Batıda Çağdaş Feminist Tiyatronun Gelişimi

Tarihin çok eski dönemlerinden kaynağını alan feminizm, geçtiğimiz yüzyılda adını ve son şeklini almıştır. Feminist harekethayatın her alanı gibi sanat ve tiyatroyu da etkilemiştir. Feminizm 1970’li yılların ardından kendi içinde ayrışmış, farklı politikduruşlardan temelini alan ya da farklı ülkelerde boy gösteren farklı feminist görüşler ortaya çıkmıştır. Feminist düşünce tümsanatlarda olduğu gibi tiyatro sanatında da yansımasını bulmuş, feminist hareketler, yazılan oyunlar, kurulan topluluklar aracılığıylakendini duyurmuştur. Bu yazıda, batıda yaşanan feminist hareketin gelişimine paralel olarak batı feminist tiyatrosununda gelişimi ana hatlarıyla ortaya koyularak önemli oyunlar, yazarlar ve tiyatro gruplarından örnekler sunulacaktır. Çağdaşfeminist hareketin gelişim çizgisini tiyatro ekseninde ortaya koymak amaçlanmaktadır.

-

Feminism, which has its origins from the ancient times, took its name and final form in the last century. As feminist act had an impact on all areas of life, it has also effected arts and theater. After 1970s, feminism was dissociated in itself, therefore, diverse feminist thoughts have emerged in other countries that were influenced by different political ideas. Feminist thought has found its reflection in the art of theater as well as in all types of art; it has announced itself through feminist acts, written plays and communities. In this paper, the evolution of feminist theater in the West will be introduced generally in parallel with the evolution of feminist act, and some of the significant plays, writers and theater groups will be presented. Furthermore, the timeline of contemporary feminist act’s evolution is intended to be revealed within the axis of theater

___

  • Akın, Banu Ayten (2011). “Feminist Bir Okumayla Küçük Tilkiler’in ve Amerika’nın Kadınları”, İnönü Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi, (2): 211-218.
  • Biçer, Rana (2009). Caryl Churcill’in Top Girls ve Fen Adlı Oyunları da Feminist Söylem, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kars: Kaf kas Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Batı Dilleri ve Edebi yatları Ana Bilim Dalı.
  • Case, Sue Ellen (2006). “Cinsiyetin Gücü: İngiliz Kadın Oyunları, 1958- 1988”, Mimesis: Tiyatro/Çeviri-Araştırma Dergisi, Feminist Tiyatro Özel Sayısı, (12): 147-161.
  • _______ (2010). Feminizm ve Tiyatro, çev: Ayşan Sönmez, İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınları.
  • Cixious, Helene (2006). “Aller à la Mer”, (1977), Mimesis: Tiyatro/ Çeviri-Araştırma Dergisi, Feminist Tiyatro Özel Sayısı, (12): 203- 206.
  • Donovan, Josephine (2009). Feminist Teori, çev: Aksu Bora, Meltem Ağduk Gevrek, Fevziye Sayılan, İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Ergün, Selda (2003). “Çağdaş İngiliz Tiyatrosu’ndaki Kadın Yönetmenler”, Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Dergisi, (3): 99-115.
  • Fo, Dario, Rame France (2003). Kadın Oyunları, çev: Füsun Demirel, İstanbul: Açılım Yayınları.
  • Fort, Bernadette (2006). “Tiyatro, Tarih, Etik: Helene Cixous ile Söyleşi”, Mimesis: Tiyatro/Çeviri-Araştırma Dergisi, Feminist Tiyatro Özel Sayısı, (12): 207-242.
  • Freud, Sigmund (1997). Sexuality and the Psychology of Love, ed: Phillip Rieff, New York: Touchstone.
  • Gül, Sinan (2009). Feminist Tiyatro Metninin Nitelikleri ve Model Oyunlarda Yansıması, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü, Sahne Sanatları Ana Sanat Dalı.
  • Gül, Sinan (2010). “Kadınların Kadın Yönetimine Eleştirileri: Zirvedeki Kızlar”, Yedi, (4): 93-100.
  • Hızlan, Esra (2004). Caryl Churcill Oyunlarında Kadın İmgesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Işık, Emre (1998). Beden ve Toplum Kuramı, İstanbul: Bağlam Yayınları.
  • Martin, Carol (2006). “Charabanc Tiyatro Topluluğu”, Mimesis: Tiyatro/ Çeviri-Araştırma Dergisi, Feminist Tiyatro Özel Sayısı, (12): 163-178.
  • Miller, Judith Graves (2006). “Fransız Tiyatrosu’nda Çağdaşımız Kadınların Sesi”, Mimesis: Tiyatro/Çeviri-Araştırma Dergisi, Feminist Tiyatro Özel Sayısı, (12): 179-201.
  • Sayın, Gülşen (2008). “Caryl Churcill’in Sirke Tom (1977) Oyununda ‘Cadı’ İmgesine Feminist Yaklaşım”, Beykent Üniversitesi, Dil ve Edebiyat Dergisi, (5): 17-38.
  • Sarup, Madan (2004). Post-yapısalcılık ve Postmodernizm, çev: Abdülbaki Güçlü, Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
  • Şimşek, Leyla (2005). “Yüzü Muşmula, Giyimi Ala Bula: Anadolu Masallarında Kocakarı İmgesi”, Türk(iye) Kültürleri, Der: Gönül Putlar, Tahire Erman, İstanbul: Tetragon İletişim Hizmetleri A. Ş., s: 485-497.
  • Yamaner, Güzin (2005). “Susan Glaspell’ın Önemsiz Şeyler’inin Önemi”, Ankara Üniversitesi, Tiyatro Araştırmaları Dergisi, (19):1-25.
  • Yarbro-Bejarano,Yvone (2006). “Chicano Tiyatrosunda Kadın Özne: Cinsiyet, ‘Irk’ ve Sınıf”, Mimesis: Tiyatro/Çeviri-Araştırma Dergisi, Feminist Tiyatro Özel Sayısı, (12): 97-121.
  • Wandor, Michelene (2006). “Özel Olan Politiktir: Feminizm ve Tiyatro”, Mimesis: Tiyatro/Çeviri-Araştırma Dergisi, Feminist Tiyatro Özel Sayısı, (12): 135-145.
  • Whitford, Margaret (1989). “Rereading Irigaray”, Feminism and Psychoanalysis, ed. T. Brennan, London: Routledge.