SERDAR ÖZKAN’IN KAYIP GÜL ADLI YAPITINDAKİ GÜL TEŞBİHİNİN FRANSIZCA ÇEVİRİSİ LA ROSE RETROVEE’DE KARŞILAŞTIRMALI İNCELEMESİ

Öz Çeviribilimin inceleme ve uygulama alanlarından biri olan çeviri eleştirisi basit tanımıyla kaynak metnin dokusunun erek metinde nasıl şekillendiğini karşılaştırmalı olarak inceler. Diğer bir deyişle kaynak metne özgü unsurların anlamsal ve dilsel karşılıklarının çevirmenin seçimlerini eleştirel bağlamda ele alarak, hedef metine nasıl aktarıldığını çözümler. Son yıllarda özellikle Türkçe’nin yabancılara öğretilmesi konusunda artan ülkeler arası anlaşmalar, diğer toplumların Türkçe’ye, Türk edebiyatına ilgisini arttırmıştır. Bu ilginin sonucunda diğer dillere çevrilen yapıtlarımız da artış göstermekte ve dilimiz, kültürümüz, edebiyatımız çeviri aracılığıyla diğer toplumlara tanıtılmaktadır. Bir milleti temsil eden çeviri yapıtlar ve temsilciler olan çevirmenler de çeviri eleştirmenleri tarafından mercek altına alınmaktadır. Bu bağlamda karşılaştırmalı çeviri çözümlemesi yöntemiyle kaynak yapıt ‘Serdar Özkan’ın Kayıp Gül adlı yapıtında teşbih olarak kullanılan ‘gül’ sözcüklerinin geçtiği mistik söylemlerin İngilizce’den çevrilen, çalışmada erek yapıt olarak ele aldığımız Fransızca La Rose Retrouvée’de nasıl şekillendiğini, çevirmen kararlarını, kaynak okurda uyanan hislerin erek okurda da uyanıp uyanamayacağı yaklaşımıyla incelemeye alacağız. Yazar Serdar Özkan’ın yapıtında gül etrafında oluşturduğu teşbihler karşılaştırmalı çözümleme yapabilmek için kaynak metinden seçeceğimiz kesitleri oluşturmaktadır. Bu çalışmada amaç çeviri çözümlemesi yöntemine bilimsel anlamda bir örnek sunmak ve gül teşbihi etrafında gelişen mistik söylemlerin anlamsal karşılıklarının çevirmen kararıyla erek yapıttaki eşdeğerleri göstermektir. Tasavvufi bir dil kullanan yazarın yapıtta kullandığı gül teşbihiyle vurgulamak istediği Allah, Hz. Muhammed sevgisi, insanın içindeki iman, dervişler yani genel ifadeyle dini unsurlardır. Çevirmen biçemsel ve anlamsal açıdan eşdeğerliği sağlasa dahi, kültürel kodlardaki farklılıklardan dolayı erek okurda aynı hissi uyandırmanın zorluğunu örneklerle göstermeye çalışacağımız bu çalışmada, çevirmenin dizgesel tercihlerini biçemsel, anlamsal açıdan ele alacağız. 

___

ÇUKURLU, T (2013), “Yunus Emre Divanı’nda Gül Etrafında Oluşturulan Teşbihler”,Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Yıl: 2013/1, Gül Özel Sayısı, 29-35

GÜNDOĞDU, M (2000), “ İkinci Bir Dil Üzerinden Yapılan Çeviriler Özgün Metinle Ne Kadar Eşdeğerdir”?, https://core.ac.uk/download/ pdf/14528444.pdf

GÜRSES, S (2016), “ İntihal Nasıl olağanlaştırılıyor”, http://ceviribilim. com/?p=421

ÖZKAN, S (2017), Kayıp Gül, İstanbul: Artemis Yayınları

ÖZKAN, S, (2009), La Rose Retrouvée. Çev. Serge Rivest, Presses du Chatelet

ULUDAĞ, S (1999) Tasavvuf Terimleri Sözlüğü, İstanbul: Marifet Yayınları

ULUŞAHIN,E (2018), Filolojide Akademik Çalışmalar, “Serdar Özkan’ın Kayıp Gül Adlı Yapıtıyla Çevirinin Çevirisi La Rose Retrouvee’nin Eşdeğerlik Açısından Çözümlenmesi”, Ankara: Gece Yayınları