M. K. Paşa Çayı Havzasında Erozyon Şiddeti ve Bununla Ulubat Gölünün İlgisi

1943-44 ders yılında Y. Z. E. stajiyer öğrencilerinden 40 kişilik bir grupla birlikte bu öğrencileri tarım alanında pratik olarak yetiştirmek üzere Karacabey Harasına gönderildiğim sırada bana bu çalışmayı hazırlamak fırsatı verildi. Gerek iki vazifenin birden yapılması zarureti, gerekse M. K. Paşa'da müsait bir çalışma yerinin bulunmaması yüzünden yalnız çayın sevkettiği yüzücü maddelerin tesbiti ile iktifa edilmiş ve bundan imkânlara göre neticeler elde edilmesine gayret edilmiştir.M. K. Paşa çayı sularıyla sevkedilen tortulara depoluk yapmakta olan Ulubat gölü aynı zamanda adı geçen çay sularına regülatör vazifesi ifa etmekte ve çayla göl aynı bir sistem vücuda getirmiş bulunmakta olduklarından adı geçen göl de bazı bakımlardan etüd edilmiş ve gölün tortularla ilgisi tebarüz ettirilmeye çalışılmıştır. Bu arada havzanın konu ile alâkalı bir kısmının jeolojik durumu da genel bir şekilde ele alınarak gözden geçirilmiştir. Bu konu üzerindeki çalışmalarımda bana her türlü yardımlarını esirgemeyen Prof. Dr. Ş. A. Birand ile yüzücü madde mikdarlarının tesbitinde esası teşkil eden su mikdarlarını ve icap ettikçe çay hakkında lüzumlu bilgileri veren M. K. Paşa Su İşleri İdaresinin 1943-1944 yılı mensuplarına, fosillerin teşhisinde yardımlarını gördüğüm Dr. L. Erentöz'e ve tortular üzerindeki çalışmalarım sırasında her türlü kolaylığı gösteren M. K. Paşa ilçesinin o zamanki Tarım Öğretmeni H. Fehmi Ertürer'e burada teşekkürlerimi sunarım.

(German) Die Erosionsstaerke im Bereiche des Flusses von Mustafa Kemâl Paşa und ihre Beziehung zum See von Ulubat (Abuliond)

Dieses Gebiet besteht hauptsächlich wohl aus praekambrisehen Kristallinen Schiefern, palaeozoischen Grauwacken, mesozoischen Kalken, tertiaeren Süsswasser-u. Quaternaerbildungen, Ausserdem liegen hier an verschiedenen Stellen Serpentine, Andesite, Dazite, Rhyolite und manche Tief engesteine (4). Das Gebiet zwischen dem See und dem Fluss stellt ein etwa E-W gerichtetes Plateau dart das in tektonischer Hinsicht eher ein Horst ist.

___

  • Altınlı (E.) Bandırma - Gemlik arasındaki kıyı sıra dağının jeolojik incelenmesi, (1st. Üniv, Fen. Fak. Mec. seri B. cilt VIII- sayı 1-2 sene 1942).
  • Birand (S.A.) Karacabey Harasının birkaç taşı. (Y. Z. E. çalışmalarından, sayı 10, Ankara 1936).
  • Birand (Ş. A.) Aşınma ve taşınma olaylatmm Anadolu ziraatındaki önemi.
  • İlgüz (N.) M. K. Paşa civarına ait bazı taş numuneleri üzerinde mikroskopik araştırmalar. (Comunications de la Fakülte des Scienes de l'université d'Ankara. Tom. IV. seri C - Fase 1) 1954.
  • İlgüz (N.) Orhaneli civarına ait bazı taş numuneleri üzerinde mikroskopik araştırmalar, neşredilmemiştir.
  • Kayser (E.) Lehrbuch der Geologie. Stuttgart, 1923.
  • Kayser (E.) Abriss der Geologie. Stuttgart, 1925.
  • Philippson (A.) Reisen u. Forschungen in westlichen
  • Schaffernak Kleinasien. Hydrographie.
  • Schucht (F.) Wissenschaftliche Bodenuntersuehungeri. IV Rufl. Berlin, 1924.
  • Yalçınlar (İ.) Manyas havzasının morfolojik etüdü (İst Univ. Ede. Fak- Coğ. Ens. yayınlarından No. 9), İstanbul, 1946.