Nuri ÖMÜRBEK, Seda ÜSTÜNDAĞ, Özlem Ceyda HELVACIOĞLU

Kuruluş Yeri Seçiminde Analitik Hiyerarşi Süreci (AHP) Kullanımı: Isparta Bölgesinde Bir Uygulama

Kuruluş yeri seçim kararı, değerlendirme süreci çok sayıda kriteri içerdiğinden ve birbirleriyle çelişen bu kriterler arasında bir uzlaşma gerektiğinden dolayı oldukça karmaşık bir karar verme problemidir. Kişilerin veya kuruluşların karar verme sürecine yardımcı olmak adına çok kriterli karar verme yöntemleri geliştirilmiştir. AHP yöntemi karar vericinin niteliksel ve niceliksel faktörleri birlikte değerlendirdiği durumlarda kullanılmaktadır. Bu çalışmada da kuruluş yeri seçiminde AHP yöntemi kullanılarak Isparta ilinde hayvancılık yapılabilecek alanların belirlenmesine çalışılmıştır. Çalışmada Isparta ilindeki 7 ilçe 5 farklı kritere göre (konum, çevresel faktörler, işgücü, yatırım maliyetleri, yasalar) karşılaştırılarak optimum kuruluş yerine karar verilmiştir. AHP yöntemine göre kriterler arasından çevresel faktörler kuruluş yerini etkileyen en önemli kriter olmuştur. İdeal kuruluş yeri Yalvaç ilçesi seçilmiştir. Yalvaç ilçesinin ekonomisi kişisel hayvancılığa dönük olmakla birlikte, et entegre ve süt üretimine dayalı sanayinin kurulması amacıyla gerekli destek ve yönlendirmeler yapılmaktadır. Isparta İl Genel Meclisinin de Yalvaç’ta yapılacak et ve süte dayalı her türlü tesis projelerine destek kararı alması da çalışmanın ve sonuçlarının doğruluğunu destekler niteliktedir. Aksu ve Sütçüler ilçeleri de en olumsuz alternatif alanlar olarak tespit edilmişlerdir.

Anahtar Kelimeler:

Analitik Hiyerarşi Süreci, Çok Kriterli Karar Verme, Kuruluş Yeri Seçimi

Use of Analytic Hierarchy Process (AHP) in Location Decision: A Study in Isparta Region

Location decision is an extremely complex decision making problem as evaluation process requires an important number of conflicting criteria that need to settle. Multiple criteria decision making models have been developed to help decision making process of individuals and organizations. The method is used when decision maker needs to evaluate both qualitative and quantitative factors. In this study, AHP method has been used to determine livestock breeding locations in Isparta city. In order to determine the optimum location, 7 districts of Isparta have been compared, based on 5 different criteria (location, environmental factors, labor, capital costs and laws). The findings of AHP suggest that the most important criteria that affect location decision is the ‘environmental factors’. Yalvaç town has been found as the ideal location. Although livestock breeding is mainly conducted by individuals in Yalvaç, necessary support has been provided in order to establish integrated meat and diary production industry in the region. A recent decision of Isparta City Council to support all kinds of projects on meat and diary production facilities is in line with the findings of this research. Aksu and Sütçüler towns have been found as the worst alternative regions.

Keywords:

Analytic Hierarchy Process, Multiple-Criteria Decision Making, Location Decision,

