Anadolu'da Prehistorik Dönem Savunma Duvarlarına Yönelik Bir Değerlendirme

Öz Özet: Anadolu'da Neolitik Çağ'dan Erken Tunç Çağı sonuna kadar olan dönemde saptanan 48 yerleşmedeki duvar yapıları, inşalarında kullanılan malzemelere, tekniklere, biçimsel özelliklere, yangın/tahribat izlerine ve mimari eklentilere göre değerlendirilmiş, Akeramik Çağ yerleşimi Aşıklı Höyük haricindeki diğer tüm arkeolojik yerleşmelerdeki duvarların savunma amacına hizmet etmiş olabileceği sonucuna varılmıştır.Anahtar Kelimeler: Anadolu, Neolitik Çağ, Kalkolitik Çağ, Erken Tunç Çağı, Savunma Duvarları.Abstract: The walls or wall-like structures of forty eight archeological sites in Anatolia between the period of Neolitic age and Early Bronze Age were evaluated according to their constructional materials, techniques, shapes, traces of fire and destruction as well as other architectural additional structures. It was concluded that all the walls in these sites except Aşıklı Höyük of Acheramic Age maybe used for defensive intentions.Keywords: Anatolia, Neolithic Age, Chalcolithic Age, Early Bronze Age, Fortification walls.

Anahtar Kelimeler:

Anadolu, Neolitik Çağ, Kalkolitik Çağ, Erken Tunç Çağı, Savunma Duvarları.

PDF

___

Algaze, G. (1990). Town and Country in Southeastern Anatolia, vol. II The Stratigraphic Sequence at Kurban Höyük. Chicago-Illinois: The University of Chicago Oriental Institute Publications, vol. 110.

Arseven, C. E. (1943). Sanat Ansiklopedisi. İstanbul: Maarif Matbaası.

Avery, M. (1993). Hillfort Defences of Southern Britain. Oxford: BAR British Series 231.

Behm-Blancke (1987). Die Ausgrabungen auf dem Hassek Höyük im Jahre 1985. VIII. Kazı Sonuçları Toplantısı- I, 139-147.

Behm-Blancke, M. R. (2003). Hassek Höyük. ArkeoAtlas 2: Tunç Bakışlar, Son Kalkolitik ve İlk Tunç Çağı, 27.

Bittel, K. (1936-37) Beitrage zur kleinasiatischen Archaologie. Archiv für Orientforschung, 11. band, 38-56.

Burke, A. A. (2004). The Architecture of Defense: Fortified Settlements of the Levant During the Middle Bronze Age. Doktora Tezi, Department of Near Eastern Languages and Civilizations, The University of Chicago, Proquest Digital Dissertations veritabanından alınmıştır, (UMI number: 3125664).

Caneva, I. (2003). Of Roads, Terraces and Watergates at Mersin XVI. M. Özdoğan et al (ed.) Köyden Kente.Yakındoğu’da ilk Yerleşimler. Ufuk Esin’e Armağan içinde (2. cilt, s. 429-435). İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları.

Chapagain, N. K. (2005). Living in Lomanthang: An Earthen Walled Settlement in the Trans-Himalayan Region of Nepal. Living in Earthen Cities. Proceedings for the First International Conference içinde (s. 54-60). İstanbul Teknik Üniversitesi.

Clare, L. et al. (2008). Warfare in Late Neolithic/Early Chalcolithic Pisidia, Southwestern Turkey. Climate Induced Social Unrest in the Late 7th Millenium calBC, Documenta Praehistorica XXXV, 1-29.

DePratter (1991). Late Prehistoric and Early Historic Chiefdoms in the Southeastern United States. New York: Garland Publishing.

Duru, R. (1994). Kuruçay Höyük I 1978-1988 Kazılarının Sonuçları Neolitik ve Erken Kalkolitik Çağ Yerleşmeleri. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.

Duru, R. (2008). MÖ 8000’den MÖ 2000’e. Burdur-Antalya Bölgesi’nin Altıbin Yılı. Suna İnan Kıraç Akdeniz Medeniyetleri Araştırma Enstitüsü.

Efe, T. http://www.kulluobakazisi.bilecik.edu.tr/Dosya/Arsiv/Batıaçmaları/Turkce1.pdf

Efe, T. (2007). The Theories of ‘the Great Caravan Route’ between Cilicia and Troy: the Early Bronze Age. III period in Inland Western Anatolia. Anatolian Studies 57, 47-64.

Erkanal, H. ve S. Günel (1997). 1995 Yılı Liman Tepe Kazıları. XVIII. Kazı Sonuçları Toplantısı-I, 231-260.

Erkanal, H. ve T. Özkan (2000). 1998 Bakla Tepe Kazıları. 21. Kazı Sonuçları Toplantısı -I, s. 263-278.

Erkanal, H. et al (2003). 2001 Yılı Liman Tepe Kazıları. 24. Kazı Sonuçları Toplantısı- I, 423-436.

Esin, U. (1993a). 1991 Aşıklı Höyük (Aksaray İli - Kızılkaya Köyü) Kurtarma Kazısı. XIV. Kazı Sonuçları Toplantısı – I, 131-146.

