Hatay Mücadelesinde Siyasi-Entelektüel Bir Portre ve Risalesi:Ahmet Sırrı Hocaoğlu – Zindan Bekçileri Yahut Hortlayan Ali Kemal

Kalemleriyle düşün dünyasına hizmet eden yazarların dönemin siyasal havasına bağlı olarak tarihsel bağlamda aldıkları rollerde değişiklikler olması kaçınılmazdır. Bu çalışmada da Hatay davasını düşün mücadelesi ile destekleyen Yenigün gazetesinin entelektüel kadrosunda yer alan Ahmet Sırrı Hocaoğlu'na ait Osmanlıca Türkçesiyle kaleme alınmış bir risale analiz edilecektir. Hocaoğlu 1936'da kendisini finanse etmeye çalışan bu bağlamda Fransız idarecilerinin doğrultusunda hareket etmek zorunda kalan Yenigün gazetesi ve yazarlarını, Milli Mücadele karşıtı olan dönemin Dâhiliye Vekili Ali Kemal'e ve Peyami Sabaha benzetmesi dikkate değerdir. Zira Yenigün gazetesi Hatay davasını destekleyen ilk ve tek gazete olması bakımından önemlidir. Çalışmada Hocaoğlu'nun argümanlarının doğru olup olmadığı tespit edilerek, Hatay basın davasına bu yönüyle açıklık getirmek çalışmanın temel sorunsalı olmuştur. Elde edilen çözümlerle Fransız manda idaresindeki Hatay davasını sürdüren basın mücadelesini söz konusu risale ekseninde gözler önüne sermekle literatürdeki bu yöndeki noksanlığın giderilmesi amaçlanmıştır. İltihaktan sonra Hocaoğlu'nun Hatay Barosu'nun kuruculuğunu üstlenmesi ve çok partili hayatta geçişle CHP ve DP ikilemi arasında kendine yer edinmeye çalışmasının, tarihsel arka plandaki manda yaşantısının da etkisinin ne olduğu açıklanarak, Hatay kültürel tarih yazımına katkı sağlanmak istenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Ahmet Sırrı Hocaoğlu, Entelektüel Kadro Hareketi, Yerel Basın, Risale, Hatay

Political Fight-Hatay In An Intellectual Treatise Portrait And Ahmet Sirri Hocaoglu Dungeon Keeper Of Judah That Ali Kemal Ghouls

Think of the writers who serve the world with the Pen period, depending on the political atmosphere in the historical context of their roles is inevitable that changes. In this study, located Ahmet Sirri intellectual cadre of newspaper New day consider supporting the struggle of Hatay case Hocaoğlu to be a treatise written in the Turkish Ottoman analysis. Hocaoglu 1936, self-financing to the employees in this context newspaper New day forced to act in accordance with French directors and writers, including the Chairman of the period, as opposed to the National Struggle Ali Kemal and Peyami Sabah analogy is remarkable. New day is important because it is the first and only daily newspaper to support the Hatay case. In this study it was determined that there Hocaoğlu's arguments are correct, press Hatay was the main question of the case studies to clarify this aspect. The resulting solution then continued with the struggle of the French mandate authorities Hatay trial aimed to eliminate the deficiencies in this direction in the literature to reveal the said pamphlets axis. After joining assume Hocaoğlu Hatay Bar Association's founder and multiparty survive the transition to the CHP and the carve a niche in the study between the DP dilemma, explaining as to what the impact of the mandate life in historical background, Hatay were asked to contribute to the cultural historiography.

Keywords:

Ahmet Sim Hocaoglu, intellectual StaffMovement, Local Press, Risale, Hatay,

PDF

___

I. Arşiv Kaynakları BCA, 490.01.0.0, Yer no: 1224.2.39. BCA, 490.01.0.0, Yer no: 302.1225.2 BCA, 490. 1.0.0, Yer no: 442.1828.1. BCA, 490.1.0.0, Yer no: 1285.275.2. Hatay Adliyesi Arşivi.
II. Süreli Yayınlar Atayolu, 5 Nisan 1949. Atayolu, 29 Mart 1954. Atayolu, 29 Ekim 1957 Devrimci Gençlik, 24 Ocak 1954. Devrimci Gençlik, 30 Mart 1954. Hatay Devleti Resmi Gazetesi, 26 Eylül 1938, Kanun no: 4. İleri Hürriyet, 5 Haziran 1949. Kurtulan Yurd, Yıl 1, Sayı 2, 15 Birinciteşrin 1938, s.9 Kurucu Meclis Tutanak Dergisi, C2, 29 Mart 1961. Millet Meclisi Tutanak Dergisi, C2, D1, 8 Şubat 1963. Milliyet, 13 Nisan 1954. TBMM Albümü- C.2, 1950-1980, TBMM Basın ve Halkla İlişkiler Müdürlüğü Yayınları No: 1,Ankara, 2010. TBMM Zabıt Ceridesi, C2, DXI, 27 Şubat1958. TBMM Zabıt Ceridesi, C.7, D, XI, 26 Şubat1959. Temsilciler Meclisi Tutan Dergisi, C2, 22 Mart 1961. Yenigün, 23 Eylül 1938. Yeniyol, 29 Mart 1954.
III. Kitaplar
BAZANTAY, Pierre, La Penetraration De Ienseignement Dans Le Sandjak Automene dAlexandratte, Beyrauth, Imprimerie Catholique, 1935.
ÇELENK, Selim, Hatayın Kurtuluş Mücadelesi Anıları, Antakya Gazeteciler Cemiyeti, Hatay, 1987.
HOCAOĞLU, Ahmet Sırrı, Zindan Bekçileri Yahut Hortlayan Ali Kemal, Antakya, 1936, s.6.
ÖCAL, Hulki, Hatay Savaşı, Desen Matbaası, Ankara, 1953.
ÖZKAYA DUMAN, Olcay, Sancaktan Devlete Hatay Basını 1921-1939, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Doktora Tezi, Isparta, 2013, s.57.
MELEK, İsmet; PEHLİVAN, Hamit, Hatay Devleti, Hatay Valiliği Yayın no: 15, Hatay, 2011.
SELÇUK, Hamdi, Hatayın O Günleri, Özdemir Basımevi, İstanbul, 1971.
TEKİN, Mehmet Hatay Basın Tarihi, s.130.
TOSH, John, Tarihin Peşinde, (çev: Özden ARIKAN), Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul, 2013.
IV. Makaleler
HOCAOĞLU, Ahmet Sırrı, Niçin Okumuyoruz?, Yeni Mecmua, S.32, 15 Eylül 1929.
SİLİÖZ, Remzi, Gençspor Kulübünün İlk Umumi Kâtibi Remzi Siliöz Hatayda İlk Spor Teşkilatının Nasıl Kurulduğunu Anlatıyor. İleri Hürriyet, 2 Haziran 1949.
V. Sözlü Kaynaklar Ayda İnal (14.06.2012 tarihli görüşme) Günay Çelenk (merhum) (21.11.2012 tarihli görüşme) Zeki Özkaya (28.06.2011 tarihli görüşme) Bereket Yurt (25.07.2011 tarihli görüşme)