Eskiçağlardan günümüze kadar belirli bir medeniyet düzeyine erişen tüm toplumlarda gümrük vergilerinin uygulandığına dair tarihi kayıtlar bu­lunmaktadır. Bu vergilerin ne kadar eskiye götürülebileceği kesin olarak bilinmemekle birlikte en azından yazılı hale getirilerek kayıt altına alınmış ve günümüze de bir bütün halinde gelebilmiş olanlar bu verginin ne zaman ve nasıl uygulandığı konusunda fikir verebilmektedir.Bu çalışmada, Eskiçağ’ın önemli bir evresinde Küçük Asya (Anadolu)’da uygulanmış olan gümrük vergileri hakkında günümüze önemli bilgiler aktaran Efes Gümrük Yasası Yazıtı’ndaki bilgiler değerlendirilecektir. Bugün original metni Efes Müzesi’nde muhafaza edilen bu yazıt, en azından MÖ 1. yüzyıldan itibaren, gümrük vergisi hakkında Küçük Asya’da uygulanan ilk vergi kanunlarını ortaya koyması bakımından önemlidir. Bu yasa, vergilendirmeye tabi olan bölgelerin sınırları, gümrük vergisi bürolarının nerelerde buluna­bileceği, vergi toplayıcıların hak ve görevleri ile gümrüklerde alınması gereken vergi miktarları hakkında bilgi vermektedir. Bu yasadan anlaşıldığına göre, Küçük Asya’daki ilk gümrük vergi istasyonları Marmara Denizi kıyısından başlayarak Küçük Asya’nın bütün Ege kıyısı boyunca devam etmekte ve güneyde Side’de son bulmaktaydı.

There are a number of documents about the existence of taxes and custom duties imposed in the very early stages ofhistory in every society who has the certain level of civilizations from ancient period onwards. However it is not quite certain when and how the veryfirst tax and cııstom dııties imposed to the earlier societies, the written sources wich incilide documentary evidence to our studies can give us an idea about the tax gathering in ancient periods in this study the cııstom dııties which were applied in Asia Minör (Anadolu) in ancient period will be analised in the light of Ephesos Custom Inscription. The original text of this inscription is nowadays preserved in the Efes Museum in Türkiye which includes highly important infornıation about port dues in Asia in ancient period at least in the fırst century B. C. The rules and regulations about the port taxes (portorio), the limitations of ports and taxes, dııties and responsibilities oftax collectors are explained in the original text of the Ephesos Inscriptions. it can also be deduced that the fırst porttaxes were only imposed in the ports not within the landscape.