Esin, U. (1993b). Die Architectur und die Kastenbauweise von Aşıklı. Istanbuler Mittelungen 43, 124-128.

Esin, U. (2000). 1998 Aşıklı Höyük (Aksaray ili) Kurtarma Kazısı Raporu. 21. Kazı Sonuçları Toplantısı – I, 71-80.

Frayne, D. (1993). Royal Inscriptions of Mesopotamia: Early Periods, vol. 2: Sargonic and Gutian Periods (2334-2113 B.C.). Toronto.

Gates, M. H. (2009). 2007 Season At Kinet Höyük (Yeşil-Dörtyol, Hatay). 30. Kazı Sonuçları Toplantısı-II, 351-368.

Garstang, J. (1953). Prehistoric Mersin Yümük Tepe in Southern Turkey, The Clarendon Press, Oxford.

Goldmann, H. (1956).Excavations at Gözlü Kule, Tarsus, From the Neolithic through the Bronze Age, Vol.I- II. Princeton, New Jersey: Princeton University Press.

Gülçur, S. ve M. Endoğru (1999). Güvercinkayası 1997 Kazısı. XX. Kazı Sonuçları Toplantısı - I, 77-100.

Gülçur, S.ve Y. Kiper (2007). Güvercinkayası 2005 Yılı Kazısı Ön Raporu. 28 Kazı Sonuçları Toplantısı - II, 111-124.

Gürdil, B. (2005). Architecture and Social Complexity in the Late Ubeyd Period: A Study of the Built Environment of Değirmentepe in East Anatolia. Yayınlanmamış Doktora tezi, University of California, Proquest Digital Dissertations veritabanından alınmıştır, (UMI number: 3169198).

Hauptmann, H. (1979). Kalkolitik Çağ’dan İlk Tunç Çağının Bitimine Kadar Norşuntepe’de Yerleşmenin Gelişimi. VIII. Türk Tarih Kongresi (Ankara 11- 15 Ekim 1976) Kongreye Sunulan Bildiriler içinde (I. Cilt, s. 55-63, Lev. 12- 27). Ankara: Türk Tarih Kurumu.

Hauptmann, H. (1997). Lidar. Eczacıbaşı Sanat Ansiklopedisi içinde (C. 2, s. 1115- 1116). İstanbul.

Hueber, F. (2004). Eine Bronzezeitliche Stadtmauer Von Troia (Restitutionsversuch einer zinnenbekrönten Palisade mit Schwergewichtsmauer). T. Korkut (ed.). 60. Yılında Fahri Işık’a Armağan. Anadolu’da Doğdu içinde (s. 359-368). İstanbul: Ege Yayınları.

Hüryılmaz, H. (1998). Gökçeada-Yenibademli Höyüğü, 1996 Yılı Kurtarma Kazısı. XIX. Kazı Sonuçları Toplantısı- I, s. 357-378.

Hüryılmaz, H. (2000). Gökçeada Yenibademli Höyük 1999 Yılı Kazıları. XXII. Kazı Sonuçları Toplantısı- I, s. 247-258.

İlaslı, A. (1992). Karaoğlan Höyüğü Kurtarma Kazısı. II. Müze Kurtarma Kazıları Semineri, 95-103.

Ivanova, M. (2008). Befestigte Siedlungen auf dem Balkan, in der Ägäis und in Westanatolien, ca. 5.000-2.000 v. Chr. Waxmann.

Jablonka, P. (2001). Şehrin Ahşap Surları. Troia II Aşağı Şehrinin Savunması. (çev. S. Bulgurlu). J. Latacz et al (ed.) Troia: Düş ve Gerçek içinde (s. 216-217). Stuttgart.

Karul, N. (2006). Kuzeybatı Anadolu Neolitik ve Kalkolitik Çağ Yerleşimlerinin Sınırlandırılması. Betül Avunç (ed.). Hayat Erkanal’a Armağan: Kültürlerin Yansıması içinde (s. 479-483). İstanbul: Homer Kitabevi Yayınları.

Karul, N. et al (2003). Aşağı Pınar I, Einführung, Forschungsgeschichte, Stratigraphie und Architektur, Archäologie in Eurasien, Band 15. Studien im Thrakien-Marmara-Raum, Mainz am Rhein:Von Zabern.

Keeley, L. H. et al (2007). Baffles and Bastions: The Universal Features of Fortifications. Journal of Archaeological Resource 15, 55–95.

Kenzle, S. (1997). Enclosing Walls in the Northern San Juan: Sociophysical Boundaries and Defensive Fortifications in the American Southwest. Journal of Field Archaeology 24/2, 195-210.

Kepinski, C. (2007). Dynamics, Diagnostic Criteria and Settlement Patterns in the Carchemish area during the Early Bronze Period. E. Peltenburg (ed.). Euphrates Valley River Settlement. The Carchemish Sector in the Third Millennium B.C. içinde (s.152-163). University of Edinburgh LEVANT Supplementary Series. Londra: Oxbows.