PDF

___

Anık Zelal, “Nesne Yönelimli Yazılım Dillerinin Analitik Hiyerarşi ve Analitik Network Prosesi ile Karşılaştırılması ve Değerlendirilmesi”, (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, 2007).
Aslan Necip., “Analitik Network Prosesi”, (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, 2005).
Ayan Tuba Yakıcı, Perçin Selçuk, “Ar-Ge Projelerinin Seçiminde Grup Kararına Dayalı Bulanık Karar Verme Yaklaşımı”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 26, Sayı 2, 2012, s. 237-255.
Aytürk Saim, “Askeri Savunma Sistemlerinde Analitik Hiyerarşi ve Analitik Şebeke Prosesi ile Hafif Makineli Tüfek Seçimi”, (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, 2006).
Badri Masood A., “Combining the Analytic Hierarchy Process and Goal Programming for Global Facility Location-Allocation Problem”, International Journal of Production Economics, Vol 62, 1999, s.237-248.
Burdurlu Erol ve Ejder Engin, “Location Choice For Furniture Industry Firms By Using Analytic Hierarchy Process (AHP) Method”, Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, Vol 16, No 2, 2003, s.369-373.
Chan Felix T.S., Kumar Niraj, and Choy K.L., “Decision Making Approach for The Distribution Centre Location Problem In a Supply Chain Network Using the Fuzzy-Based Hierarchical Concept”, Proceeding of The Institution of Mechanical Engineers, Part B, Journal of Engineering Manufacture, Vol 221, No 4, 2007, s.725-739.
Dağdeviren Metin, Akay Diyar, Kurt Mustafa, “İş Değerlendirme Sürecinde Analitik Hiyerarşi Prosesi ve Uygulaması”, Gazi Üniversitesi, Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, Cilt 19, No 2, 2004, s. 131-138.
Eleren Ali, “Kuruluş Yeri Seçiminin Analitik Hiyerarşi Süreci Yöntemi ile Belirlenmesi; Deri Sektörü Örneği”, Atatürk Üniversitesi İİBF Dergisi, Cilt 20, Sayı 2, 200 38 www.ozyalvac.com/haber/1117-isparta-il-genel-meclisinden-yalvac, erişim tarihi: 26.09. 20
Felek Sevgi, Yuluğkural Yıldız ve Aladağ Zerrin, “Mobil İletişim Sektöründe Pazar Paylaşımının Tahmininde AHP ve ANP Yöntemlerinin Kıyaslanması”, Makine Mühendisleri Odası Endüstri Mühendisliği Dergisi, Cilt 18, Sayı 1, 2007, s. 8. Kahraman Cengiz, Ruan Da and Doğan İbrahim, “Fuzzy Group Decision-Making For Facility Location Selection”, Information Science, Vol 157, 2003, s.135-153. Kobu Bülent, Üretim Yönetimi, (İstanbul: Beta Basım Yayım, Genişletilmiş Güncellenmiş 14.Baskı, 2008).
Kodalı Rambabu and Routroy Srikanta, “Decision Framework for Selection of Facilities Location in Competitive Supply Chain”, Journal of Advanced Manufacturing Systems, Vol 5, No 1, 2006, s. 89-110.
Kuo R.J., Chı S.C., and Kao S.S., “A Decision Support System for Locating Convenience Store Through Fuzzy AHP”, Computers and Industrial Engineering, Vol 37, 1999, s. 323–326.
MacCarthy B.L. and Atthirawong W., “Factors Affecting Location Decisions in International Operations- A Delphi Study”, International Journal of Operations Production Management, Vol 23, No 7, 2003.
Özdağoğlu Aşkın, “Tesis Yeri Seçiminde Farklı Bir Yaklaşım: Bulanık Analitik Serim Süreci”, Atatürk Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 22 Sayı 1, Ocak 2008, s. 421-452.
Tandoğan Murat, “Afyonkarahisar İli Merkez İlçe Yumurta Tavukçuluğunu İşletmelerinin Yapısal Özellikleri ve İşletmelerde Karşılaşılan Sorunlar”, (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, 2006).
Timor Mehpare, “Kolayda Ürünler İçin Perakende Satış Yeri Seçimi: Bir Analitik Hiyerarşi Prosesi Uygulaması”, Yönetim Dergisi, Yıl 13, Sayı 41, 2002, s. 23-36. Timor Mehpare, Analitik Hiyerarşi Prosesi, (İstanbul: Türkmen Kitabevi, 2011).
Top Aykut, Üretim Yönetimi, (İstanbul: Yaprak Yayınları, 2009).
Tzeng Gwo-Hshiung., Teng Mei-Hwa, Chen June-Jye., and Opricovic Serafim, “Multi-criteria Selection for a Restaurant Location In Taipei”, International Journal of Hospitality Management, Vol 21, No 2, 2002, s.171-187.
Ustasüleyman Talha ve Perçin Selçuk, “Analitik Ağ Süreci Yaklaşımıyla Kuruluş Yeri Seçimi”, Gazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 9/7, 2007, s. 37-55.
Üreten Sevinç, Üretim/İşlemler Yönetimi Stratejik Kararlar ve Karar Modelleri, (Ankara: Gazi Kitabevi, 2006).
Wu Cheng-Ru., Lin Chin-Tsei. and Chen Huang-Chu, “Optimal Selection of Location For Taiwanese Hospitals To Ensure a Competitive Advantage By Using The Analytic Hierarchy Process And Sensitivity Analysis”, Building And Environment, Vol 42, 2007, s. 1431-1444. www.isparta.bel.tr/kentrehberi.asp?islem=sayfa&id=53, Erişim Tarihi: 23.03.20 12. www.ozyalvac.com/haber/1117-isparta-il-genel-meclisinden-yalvac, erişim tarihi: 02012.
Yang Jiaqin and Lee Huei, “An AHP Decision Model for Facility Location Selection”, Facilities,Vol 15, No 9-10, 1997, s. 241-254.
Yüksel Hilmi, Üretim İşlemler Yönetimi, (Ankara: Nobel Yayın Dağıtım, 2010).
Zahir M.Sajjad., “Incorporating The Uncertainty of Decision Judgements in The Analytic Hierarchy Process”, European Journal of Operational Research, Vol 53, No 2, 1991, s. 206-216.