219107

Arşiv Vesikalarına Göre Batı Anadolu’da Yunanlılara Karşı Kazanılan Askeri Başarılar Karşısında Duyulan Memnuniyete Dair Yazışmalar

Osmanlı Devleti’nin üç kıtanın üzerinde kurulması, Avrupalı devletlerin siyasi, askeri ve iktisadi tazyiklerine maruz kalmasına yol açmıştır. Devletin iç ve dış siyasetinin yanında iktisadi, idari sahada da gerilemesi, giderek gücünü kaybetme noktasına getirmiştir. Son döneminde içerde milliyetçilik cereyanlarıyla baş gösteren ayaklanmalar ile dışta Avrupalı devletlerin gizli paylaşım planlarıyla karşı karşıya kalmıştı. Siyasi gelişmeler neticesinde girmiş olduğu Birinci Dünya Savaşı, Osmanlı Devleti’nin sonunu hazırlamış, akabin-de İtilaf Devletleri ile yapmış olduğu Mondros Mütarekesi’yle de topraklarının büyük bir bölümünü İtilaf Devletleri’ne terk etmek zorunda kalıyordu. Savaşa sonradan dâhil olan Yunanistan megali ideasını gerçekleştirme adına İngiltere’den Batı Anadolu, Batı Trakya başta olmak üzere Onikiada, Midilli gibi muhtelif adalar üzerinde hak iddia ediyordu. Mütareke şartlarında Yunanlıların İzmir’i işgal edeceklerine dair bir ibare mevcut değilken yapılan gizli toplantılar ve Yunanistan’ın Osmanlı topraklarında iddia ettikleri yerleri elde çalışmaları netice vermesiyle, İzmir ve çevresini işgal etmişlerdir. Ancak, İzmir’in işgaliyle birlikte Batı Anadolu’da baş gösteren direniş hareketleri düzenli ordunun temelini atmış, düzenli ordunun kurulmasıyla birlikte Yunanlılar, yapılan mücadeleler neticesinde ardı ardına mağlup olarak işgal ettikleri yerleri terke mecbur bıraktırılmıştır. Çalışma, Yunanlılara karşı elde edilen başarıların bölge halkı ve idaresi üzerinde meydana getirmiş olduğu memnuniyetlerin bir ifadesi olarak bölge idarecileri ve yabancı devlet adamlarının başta Batı Cephesi Komutanlığı olmak üzere T.B.M.M.’ne gönderdikleri telgrafları ele almaktadır

Anahtar Kelimeler:

Mondros Mütarekesi, İzmir’in İşgali, Batı Cephesi, Tebrik Telgrafları

Foundation of Ottoman State on three continents caused it to be sustained of political , military and economical compressions of European Countries. In addition to State’s interior and exterior policy, State’s losing ground in economic and manging area brought it to the point of go off. In latter period, it came face to face with the rebellions running out as a result of existence of nationalism inside and European States’ secret split plans abroad. The First World War, entered according to the political advancements, prepared the end of Ottoman State ,then with Mondros Ceasefire, that it signed with the Entente, it had to abandon most of its lands to Entente. Greece, who entered into the war subsequently, on account of contriving its Megola idea put in a claim for particularly West Thrace, West Anatolia from England, Onikiada, Midilli and various islands. While there was no phrase among the provisions of The Ceasefire according to the occupation of İzmir by Greeks, Greeks occupied İzmir and surroundings as a result of secret meetings and leading of claims of Greece on Ottoman Lands. Yet, the nonco-operations occuring in West Anatolia as a result of occupation of İzmir laid the foundation of regular army, by the foundation of regular army Greeks were subjected to leave the occupied places as a result surcease lost warfares. The study, as an expression of satisfactions of region society and government caused by the victories taken against Greeks, takes up the telegraphs that foreign statesmen and district managers primarily sent to Commandership of West Front Line and TBMM

Keywords:

Mondros Ceasefire, The Occupation of İzmir, Commandership of Wes Front Line, Felicitation Telegraph,