Kokkinidou ve Nikolaidou (1999). Neolithic enclosures in Greek Macedonia: Violent and nonviolent aspects of territorial demarcation. J. Carman ve A. Harding (ed.). Ancient Warfare. Archaeological Perspectives içinde (s. 89-99). United Kingom: Sutton Publishing.

Korfmann, M. (1983). Demircihüyük 1: Architektur, Stratigraphie und Befunde, C. I&II, Mainz am Rhein Zabern.

Korfmann, M. (1995). 1993 Yılı Troia Çalışmaları. XVI. Kazı Sonuçları Toplantısı-I, 239-262.

Koşay, H. Z. (1934). Türkiye Cumhuriyeti Maarif Vekaletince Yaptırılan Ahlatlıbel Hafriyatı. Türk Tarih, Arkeologya ve Etnografya Dergisi, Sayı II, Temmuz, 3-85.

Kömürcüoğlu, E. A. (1962). Yapı Malzemesi Olarak Kerpiç ve Kerpiç İnşaat Sistemleri, İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi Matbaası.

Lloyd, S. ve J. Mellaart (1962). Beycesultan. Vol. 1 The Chalcolithic and early bronze age Levels. Londra: British Institute of Archaeology at Ankara.

Loader, N. C. (1998). Building in Cyclopean masonry: with special reference to the Mycenaean fortifications on mainland Greece, Jonsered: P. Åström.

Matney, T. ve L. Rainville (2006). Eighth Preliminary Report on Excavations at Ziyaret Tepe (Diyarbakır Province), 2004 Season. 27. Kazı Sonuçları Toplantısı-I, 117-130.

Mellaart, J. (1970). Excavations at Hacılar, 2 cilt, Edinburgh.

Mellink, M. (1973). Excavations at Karatas-Semayük and Elmali, Lycia, 1972. American Journal of Archaeology 77/3, 293-307.

Mellink, M. (1974). Excavations at Karatas-Semayük and Elmali, Lycia, 1973. American Journal of Archaeology 78/4, 351-359.

Naumann, R. (1991). Eski Anadolu Mimarlığı, 3. baskı (Türkçe 1. baskı 1975), Ankara:Türk Tarih Kurumu Yayınları,.

Netzer, E. (1992). Massive Structures: Processes in Construction and Deterioration. A. Kempinski ve R. Reich (ed.). The Architecture of Ancient Israel: From the Prehistoric to the Persian Periods içine (s. 17-27). Jerusalem: Israel Exploration Society.

Oates, D. (1990). Innovations in Mud-brick: Decorative and Structural Techniques. World Archaeology, 21/3, 388-406.

Özdoğan, M. (2007). Marmara Bölgesi Neolitik Çağ Kültürleri. Mehmet Özdoğan ve Nezih Başgelen (ed.). Türkiye’de Neolitik Dönem: Anadolu’da Uygarlığın Doğuşu ve Avrupa’ya Yayılımı: Yeni Kazılar, Yeni Bulgular içinde (s. 401- 426). İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları.

Özdoğan, M. et al (2000). 1998 Yılı Kırklareli Höyüğü Kazıları. 21. Kazı Sonuçları Toplantısı – I, 93-107.

Özdoğan, M. et al (2004). Mezraa Teleilat Höyüğü 4. Dönem Çalışmaları. 25. Kazı Sonuçları Toplantısı-II, 235-242.

Parkinson, W. A. ve P. R. Duffy (2007). Fortifications and Enclosures in European Prehistory: A Cross-Cultural Perspective. Journal of Archaeological Resource 15, 97–141.

Reich, R. ve H. Katzenstein (1992). Glossary of Architectural Terms. A. Kempinski ve R. Reich (ed.). The Architecture of Ancient Israel: From the Prehistoric to the Persian Periods içinde (s. 311–322).Jerusalem: Israel Exploration Society.

Seeher, J. (2007). Hattuša Bir Kent Suru. Bir Rekonstrüksiyon Çalışması, İstanbul: Ege Yayınları.

Vencl, Sl. (1999). Stone Age Warfare. J. Carman ve A. Harding (ed.). Ancient Warfare. Archaeological Perspectives içinde (s. 57-72). United Kingom: Sutton Publishing.

Vincenzi, T. (2008). Fortification Walls. Development and Conformation of Anatolian ‘Saw Tooth Wall’, ‘Kastenmauer’, ‘Casematte’ Defence Systems, and Their Building Techniques in The Bronze Age. H. Kühne et al (ed.). Proceedings of the 4th International Congress of the Archaeology of the Ancient Near East: 29 March – 3 April 2004 içinde (C. 1, s. 309-320). Wiesbaden: Freie Universitat Berlin.

Vincenzi, T. ve P. Rinaldi (2007). The Development of Hittite Military Architecture: ‘Kastenmauer’ and ‘Casematte’ building Techniques. VI Congresso Internazionale di Ittitologia, Roma 5-9 Settembre, 2005 Part 1, Studi Micenei Ed Egeo-Anatolici XLIX, 217-226.

Wright, G. R. H. (2005). Ancient Building Technology, 2 cilt, Brill.