Türkiye’de Kayıt Dışı İstihdama Etki Eden Mikro Faktörlerin Analizi Bölgeler Arası Bir Karşılaştırma

Son yıllarda özellikle gelişmekte olan ülkelerin başlıca sorunlarından olan kayıt dışı istihdam kavramı, Türkiye için de çözülmesi oldukça zor bir problem haline gelmiştir. Bu çalışmanın amacı Türkiye’deki kayıt dışı istihdamın nedenlerini araştırmak ve bölgeler arası bir karşılaştırma yaparak hangi bölgede, hangi faktörlerin, kayıt dışı istihdamı artırdığını ortaya koymaktır. Çalışmada Türkiye İstatistik Kurumu 2015 Hane Halkı İşgücü anketinden elde edilen veriler, İkili Lojistik Regresyon yöntemi ile analiz edilmiştir. Kayıt dışı istihdam kavramının birçok değişkenden etkilendiği fakat bu etkilerin her bölge için farklı oranlarda ortaya çıktığı ve bazı bölgelerde olumlu etkiye sahip olan değişkenlerin diğer bölgelerde kayıtlılığı olumsuz etkilediği görülmüştür. Kullanılan cinsiyet, eğitim seviyesi, medeni durum, çalışılan işyeri sektörü, çalışan sayısı, çalışma şekli ve iş süreklilik gibi değişkenlerin istatistiksel olarak anlamlı ve kayıt dışı istihdama etki eden faktörlerden olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

kayıtdışı istihdam, türkiyede kayıtdışı istihdam, lojistik regresyon

Analysis of Micro Factors Affecting Unreported Employment in Turkey: A Comparison of Regions

: The concept of unreported employment which is one of the main problems of developing countries in recent years has become a difficult issue to resolve in Turkey. The purpose of this study is to explore the reasons for unreported employment in Turkey and identify the factors by regions that increase employment by completing a comparative analysis between regions. The data for this study consisted of responses of the 2015 Household Work Force survey conducted by the Turkish Statistical Institution. A binary logistic regression was completed to analyze the data. The results showed that the concept of unreported employment is affected by many variables but the range of these effects vary between regions. Some variables had positive effects in certain regions on registered employment while the same variables had negative effects in other regions. The variables of gender, education level, marital status, sector, number of employees, type of work, and work sustainability were found significant and were identified as the factors affecting unreported employment.

Keywords:

