Kadın Futbolcularda Sportmenlik Yönelimi

Son yıllarda kadın futbolunda yaşanan saldırgan davranışlarda ki artışlar dikkat çekmeye başlamıştır. Maçlarda gerçekleşen şiddet içerikli davranışlar kadın futbolundaki sportmenliğin hangi düzeyde olduğu konusunda merak uyandırmaktadır.  Bu çerçeveden hareketle çalışma da, kadın futbolcuların sportmenlik yönelimlerinin belirlenmesi amaçlanmaktadır. Çalışmanın örneklem grubunu 2009–2010 sezonunda 1. Lig, 2. Lig, Bölgesel Lig, Yıldızlar ve Gençler Ligi kategorilerinde oynayan ve yaş ortalamaları =17.56 olan toplam 231 kadın futbolcu oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak Vallerand ve arkadaşları (1997) tarafından geliştirilen ve Türkçe’ye uyarlaması Sezen-Balçıkanlı (2010) tarafından yapılan Çok Boyutlu Sportmenlik Yönelimi Ölçeği (MSOS) kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre kadın futbolcular, MSOS’un alt boyutlarından “Sosyal Normlara Uyum” ile “Kurallara ve Yönetime Saygı”ya yönelik ifadelerin kendilerini “oldukça” tanımladığı (sırasıyla: =3.85; x=4.05), “Sporda Sorumluluklara Bağlılık” alt boyutunda yer alan ifadelerin kendilerini tam olarak tanımladığını ( =4.57), son alt boyut olan “Rakibe Saygı”ya yönelik ifadelerin ise kendilerini kısmen tanımladığını ( =3.39) belirtmektedir. Sonuç olarak, en düşük ortalamayı informal fair playe yönelik ifadelerin yer aldığı “Rakibe Saygı” ve “Sosyal Normlara Uyum” alt boyutlarının aldığı görülürken, formal fair playe yönelik ifadelerin yer aldığı “Kurallar ve Yönetime Saygı” alt boyutu daha yüksek bir ortalamaya sahiptir. Bu durum kadın futbolundaki sportmenlik yöneliminin daha çok kural temelli formal fair play anlayışı çerçevesinde gerçekleştiğini; davranışların ise hakem otoritesi doğrultusunda, yenme ve yenilme durumlarında değişebileceğini düşündürmektedir. Nitekim kadın futbolunda, maç sırasında ya da sonrasında karşılaşılan sportmenlik dışı davranışlarda bu durumu destekler niteliktedir.

Sportspersonship Orientation of Female Soccer Players

In recent years, there has been an increase in aggressive behaviors in female soccer.  Aggressive behaviors in female soccer put an emphasis on the question of what the levels of the sportspersonship orientation of female soccer players are. In this regard, it is the aim of the study to investigate the sportspersonship orientation of female soccer players. 231 female soccer players from five different leagues in Turkey participated in the study in the season of 2009-2010. The Multidimensional Sportspersonship Orientations Scale: MSOS, developed by Vallerand et al (1997) and translated into Turkish by Sezen-Balçıkanlı (2009) was employed to gather the data. On the basis of research findings, female soccer players stated that the subdimensions “respect for social convention” and “respect for rules and officials” corresponded to them “a lot”, while the subdimension “respect for one’s full commitment” corresponded to them “exactly”. As for the last subdimension “respect for opponents”, female soccer players mentioned that this subdimension corresponded to them “partly”. Hence, the lowest average was for informal fair play “respect for opponents” and “respect for social convention” whereas the higher one was for the formal fair play “respect for rules and officials”. Thus, one can argue that sportspersonship orientation in female soccer was based more on formal fair-play governed with the rules, and that behaviors can vary through the referee authority depending on lose or win. However, the sportspersonlike behaviors observed in female soccer during and after the game seem to advocate this finding.

___

  • Futbolcular birbirine girdi. (23 Haziran 2010). Sabah.
  • Heringer, H. J. (1993). Fairneß und moral. V. Gerhardt and M. Lämmer, (Ed.), Fairneß und fair play (pp. 55-67). St. Augustin: Academia.Verlag.
  • Lemyre, P. N., Roberts, G. C., Ommundsen, Y. (2002). Achievement goal orientations, perceived ability, and sportspersonship in youth soccer. Journal of Applied Sport Psychology, 14(2), 120-136.
  • Liseli Kızların Maçında Kavga. (27 Haziran 2010). Milliyet.
  • Lumpkin, A., Stoll, K. S., Beller, M. J. (2003). Sport ethics: application for fair play (3rd ed.). USA: McGrawHill.
  • Miller, W. B., Roberts, C., Ommundsen, Y. (2004). Effect of motivational climate on sportspersonship among competitive youth male and female football players. Scandinavian Journal of Medicine & Science in Sports, 14(3), 193-202.
  • Pilz, G. A., Wewer, W. (1987). Erfolg oder fair play? sport als spiegel der gesellschaft. München: Copress Verlag.
  • Sezen, G. (2003). Profesyonel ve amatör futbolcuların fair play anlayışları üzerine bir araştırma (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Sezen-Balçıkanlı, G. (2009). Kadın futbolcuların fair playe yönelik davranışları ile empatik eğilim düzeyleri arasındaki ilişki (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Sezen-Balçıkanlı, G. (2010). Çok boyutlu sportmenlik yönelimi ölçeğinin Türkçe uyarlaması: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 15(1), 1-10.
  • Stornes, T., Ommundsen, Y. (2004). Achievement goals, motivational climate and sportspersonship: a study of young handball players. Scandinavian Journal of Education, 48(2), 205-221.
  • Tsai, E., Fung, L. (2005). Sportspersonship in youth basketball and volleyball players. Athletic Insiht, 7(2), 37-46. Erişim adresi: http://www.athleticinsiht/Vol7Iss2/ Sportspersonship.htm.
  • Türkiye Futbol Federasyonu. (t.y.). Disiplin kurulu raporları. Erişim adresi: http://www.tff.org.
  • Vallerand, R., Briere, N. M., Blanchard, C., Provencher, P. (1997). Development and validation of the multidimensional sportspersonship orientations scale. Journal of Sport & Exercise Psychology, 19(2), 197-206.
  • Yıldıran, İ. (2004). Fair play: kapsamı, Türkiye’deki görünümü ve geliştirme perspektifleri. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 9(4), 3-16.