Pozitivizmin Doğrulama ve Yanlışlama İlkeleri Ekseninde Modern Bilimin Bilgiyi Metafizikten Arındırma İdeali

Öz Modern felsefi düşüncede değişime uğrayan kavramlardan biri de bilim olmuştur.Öncesinde, anlamlı kozmosu meydana getiren ilkeyi kavrama çabasını ifade eden bilim,yeni çağla birlikte, hakikati bütünüyle kavramaya ve teorileştirmeye muktedir aklınmetafizikten arınmış bir faaliyeti olarak görülmeye başlanmıştır. Söz konusu değişim,bilginin, kanıtlanamayan metafizik önermelerden nasıl kurtulabileceği probleminigündeme getirmiş ve bilimin nesnelliğini tartışmaya açmıştır. Bu anlamda, temeliampirizme dayanan pozitivist anlayış öne çıkıp nihai noktasına mantıksal pozitivizmleulaşırken, doğrulama ilkesi de bilimin ilk nesnellik ölçütü olmuştur. Bilim felsefecisi KarlPopper ise doğrulama ilkesini yetersiz bulmuş ve yanlışlama ilkesini alternatif bir nesnellikölçütü olarak sunmuştur. Çalışmamız, modern bilimin bilgiyi metafizikten kurtarmaidealini, tarihi süreci mercek altına almak yoluyla ortaya koymayı amaçlamaktadır.Bunun için, önce modern bilimin felsefi temelleri ve ampirizm incelenmiştir. Mantıksalpozitivistlerin doğrulama ilkesini ve ardından Popper’ın yanlışlama ilkesini ele alançalışmamız, modern bilimin, bilgiyi metafizikten arındırmak adına kendi varlık alanınıkısıtlamak zorunda kaldığını öne sürmektedir.

___

  • Ferry, Luc. Gençler İçin Batı Felsefesi. trc. Devrim Çetinkasap. İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları, 2008