1945-1950 Döneminde Türk Dış Politikasının Propagandası Üzerine Bir Girişim: New York Haberler Bürosu

Bu çalışma 1945-1950 yılları arasında Cumhuriyet Halk Partisi Hükümetleri’nin gerçekleştirdiği propaganda örneği açısından New York Haberler Bürosu’nun değerlendirilmesini ele almaktadır. II. Dünya Savaşı ertesinde Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’nden algıladığı tehdit üzerine, Türkiye’nin dış politikasında savaş dönemi uygulamalarına son verilerek değişikliğe gidilmiştir. Türkiye’nin değişen dış politikası doğrultusunda, iki yönde propaganda izlediği görülmüştür. Bunlardan ilki ülke içerisinde izlediği Milli Birlik Propagandası’dır. İkincisi ise yurt dışında, Sovyetler’e karşı Batılı ülkelerin, özellikle de Amerika Birleşik Devletleri’nin, desteğini almak üzere gerçekleştirdiği tanıtıcı propagandadır. Çalışmamızın kapsamı, bu ikinci istikamet doğrultusunda Türkiye’yi ABD’de yetkililere ve kamuoyuna tanıtmak üzere, bir nevi kamu diplomasisi amacıyla kurulan New York Haberler Bürosu’nu kuruluşu, amaçları ve faaliyetleri etrafında irdelemek ve dönemin dış politikası içerisinde değerlendirmektir.

Anahtar Kelimeler:

New York Haberler Bürosu, Dış Politika, Cumhuriyet Halk Partisi, Propaganda, Türkiye

A Propaganda Initiative of Turkish Foreign Policy Between 1945-1950: New York News Bureau

This study deals with the evaluation of the New York News Bureau in terms of the propagandas of the Republican People’s Party Governments between 1945 and 1950. After the Second World War, faced with the threat of the Union of Soviet Socialist Republics (USSR), Turkey has gone to changes in foreign policy by putting an end to wartime applications. In accordance with the changing foreign policy of Turkey, two types of propaganda were followed. The first one is the National Unity Propaganda that was followed inside the country. The second one was the introductory propaganda to get the support of Western countries, especially of the United States of America against USSR. Within the scope of our study, we will scrutinize the New York News Bureau, which was founded as a means of public diplomacy to introduce Turkey to US officers and public, with regard to its foundation, objectives and activities and we will also evaluate the Bureau in terms of the foreign policy framework of the era.

Keywords:

urkish Information Office Foreign Policy, Republican People’s Party, Cold War, Propaganda, Turkey,

