Doğu Türkiye (Van Bölgesi) Krom Cevherlerinin Jeokimyasal Özellikleri ve Platin Grubu Element (PGE) İçerikleri

Doğu Anadolu (Van) krom cevherleşmeleri, Doğu Anadolu Yığışım Karmaşığı'nda (DAYK) doğu-batı uzanımlı peridotit birimler ile ilişkilidir. Dört ayrı sahadan ve bu sahalara ait farklı mostralardan alınan cevher örnekleri üzerinde yapılan (tüm kayaç) ana oksit, iz ve Platin Grubu Element (PGE) analizleri sonucunda, cevherleşmelerin ortalama tenörü Mehmetalan sahası (n=11) %~45 Cr2O3, Mollatopuz sahası (n=15) %~31 Cr203, Yukarıbalçıklı sahası (n=12) %~43 Cr2O3 ve Alabayır sahasında (n=4) %~36 Cr2O3 olup, aynı örneklerin ortalama ΣPGE içerikleri Mehmetalan sahasında 194 ppb, Mollatopuz sahası 86 ppb, Yukarıbalçıklı sahasında 287 ppb ve Alabayır sahası 122 ppb olarak tespit edilmiştir. PGE içerikleri açısından tüm cevher örneklerinde Pd grubuna (Pd, Rh, Pt) karşın Ir grubu (Ir, Os, Ru) elementlerin belirgin derecede zenginleştikleri görülür. Bu durum ülkemizde gözlenen birçok krom cevherleşmesinin PGE içerikleri ile uyumludur. Ultramafik tektonitler ile ilişkili kromititlerin ΣPGE içerikleri, kümülat kayaları ile ilişkili bantlı kromititlerin ΣPGE içeriklerinden önemli derecede yüksektir. PGE analizlerinde en yüksek değer ΣPGE=627 ppb ile Yukarıbalçıklı sahası YB-CO2 nolu örnekten elde edilmiştir. İncelenen sahalar arasında en yüksek PGE içerikli örneklerin Yukarıbalçıklı sahasında bulunması ve bu sahaya ait parlak kesitlerde yaygın kataklastik zonların varlığı ve kromitlerin makaslama zonu içinde budin şekilli gözlenmesi, PGE'lerin daha etkin deformasyon etkileri altında zenginleştiklerine işaret etmektedir

Geochemical Properties and Platinum Group Element (PGE) Contents of Eastern Turkey (Van Area) Chromitite

Eastern Anatolia (Van) chromite deposits are associated with an east-west trending units of peridotite in the Eastern Anatolia Accretionary Complex (EAAC). The samples taken from four different areas were analyzed for their trace, major oxides and PGE contents. The average content of chromite ore as follows: Mehmetalan n=11) 45.3 wt. % Cr2O3, Mollatopuz (n=15) 31 wt. % Cr2O3, Yukarıbalçıklı area (n=12) 43 wt. % Cr2O3 and Alabayır (n=4) 36.5 wt. % Cr2O3. The average of ΣPGE results of same group samples contain 194 ppb, 86 ppb, 287 ppb, and 122 ppb respectively. Ir group (Ir, Os, Ru) elements show significantly enrichement compare to Pd group elements (Pd, Rh, Pt). ΣPGE of chromitites host in ultramafic tectonits are much more abundant compared to banded chromitite host in cumulates. This results are comparable with all Turkey chromitite ore. In Yukarıbalçıklı area, both existence of abundant cataclastic zones in the polished sections and boudin shaped ore within shear zones contain high ΣPGE values (e.g. Sample No:YB-CO2; 627 ppb). This enrichment indicate that multi stage of deformation may have been effected for PGE enrichment.

___

  • Akbulut, M., Pişkin, Ö., Arai, S., Özgenç, t. and Minareci, F., 2010. Base Metal (BM) and Platinum-Group Elements (PGE) Mineralogy and Geochemistry of the Elmaslar Chromite Deposit (Denizli, SW Turkey): İmplications for a Local BM and PGE Enrichment. Ofioliti, 35, 1-20.
  • Anders, E. and Grevesse, M., 1989. Abundances of the elements: Meteoritic and solar. Geochimica et Cosmochimica Acta, 53, 197-214.
  • Arai S., 1992. Chemistry of Chromian Spinel in Volcanic Rocks as a Potential Guide to Magma Chemistry. Mineralogical Magazine, 56, 173-184.
  • Arai, S., Uesugi, J. and Ahmed, A.H., 2004. Upper Crustal Podiform Chromitite From The Northern Oman Ophieolite as The Stratigraphically Shallowest Chromitite in Ophiolite and Its İmplication for Cr Concentration. Contribution to Mineralogy and Petrology, 147, 145-154.
  • Barazangi, M., Sandvol, E. and Seber, D., 2006. Structure and Tectonic Evolution of the Anatolian Plateau in Eastern Turkey. GSA Spesial Paper 409, 463-474.