı Arasındaki Kısa Ve Uzun Dönem İlişkisi: Türkiye Örneği (1963-2009)”, Yönetim ve Ekonomi, 18(2), ss.181-194.
Kıran, B.ve Güriş, B. (2011), “Türkiye’de Ticari ve Finansal Dışa Açıklığın Büyümeye Etkisi: 1992-2006 Dönemi Üzerine Bir İnceleme” Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi,Eskişehir, (2), ss.69-80.
Kien, T. N. Ve Heo, Y. (2009) "The Developing Economies Impacts Of Trade Liberalization On Employment İn Vietnam: A System Generalized Method Of Moments Estimation", The Developing Economies, 47(1), pp. 81–103.
Megbowon, E., Ngarava, S , Mushunje, A .(2016) “Foreign Direct Investment Inflow, Capital Formation and Employmentiın South Africa: A Time Series Analysis, International Journal of Economics and Finance Studies, 8(2), pp.175-189.
Özel, H . (2012). “Küreselleşme Sürecinde Ticari ve Finansal Açıklığın Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi: Türkiye Örneği”. Yönetim Bilimleri Dergisi, 10 (19), ss.21-43.
Pan, C., Chang, T. ve Wolde-Rufael, Y. (2015) “Military Spending and Economic Growth in the Middle East Countries: Bootstrap Panel Causality Test”, Defence and Peace Economics, 26 (24), 443-456.
Pesaran, M. H. (2004) “General Diagnostic Tests for Cross Section Dependence in Panels”, CWPE, 0435.
Pesaran, M. H., (2007) “A Simple Panel Unit Root Test in the Presence of CrossSection Dependence”, Journal of Applied Econometrics, 22, ss. 265-312.
Polat, Ö. ve Uslu E.E. (2010), “Türkiye İmalat Sanayinde Dış Ticaretin İstihdam Üzerindeki Etkisi”, Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(3), ss.489-504.
PricewaterhouseCoopers (PwC) (2017). “The Long View How Will the Global Economic Order Change by 2050?”, (çevrimiçi) https://www.pwc.com.tr/tr/publications/arastirmalar/assets/world-in2050/2050-de-dunya-raporu.pdf, (01.01.2020)
Rhys J.(2006) “Globalization, Foreign Investment and Employment in Viet Nam” Transnational Corporations,15(1), ss.115-142.
Sakurai, K. (2004) "How Does Trade Affect The Labor Market? Evidence From Japanese Manufacturing", Japan and the World Economy, 16(2),139-161.
Sandalcılar, A.T. & N.İ.T. Yalman (2012), “Türkiye’de Dış Ticaretteki Serbestleşmenin İşgücü Piyasaları Üzerindeki Etkileri”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 7(2), 49-65.
Spilimbergo, A., Londono, J. L. ve Szekely, M.(2003), Income Distribution, Factor Endowments, and Trade Openness, Toward Pro-Poor Policies Aid, Institutions, and Globalization, Annual World Bank Conference on Development Economics Europe, Ed. Bertil Tungodden, Nicholas Stern, Ivar Kolstad, The World Bank
Şener, F. (2001) "Schumpeterian Unemployment, Trade and Wages", Journal of International Economics,54(1) ss. 119-148.
Taylor, M. P., ve Sarno, L., (1998) “The Behavior of Real Exchange Rates During the Post-Bretton Woods Period”, Journal of International Economics, 46, 281-312.
Tawfik, T., Alkhateeb, Y. Mahmood, H., Ahmad, Z., Sultan and Ahmad N., (2017) “Trade Openness and Employment Nexus in Saudi Arabia”, International Journal of Economic Research, 14(14), ss.59-66.
Taymaz, E. (1999), Trade Liberalization and Employment Generation: The Experience of Turkey in the 1980s, Ed. Ana Revenga, Turkey: Economic Reforms, Living Standards, and Social Welfare Study, Vol II Technical Papers, Washington, D.C.:World Bank.
Westerlund, J. (2006). “Testing for Panel Cointegration with Multiple Structural Breaks”, Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 68 (1), ss.101-132.
Yanıkkaya, H. (2013), “Is trade liberalization a solution to the unemployment problem?”, Portuguese Economic Journal, 12(1), 57-85; doi:10.1007/s10258- 013-0088-9
Yerdelen Tatoğlu, F. (2013), İleri Panel Veri Analizi Stata Uygulamalı, İkinci baskı, Beta, İstanbul.
Yılmaz, A., Altay H. (2016), “Ticari Dışa Açıklık ile İşsizlik Arasındaki Eşbütünleşme İlişkisi: G-8 Ülkeleri İçin Panel Veri Analizi”, https://www.academia.edu/29859163/THE_COINTEGRATION_RLATIONSHIP_ BETWEEN_TRADE_OPENNESS_AND_UNEMPLOYMENT_RATE
https://dipp.gov.in/sites/default/files/Table_No_4_JULY_19.pdf (31.12.2019)