Seama , Kadir , Gülçin POLATÇI , ARDIÇ , TÜRKAN

Bağlılık Boyutlarının Tükenmişlik Boyutları Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi

Bu çalışmanın amacı genel kabul görmüş örgütsel bağlılık yazınına göre üç boyutta incelenen bağlılık türleri olan duygusal, devam ve normatif bağlılığın, tükenmişlik düzeyi ve onun alt boyutları olan duygusal tükenme, duyarsızlaşma ve kişisel başarıda düşme üzerindeki etkisinin incelenmesidir. Bu amaç kapsamında çalışmada hem örgütsel bağlılık hem de tükenmişlik değişkenleri alt boyutları bağlamında ele alınmış ve bir model geliştirilmiştir. Araştırmanın örneklemi özel bir hastanede görev yapan 192 sağlık personelinden oluşmaktadır. Araştırma sonucunda elde edilen bulgulara göre duygusal ve normatif bağlılığın artması duygusal tükenme ve duyarsızlaşmanın azalmasına, kişisel başarı hissinin ise artmasına neden olmaktadır. Diğer yandan bir diğer örgütsel bağlılık alt boyutu olan devam bağlılığının artması ise tam tersine duygusal tükenme ve duyarsızlaşmanın artmasına, kişisel başarı hissinin ise azalmasına neden olmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Duygusal bağlılık, Devam bağlılığı, Normatif bağlılık, Duygusal tükenme, Duyarsızlaşma, Kişisel başarı

An Analysis about The Effects of Commitment Dimensions on The Burnout Dimensions

The purpose of this study was to explore the effect of commitment dimensions - affective commitment, continuance commitment, normative commitment- on the burnout dimensions emotional exhaustion, depersonalization, personal accomplishment. Within this aim a model was developed which handle the dimensions of organizational commitment and burnout. The sample of this study consists of 192 health personnel working in a private hospital. According to the results increase in affective and normative commitment cause decrease in emotional exhaustion and depersonalization, also increase in personal accomplishment. On the other hand increase in continuance commitment causes increase in emotional exhaustion and depersonalization, also decrease in personal accomplishment

Keywords:

Affective commitment, Continuance commitment, Normative commitment, Emotional exhaustion, Depersonalization, Personal accomplishment,