PDF

___

Arı, T. (2000). Amerika’da siyasal yapı lobiler ve dış politika. İstanbul: Alfa Basım Yayım Dağıtım. Armaoğlu, F. (1991). 20. yüzyıl siyasi tarihi 1914-1980 Cilt: I. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. Ayın Tarihi. (Eylül 1948). No: 178. Ayın Tarihi. (Eylül 1949). No: 190. Ayın Tarihi. (Kasım 1949). No: 192. Ayın Tarihi. (Nisan 1950). No: 197. Batu, H. (1964). Dış siyaset ve tanıtma. Dışişleri Belleteni. (2), 114-119. Batu, H. ve Soysal İ. (1965). Türkiye’nin tanıtılması. Dışişleri Belleteni, (10), 8-13. Bektaş, A. (1996). Kamuoyu, iletişim ve demokrasi. İstanbul: Bağlam Yayınları. Bektaş, A. (2002). Siyasal propaganda tarihsel evrimi ve demokratik toplumdaki uygulamaları. İstanbul: Bağlam Yayınları. Deringil, S. (1994). Denge oyunu, İkinci Dünya Savaşı’nda Türkiye’nin dış politikası. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları. Dışişleri Bakanlığı. (1973). Türkiye dış politikasında 50 yıl: İkinci Dünya Savaşı yılları (1939-1946). Ankara: Araştırma ve Siyaset Planlama Genel Müdürlüğü Yayınları. Domenach, J. M. (1969). Politika ve propaganda, T. Yücel (Çev.). İstanbul: Varlık Yayınları. Draft suggestions for President’s Message to Congress on Greek Situation, (March 3, 1947). trumanlibrary.org. Subject File, J.M. Jones Papers. 03.04.2015 tarihinde http://www.trumanlibrary.org/whistlestop/study_ collections/doctrine/large/documents/pdfs/6-9.pdf#zoom=100. adresinden edinilmiştir. Ertürk, S. (1951). Propaganda ve beşinci kolun İkinci Dünya Harbinde oynadığı roller, Ankara: Gnkur. Bşk. Yayınları, Genelkurmay 1. No. Basımevi. Gürün, K. (1991). Türk Sovyet ilişkileri (1920-1953). Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi. Kamel, A. (2014). 1923’ten günümüze Türk dış politikası ve diplomasisi. İstanbul: İnkılâp Kitabevi. Karadağ, H. (2012). Bir dış politika tekniği olarak kamu diplomasisi: Karar verme süreci üzerine etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Modern Turkish Literature. (1950). Babel.hathitrust.org. 08.06.2017 tarihinde https://babel.hathitrust.org/cgi/ pt?id=inu.30000123235487;view=1up;seq=3 adresinden edinilmiştir. Modern Turkish Poetry. (1950). Babel.hathitrust.org. 08.06.2017 tarihinde https://babel.hathitrust.org/cgi/ pt?id=inu.30000123235479;view=1up;seq=3 adresinden edinilmiştir. News From Turkey. (1955, September 15). Turkish Information Office, 8(21). News FromTurkey. (September 29 1955). Turkish Information Office, 8(23). News From Turkey. (October 6 1955). Turkish Information Office, 8(24). News From Turkey. (November 17 1955). Turkish Information Office, 8(28). News From Turkey. (November 3 1955). Turkish Information Office, 8(26). News From Turkey.(November 10 1955). Turkish Information Office, 8(27). News From Turkey. (December 1 1955). Turkish Information Office, 8(29). News From Turkey. (December 15 1955). Turkish Information Office, 8(30). News From Turkey. (December 29 1955). Turkish Information Office, 8(32). News From Turkey. (January 5 1956). Turkish Information Office, 9(1). Onaran, Ş. A. (1984). Kamuoyu el kitabı. İstanbul: Filiz Kitabevi. Qualter, T. H. (1980). Propaganda teorisi ve propagandanın gelişimi. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 35(1), 255-307. Sander, O. (1996). Siyasi tarih 1918-1994. Ankara: İmge Kitabevi. Sever, A. (1997). Soğuk savaş kuşatmasında Türkiye, Batı ve Ortadoğu: 1945-1958. İstanbul: Boyut Yayıncılık. TBMM Tutanak Dergisi. (26.12.1947). Dönem: VIII, Cilt: 8, Toplantı: 2, Yirmi Üçüncü Birleşim.https://www. tbmm.gov.tr/tutanaklar/TUTANAK/TBMM/d08/c008/tbmm08008023.pdf adresinden edinilmiştir. TBMM Tutanak Dergisi. (21.11.1949) Dönem: VIII, Cilt: 16, Toplantı: 3, Kırk Sekizinci Birleşim. https://www. tbmm.gov.tr/tutanaklar/TUTANAK/TBMM/d08/c016/tbmm08016048.pdf adresinden edinilmiştir. Turkey’s foreign trade. (1948). Babel.hathitrust.org. 08.06.2017 tarihinde https://babel.hathitrust.org/cgi/ pt?id=inu.30000123235669;view=1up;seq=4 adresinden edinilmiştir. Turkish road and higways. (1950). Babel.hathitrust.org. 08.06.2017 tarihinde https://babel.hathitrust.org/cgi/ pt?id=inu.30000123235768;view=1up;seq=4 adresinden edinilmiştir. Türk Dil Kurumu Güncel Türkçe sözlük. (t.y). http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_ gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.5be41bf6d2e677.75261368 adresinden edinilmiştir. Türkmen F. (1965). Siyasî propaganda san’atı. İstanbul: Tan Gazetesi ve Matbaası. Ulus. (1948, 8 Mart). Ulus. (1949, 8 Mart). Ulus. (1949, 10 Mart). Women in modern Turkey. (1948). Babel.hathitrust.org. 08.06.2017 tarihinde https://babel.hathitrust.org/cgi/ pt?id=inu.30000123235651;view=1up;seq=13 adresinden edinilmiştir. Yıldırım, G. (2014). Uluslararası halkla ilişkiler perspektifinden kamu diplomasisi: Türkiye kamu diplomasisi koordinatörlüğü örneği çerçevesinde kültürel diplomasi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı-Cumhuriyet Arşivi (CA) Belgeleri CA, Fon No: 30 1 0 0 Yer Numarası: Kutu No: 101 Dosya Gömleği No: 626 Sıra No: 5, Dosya Numarası: F11 CA, Fon No: 30 10 0 0 Yer Numarası: Kutu No: 85 Dosya Gömleği No: 564 Sıra No: 2 Dosya Numarası: 85 CA, Fon No: 30 18 1 2 Yer Numarası: Kutu No: 114 Dosya Gömleği No: 41 Sıra No: 7 Dosya Numarası: 33-279 CA, Fon No: 30 18 1 2 Yer Numarası: Kutu No: 114 Dosya Gömleği No: 45 Sıra No: 17 CA, Fon No: 30 18 1 2 Yer Numarası: Kutu No: 117 Dosya Gömleği No: 59 Sıra No: 7 Dosya Numarası: 47-286 CA, Fon No: 30 18 1 2 Yer Numarası: Kutu No: 118 Dosya Gömleği No: 89 Sıra No: 7 Dosya Numarası: 47-422 CA, Fon No: 30 18 1 2 Yer Numarası: Kutu No: 120 Dosya Gömleği No: 53 Sıra No: 11 Dosya Numarası: 153-3 CA, Fon No: 490 1 0 0 Yer Numarası: Kutu No: 576 Dosya Gömleği No: 2291 Sıra No: 6 Dosya Numarası: 2. Büro CA, Fon No: 30 10 0 0 Kutu No: 268 Dosya Gömleği No: 806 Sıra No: 17 Dosya Numarası: 440 CA, Fon Kodu: 30 10 0 0 Kutu No: 173 Dosya Gömleği No: 196 Sıra No: 17 Dosya Numarası: 186 CA, Fon No: 30 1 0 0 Yer Numarası: Kutu No: 101 Dosya Gömleği No: 628 Sıra No: 9 CA, Fon Kodu: 490 1 0 0 Kutu No: 1295 Dosya Gömleği No: 302 Sıra No: 1 Dosya Numarası: 8. Büro