unreported employment, unreported employment in Turkey, logistic regression,

PDF

___

Agarwala, R. (2006) “From Work to Welfare: Informal Workers’ Organizations And The State In India, Dissertation”, USA: Princeton Universıty Department of Sociology and Office of Population Research.
Agresti, A. (1996) “An Introduction to Categorical Data Analysis”, New Jersey: John Wiley and Sons Inc.
Akgeyik, T. vd. (2004) “İstanbul’da Enformel Sektör: İşportacılar”, İstanbul: Erguvan Yayıncılık.
Altuğ, O. (1999) “Kayıt Dışı Ekonomi”, İstanbul: Türkmen Kitabevi.
Angel, U., Diego-Tanabe, K. (2012) “Micro Determinants of Informal Economy in the Middle East and North Africa Region”, Social Protection and Labor: The World Bank. SP Discussion Paper, No.1201.
Arslanoğlu, G. D. (2013) “Kayıt Dışı İstihdam Gaziantep Örneği”, (Yüksek Lisans Tezi). Gaziantep: Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Aydın, E. G. (2013) “Türkiye’de Kayıt dışı İstihdam Konusu Üzerine Teorik ve Ampirik Bir Çalışma”, International Conference on Eurasian Economies, İstanbul: Beykent Üniversitesi.
Azaklı, S. B. (2009) “Türkiye’de Kayıt dışı İstihdam ve Ekonomik Boyutu”, (Yüksek Lisans Tezi). Karaman: Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Bircan, H., (2004) “Lojistik Regresyon Analizi: Tıp Verileri Üzerine Bir Uygulama”, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enst൴tüsü̈ Dergisi, (2).
Büyükuysal, Ç., Öz M., İlker, İ., (2016) “Çoklu Doğrusal Bağıntı Varlığında En Küçük Karelere Alternatif Yaklaşım: Ridge Regresyonu”, Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 6(2), 110-114
Candan, M. (2007) “Kayıt Dışı İstihdam, Yabancı Kaçak İşçi İstihdamı ve Toplumumuz Üzerindeki Sosyoekonomik Etkileri”, (Uzmanlık Tezi), Ankara: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü.
Çakır, M. (2011) “Turizm İşletmelerinde Kayıt Dışı İstihdam İle Mücadelede Etkin Denetim (İş Etüdü Yönteminin Uygulanabilirliği”, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Daşcı, İ. (2013) “Kayıt Dışı İstihdamda İşgücü Maliyetleri: Erzurum İl Merkezinde Bir Araştırma”, (Yüksek Lisans Tezi), Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Dünya Bankası. (2010) “Türkiye Ülke Ekonomik Raporu-Kayıt Dışılık, Nedenler, Sonuçlar, Politikalar”, (Rapor No: 48523-TR).
Ekin, N. (1995) “Kayıtdışı Ekonomi Enformel İstihdam”, İstanbul: İTO Yayınları.
Ercan, H. (2011) “Kayıtdışı İstihdamın Önlenmesi Yönünden Sosyal Güvenlik Reformu”, (Yüksek Lisans Tezi). Çanakkale: Çanakkale On Sekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Erdut, Z. (2007) “Enformel İstihdamın Ekonomik, Sosyal ve Siyasal Etkileri”. Çalışma ve Toplum Dergisi, (12).
Fidan, H. ve Genç, S. (2013) “Kayıt dışı İstihdam ve Kayıt dışı İstihdama Etki Eden Mikro Faktörlerin Analizi: Türkiye Özel Sektör Örneği”. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5 (9).
Güloğlu, T., Korkmaz, A., Kip, M. (2003) “Türkiye’de Kayıt dışı İstihdam Gerçeğine Bir Bakış”, Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, (45), 51-96.
Güloğlu, T. (2005) "The Reality of Informal Employment in Turkey", NY: Cornell University, School of Industrial and Labor Relations, International Programs.
Ilgın, Y. (1999) “Kayıt dışı Ekonomi ve Türkiye’deki Boyutları”, (Uzmanlık Tezi), Ankara: Devlet Planlama Teşkilatı (DPT).
Kara, M. ve Duruel M. (2005) “Türkiye’de Ekonomik Büyümenin İstihdam Yaratamama Sorunu”, Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi (Prof. Dr.Nevzat Yalçıntaş’a Armağan Özel Sayısı), (50).
Karaarslan, E. (2010) “Kayıt Dışı İstihdam ve Neden Olduğu Mali Kayıpların Bütçe Üzerindeki Etkileri”, (Yüksek Lisans Tezi), Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Karan, K. G. (2006) “Türkiye’de Kayıtdışı İstihdam ve Doğurduğu Vergi
Kaybı”, (Yüksek Lisans Tezi), İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Kaya, A. H. (2013) “Meslek Kodları, Kayıt Dışılık ve İdari Para Cezası”, http://www.isvesosyal guvenlik.com/meslek-kodlari-Kayitdisilik-veidari-para-cezasi, (Erişim Tarihi: 02.10.2017).
Kızılot, Ş. ve Kızılot, Z. (2004) “Vergi İhtilafları ve Çözüm Yolları”, Ankara: Yaklaşım Yayınevi.
Klarita, G. (1999) “The Informal Sector in Developed and Less Developed Countries”, Tinbergen Institute and University of Amsterdam. (No: TI083/2).
Mertler, C.A. ve Vannatta, R. A., (2005) “Advanced And Multivariate Statistical Methods: Practical Appl൴cat൴on And İnterpretat൴on”, (3rd Ed.), Glendale, CA: Pyrczak Publishing.
Meydanal, R. (2008) “Kayıt Dışı İstihdam Nasıl Azaltılabilir?”, (Yüksek Lisans Tezi), İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Oktay E., Özen Ü. ve Alkan Ö. (2011) “İnternet Bankacılığını Tercihte Etkili Olan Faktörlerin Analizi: Atatürk Üniversitesi Örneği”, Proceedings of The 12th International Symposium on Econometrics Statistics and Operations Research , 26-29 Mayıs, Denizli.
Özcan, Z. (2011) “Türkiye’de Kayıtdışı İstihdam”, (Yüksek Lisans Tezi), İstanbul: Marmara Ün൴vers൴tes൴ Sosyal B൴l൴mler Enst൴tüsü.
Özdamar, K. (2004) “Paket Programlar ile İstatistiksel Veri Analizi”, Genişletilmiş 5. Baskı, Eskişehir: Kaan Kitabevi.
Parin, M. (2014) Türkiye’de Kayıt dışı İst൴hdamla Mücadelede Uygulanan Pol൴t൴kalar ve Yürütülen Faal൴yetler (Yüksek L൴sans Tez൴). İstanbul: Beykent Ün൴vers൴tes൴ Sosyal B൴l൴mler Enst൴tüsü.
Sassen, S. (1994) “The Informal Economy: Between Developments and Old Regulations”, The Yale Law Journal, (103),
Sığırcı, Ö. (2009) “Kayıt dışı İstihdam ve Küçük ve Orta Boylu İşletmeler (KOBİ)”, (Yüksek L൴sans Tez൴). İstanbul: İstanbul Ün൴vers൴tes൴ Sosyal B൴l൴mler Enst൴tüsü.
Şen, G. (2008) “AB ve Türkiye’de Kayıt dışı İstihdam ve Etkileri”, (Yüksek L൴sans Tez൴). Ankara: Gaz൴ Ün൴vers൴tes൴ Sosyal B൴l൴mler Enst൴tüsü.
Tatlıdil, H. (2002) “Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistiksel Analiz”, Ankara: Ziraat Matbaacılık.
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB). (1994) Ekonomik Rapor 1993 (No: 285), Ankara: TOBB Yayını.
Us, V. (2004) “Kayıt dışı Ekonomi Tahmini Yöntem Önerisi: Türkiye Örneği”, Tartışma Metni. Ankara: Türkiye Ekonomi Kurumu.
Yereli, A. B., Karadeniz, O. (2004) “Türkiye’de Kayıt Dışı İstihdamın Vergi Kayip ve Kaçakları Üzerine Etkisi”, e-yaklaşım, Haziran, Sayı:11
Zengin, G. Ç. (2008) “Sosyal Güvenlik Sistemi Açısından Kayıt Dışı İstihdam ile Mücadelede Sosyal Güvenlik Destek Primi Uygulamasının Etkisi”, (Yüksek Lisans Tezi). İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Zlolniski, C. (1994) “The Informal Economy in an Advanced Industrialized Society: Mexican Immigrant Labor in Silicon Valley”, The Yale Law Journal, 103 (8).