ULUSAL BAĞIMSIZLIK SAVAŞI’NIN ÖRGÜTLENME AŞAMASINDA MELEK REŞİT HANIM VE FAALİYETLERİ

Ulusların tarihinde dönüm noktası niteliği taşıyan dönemlerin, önemli olayları tarih aynasına yansıtmanın yanında, o ulusu oluşturan fertlerin faaliyetlerinden mürekkep zengin bir tabloyu da gözler önüne serdiği kabul edilir.Birinci Dünya Savaşı sonunda 30 Ekim 1918’de Mondros Ateşkes Antlaşması imzalanmış ve Türk toprakları işgal edilmişti. Türk tarihi açısından bir ölüm-kalım mücadelesinin cereyan ettiği bu dönem zengin bir olaylar, olgular, kişiler galerisidir. Bu galeride Saltanat-Hilafet savunucusunu, İngiliz işbirlikçisini, ABD mandası taraftarını, bölgesel kurtuluşu amaçlayan örgütleri, tam bağımsız ve yeni bir devlet uğrunda mücadele edenleri görmek mümkündür. Ulusal Bağımsızlık Savaşı dönemi ile ilgili olarak varılacak birçok hükümden biri kuşkusuz, yönelişi her ne olursa olsun her siyasal örgütlenme ve mücadele biçiminde erkeklerin daha etkin olarak rol aldıklarıdır. Ancak, Bağımsızlık Mücadelesi’nin bir halk hareketi olarak başladığı ve başarıya ulaştığı tezi kabul ediliyor ise, bu süreçte kadınların oynadığı rolü de belirginleştirmek bir gerekliliktir.Bu çalışmanın konusu olan Melek Reşit Hanım da Ulusal Bağımsızlık Savaşı’nın örgütlenme evresi olarak kabul edilen 1919 yılı içinde, kuruluşuna ön ayak olduğu Sivas Anadolu Kadınları Müdafaa-i Vatan Cemiyeti aracılığıyla ülkenin kurtuluşuna dolaylı ama kesin bir katkı sunmuş kadınlardandır. Bu çalışma kapsamında, ülkenin kurtarılmasındaki katkıları çerçevesinde Cemiyet’in kuruluşu, amaçları, faaliyetleri ele alınacak ve bu faaliyetlerde Melek Reşit Hanım’ın merkezi bir rolü olduğu fikrinden hareketle O’nun, düşünce ve duygu dünyası aydınlatılmaya çalışılacaktır

Anahtar Kelimeler:

Sivas Anadolu Kadınları Müdafaa-i Vatan Cemiyeti, Melek Reşit Hanım, Ulusal Bağımsızlık Savaşı, Mustafa Kemal Paşa

MRS. MELEK RESIT AND HER ACTIVITIES DURING THE ORGANIZATION STAGE OF NATIONAL INDEPENDENCE WAR

Periods which is a turning point in the history of nations, mirror on the important events, as well as the activities of the individuals forming the nation, rich ink is considered to lay on a table in front of your eyes.At the end of the First World War Armistice Agreement signed on October, 30 1918 and Turkish territories have been occupied . A life and death struggle took place in Turkish history of this period, a rich events, facts, contacts gallery. Sultanate-Khilafat defender, the British collaborationist, U.S. protectorates supporter of regional organizations seeking salvation, fully independent and can be seen in those who fought for a new state in this gallery. To be reached in relation to the National Independence War period is one of many provision of course, whatever the orientation of each political organization in the form of fighting men, and they received a more effective role. However, when it started as a popular movement and the independence struggle, succeeded in being accepted thesis, highlight the role women have played in this process is essential.Mrs. Melek Reşit which is the subject of this study in the National Independence War, was recognized as organization phase in the year 1919. She was one of the women who became a leader indirectly but defınately, through the establishment of Sivas Anatolian Women Defence of the Homeland Association the presented a decisive contribution to the country’s liberation. We enclose In this study, within the framework of the country’s contributions to the establishment of Society, objectives and activities to be addressed, in these activities. Mrs. Melek Reşit had an active role, from the idea her world of thought and emotion will be illuminated

Keywords:

Sivas Anatolian Women Defence of the Homeland Association, Mrs. Melek Reşit, The National Independence War, Mustafa Kemal Pasha,

PDF

___

I. Arşiv
Anadolu Kadınları Müdafaa-i Vatan Cemiyeti Nizamnamesi;
-Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Arşivi, Kutu 28, Gömlek 98, Belge 98001.
-Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Arşivi, Kutu 28, Gömlek 98, Belge 98-a 001.
-Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Arşivi, Kutu 28, Gömlek 98, Belge 98-b 001.
-Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Arşivi, Kutu 28, Gömlek 98, Belge 98-c 001.
-Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Arşivi, Kutu 28, Gömlek 98, Belge 98-d 001.
II. Kitap ve Makaleler
AFETİNAN, Ayşe, Anadolu Kadınları Müdafaa-i Vatan Cemiyeti, VIII. Türk Tarih Kongresi (11-15 Ekim 1976) Kongreye Sunulan Bildiriler, III. Cilt, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara, 1973, s. 1993-2000.
AKŞİN, Sina, İstanbul Hükümetleri ve Milli Mücadele, Mutlakıyete Dönüş (1918 1919), C. I, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Ankara, 1998.
Başlangıcından Günümüze Türkiye Cumhuriyeti Tarihi, (Editör, Prof. Dr. Temuçin Faik Ertan), Siyasal Kitabevi Yay., Ankara, 2011.
BAYKAL, Bekir Sıtkı, Milli Mücadelede Anadolu kadınları Müdafaa-i Vatan Cemiyeti, Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara, 1986.
ÇİLOĞLU, Fahrettin, Kurtuluş Savaşı Sözlüğü, Doğan Kitap, İstanbul, 1999.
Genelkurmay Başkanlığı, Türk İstiklal Harbi Batı Cephesi (4 Eylül 1919-9 Kasım 1920), II. Cilt, 2. Kısım, Genelkurmay Basımevi, Ankara, 1991.
GÜRER, Cevat Abbas, Ebedi Şef, Kurtarıcı Atatürkün Zengin Tarihinden Birkaç Yaprak, İstanbul, 1939.
KOCATÜRK, Utkan, Atatürk ve Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Kronolojisi 1918-1938, 2. B., Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 1988.
MERAY, Seha L,-Olcay, Osman, Osmanlı İmparatorluğunun Çöküş Belgeleri (Mondros Bırakışması, Sevr Antlaşması, İlgili Belgeler), Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, Ankara, 1977.
ÖZKAN, Abdullah, Adan Zye Kurtuluş Savaşı ve Atatürk Dönemi, Boyut Yayıncılık ve Ticaret AŞ, İstanbul, 2005.
SELEK, Sabahattin, Anadolu İhtilâli, C. 1, 8. Basım, Kastaş AŞ Yayınları, İstanbul, 1987.
ŞAHİN, Enis, Sivas Kongresi Hazırlıkları ve Sivas Valisi Reşid Paşa, Sivas Kongresi III. Uluslararası Sempozyumu (2-3 Eylül 2004), Yay. Haz., Nilgün İnce, Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara, 2005, s. 183-214.
YULARKIRAN, Cevdet Reşit, Reşit Paşanın Hatıraları (Sivasta Harekâtı Milliye Başlangıcından Sivas Kongresi ve Birinci Büyük Millet Meclisinin Açılışına Kadar), Tan Matbaası, İstanbul, 1939.