PDF

___

Allen, N. J. ve Meyer, J. P. (1990), The Measurement and Antecedents of Affective, Continuance and Normative Commitment to the Organization, Journal of Occupational Psychology, Vol. 63, 1 -18.
Aslan, D., Kiper, N., Karaağaoğlu, E., Topal, F., Güdük, M. ve Cengiz, Ö. S. (2005), Türkiyede Tabip Odalarına Kayıtlı Olan Bir Grup Hekimde Tükenmişlik Sendromu ve Etkileyen Faktörler, Türkiye Tabip Odaları Birliği Yayınları, Ankara.
Basami, A., Chizari, M. ve Abbasi, E. (2013), Investigating Relationship between Job Burnout and Organizational Commitment among Extension Workers in Kurdistan Province, International Journal of Humanities and Social Science Invention, 10(2), 63 -67.
Boylu, Y., Elbeyi, P. ve Gücer, E. (2007), Akademisyenlerin Örgütsel Bağlılık Düzeyleri Üzerine Bir Araştırma, Finans Politik & Ekonomik Yorumlar Dergisi, Cilt 44, Sayı 511, s.55 -74.
Campana, K. L. ve Hammoud, S. (2014), Incivility form Patients and Their Families: Can Organizational Justice Protect Nurses from Burnout?, Journal of Nursing Management, in press.
Chuo, S. (2003), The Relationship between Organizational Commitment and Burnout, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Alliant International University, California School of Organizational Studies, Los Angeles.
Cordes, C. L., Dougherty, T. W. ve Blum, M. (1997), Patterns of Burnout among Managers and Professionals: A Comparison of Models, Journal of Organizational Behaviour, 18(6): 685 -701.
Çakar, D. N. ve Ceylan, A. (2005), İş Motivasyonunun Çalışan Bağlılığı ve İşten Ayrılma Eğilimi Üzerindeki Etkileri, Doğuş Üniversitesi Dergisi, Cilt 6, Sayı 1, İstanbul, s.52 -66.
Çetin, F., Basım, H. N. ve Aydoğan, O. (2011), Örgütsel Bağlılığın Tükenmişlik ile İlişkisi: Öğretmenler Üze rine Bir Araştırma, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 25, 61 -70.
Demirel, Y. (2009), Örgütsel Bağlılık ve Üretkenlik Karşıtı Davranışlar Arasındaki İlişkiye Kavramsal Yaklaşım, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 8, No 15, İstanbul, s.115 -132.
Ensari, H. ve Tuzcuoğlu, S. (1995), Marmara Üniversitesine bağlı Fakültelerde Görev Yapan Yönetici ve Öğretim Elemanlarının Meslekten Yılgınlıklarında Kişilik Özelliklerinin Rolü, Öneri Dergisi, 2(11): 51 -63.
Ensher, A. E., Grant-Vallone, E. J. ve Donaldson, S. I. (2001), Effects of Perceived Discrimination on Job Satisfaction, Organizational Commitment, Organizational Citizenship Behavior and Grievances, Human Resource Development Quarterly, Vol 12, No 1, p.53 -72.
Eren, E. (2010), Örgütsel Davranış ve Yönetim Psikolojisi, Beta Yayıncılık, 12. Baskı, İstanbul. Ergin, C. (1992), Doktor ve Hemşirelerde Tükenmişlik ve Maslach Tükenmişlik Ölçeğinin Uyarlanması , 7. Ulusal Psikoloji Kongresi Bilimsel Çalışmaları, Hacettepe Üniversitesi, Ed.: R. Bayraktar ve İ. Dağ, Ankara, 143 -154.
Ergin, C. (1995), Akademisyenlerde Tükenmişlik ve Çeşitli Stres Kaynaklarının İncelenmesi, Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 12(1 -2): 37 -50.
Freudenberger, H. J. (1974), Staff Burnout, Journal of Social Issues 30: 159 -165.
Göksel, A. Ve Aydıntan B. (2012), Lider Üye Etkileşimi Düzeyinin Örgütsel Bağlılık Üzerine Etkisi: Görgül Bir Araştırma, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakü ltesi Dergisi, 17(2), 247 -271.
Gümüşlüoğlu, L. ve Aygün, Z. K. (2010), Bilgi Çalışanlarının Adalet ve Güçlendirme Algılarının Örgüte, Lidere ve İşe Bağlılık Üzerindeki Etkileri, Türk Psikoloji Dergisi, Cilt 25 Sayı 66, s.21 -36.
Gündüz, B., Erkan, Z. ve G ökçakan, N. (2007), Polislerde Tükenmişlik ve Görülen Psikolojik Belirtiler, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(2), 283 -298.
Güneş, İ., Bayraktaroğlu, S. ve Özen Kutanis, R. (2009), Çalışanların örgütsel Bağlılık ve Tükenmişlik Düzeyleri Arasındaki İlişki: Bir Devlet Üniversitesi Örneği, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(3), 481 -497.
Haley, G. R. (2003). The Relationship between Burnout and Organizational Commitment in Academic Oncologists Yayımlanmamış Doktora Tezi, Nova Southeastern University, Florida.
Karahan, A. (2008), Çalışma Ortamındaki Statü Farklılıklarının Örgütsel Bağlılığa Etkisi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 10, Sayı 3, Afyon, s.231 -246.
Leiter, M. P. ve Maslach, C. (1988), The Impact of Interpersonal Environment on Burnout and Organizational Commitment, Journal of Organizational Behavior , Vol. 9(4), 297 -308.
Liu, H. (1996). Burnout and Organizational Commitment Among Staff of Publicly Funded Substance Abuse Treatment Programs Yayımlanmamış Doktora Tezi, University of Maryland, College Park, Maryland.
Maslach, C. ve Goldberg, J. (1998), Prevention of Burnout: New Perspectives, Applied and Preventive Psychology, 7: 63 -74.
Maslach, C. ve Jackson, S. E. (1986), Maslach Burnout Inventory Manual (2nd Ed.), Paulo Alto, Ca: Consulting Psychologist Press.
Maslach, C. ve S. E. Jackson (1981), The Measurement of Experienced Burnout, Journal of Occupational Behavior , 2: 99 -113.
Maslach, C. ve Zimbardo, P. G. (1982), Burnout The Cost of Caring, Prentice-Hall, Inc., Englewood Cliffs, New Jersey.
Maslach, C., Schaufeli, W. B. ve Leiter, M. P. (2001), Job Burnout, Annual Review Psychology, 52: 397 -422.
Meyer, j. P. ve Allen, N. J. (1984), Testing the Side -Bet Theory of Organizational Commitment: Some Methodogical Considerations, Journal of Applied Psychology, 69, 372 -378.
Meyer, J. P. ve Allen, N. J. (1991), A Three -Component Conceptualization of Organizational Commitment, Human Resour ce Management Review, 1, 61 -89.
Meyer, J. P. ve Allen, N. J. (1997), Commitment in the Workplace , Sage, Thousand Oaks. Morrow, P. C. (1983), Concept Redundancy in Organizational Research, The Case of Work Commitment, Journal of Occupational Behavior, 34, ss. 40 -56.
Mowday, R. T., Porter, L. W. ve Steers, R. M. (1982), Employee -Organizaton Linkages: The Psychology of Commitment, Absenteeism and Turnover , New York: Academic Press.
Obeng, K. ve Ugboro, I. (2003), Organizational Commitment among Public Trans it Employees: An Assessment Study, Journal of the Transportation Research Forum, 57(2), 83 -89.
Reilly, N. P. (1994), Exploring a Paradox: Commitment as a Moderator of the Stressor-Bunrout Relationship, Journal of Applied Social Psychology, 24(5), 397 -414.
Shirom, A. (1989), Burnout in Work Organizations , (Eds.) C. L. Cooper ve I.T. Robertson, International Review of Industrial and Organizational Psychology, 25 -48, New York, Wiley. Silah, M. (2005), Endüstride Çalışma Psikolojisi, Seçkin Yayıncılık, 2. Baskı, Eskişehir.
Tan, D. S. K. ve Akhtar, S. (1998), Organizational Commitment and Experienced Burnout: An Exploratory Study from a Chinese Cultural Perspective, The International Journal of Organizational Analysis , Vol. 6(4), 310 -333.
Wasti, A. S. (1999). Organizational Commitment in a Collectivist Culture: The Case of Turkey Yayımlanmamış Doktora Tezi, University of Illionis, Urban -Illinois.
Yılmazer, A. (2010), Örgütsel Bağlılık ve Ekstra Rol Davranışı Arasındaki İlişkiler: İmalat Sektöründe Bir Araştırma, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 5, Sayı 2, Eskişehir, s.236 -250.