PDF

___

ALTAY, Fahrettin, On Yıl Savaş ve Sonrası, İnsel Yayınları, İstanbul, 1970.
AKŞİN, Sina, Milli Kurtuluş Tarihi, İstanbul Matbaası, İstanbul, 1974.
AKŞİN, Sina, Osmanlı Hükümetleri ve Milli Mücadele, İstanbul, 1983.
APAK, Rahmi, İstiklal Savaşında Garp Cephesi Nasıl Kuruldu, İstanbul, 1943.
BAYAR, Celal, Ben’de Yazdım, C.I, İstanbul, 1968.
BAYTOK, Taner, İngiliz Kaynaklarında Türk Kurtuluş Savaşı, Başnur Matbaası, Ankara, 1970.
BELEN, Fahri, Büyük Türk Zaferi Afyondan İzmir’e İstiklal Harbi Hatıraları, Tenkitler, Tahliller, Doğuş Matbaası, Ankara, 1962.
CEBESOY, Ali Fuat, Milli Mücadele Hatıraları, İstanbul, 1953.
ÇELEBİ, Mevlüt, Milli Mücadele Döneminde Türk İtalyan İlişkileri, Ankara, 1999.
DANİŞMEND, İsmail Hami, İzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi, C.4, İstanbul, 1955.
EVANS, Laurence, Türkiye’nin Paylaşılması, (çev.: Tevfik Alanay), İstanbul, 1972.
GÖKBEL, Asaf, Milli Mücadelede Aydın, Aydın, 1964.
GÖRGÜLÜ, İsmet, On Yıllık Harbin Kadrosu, Ankara, 1993.
JAESCHKE, Gotthard, Kurtuluş Savaşıyla İlgili İngiliz Belgeleri, Ankara, 1986.
JAESCHKE, Gotthard, Türk Kurtuluş Savaşı Kronolojisi, C.I, Ankara, 1970.
KUTAY, Cemal, Türkiye İstiklal ve Hürriyet Mücadeleleri Tarihi, C.I. ÖZALP, Kazım, Milli Mücadele, C.1, Ankara, 1985.
PEKER, Nurettin, İstiklal Savaşı, Gün Basımevi, İstanbul, 1955.
RENOUVIN, Pıerre, I. Dünya Savaşı ve Türkiye, Örgün Yayınevi, İstanbul, 2004.
SİMAVİ, Lütfü, Osmanlı Sarayının Son Günleri, Hürriyet Matbaası, İstanbul, t.y.
SOFUOĞLU, Adnan, “Milli Mücadele Dönemi”, Atatürk ve Türkiye Cumhuriyeti Tarihi, Siyasal Kitabevi, Ankara, 2004.
SOFUOĞLU, Adnan, “Mondros Mütarekesi Sonrası Türkiye’nin İşgaline Karşı Milli Direniş: Kuva-yı Milliye (1918-1921)”, Türkler, C.15.
SOFUOĞLU, Adnan, “Yunanlıların Batı Anadolu’ya Yerleşme Girişimleri ve İyonya Devleti Macerası”, Prof. Dr. Haluk Çay’a Armağan, Ankara, 1987.
SOFUOĞLU, Adnan, Kuva-yı Milliye Dönemi’nde Kuzeybatı Anadolu, Gnkur, Ankara, 1994.
SONYEL, Salahi, “Mondros’tan Samsun’a Türk Kurtuluş Mücadelesi’nin Doğuşu”, Türkler, C.15, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara, 2002.
SONYEL, Salahi, Türk Kurtuluş Savaşı ve Dış Politika, C.1, Ankara, 1973.
TAÇALAN, Nurdoğan, Ege’de Kurtuluş Savaşı Başlarken, Aksoy Yayıncılık, İstanbul, 1998.
TANSEL, Selahattin, Mondros’tan Mudanya’ya Kadar, C.1, MEB, İstanbul, 1991.
TOKER, Hülya, Mütareke Döneminde İstanbul Rumları, Genelkurmay Başkanlığı Yay., Ankara, 2006.
TÜRKEŞ, Ünal, Kurtuluş Savaşında Muğla, İstanbul, 1973.
TÜRKGELDİ, Ali Fuat, Mondros ve Mudanya Mütarekelerinin Tarihi, İstanbul, 1948.
ULUÇAY, Mustafa Çağatay, GÖKÇEN İbrahim, Manisa Tarihi, Manisa Halkevi, İstanbul, 1935